De belangrijkste en opvallendste uitkomsten van de verkiezingen

De uitslagen van de gemeenteraadsverkiezingen zijn bekend. De belangrijkste trend is dat de lokale partijen als Lijst Jannie, Fred’s anti-duivenpartij en Vrunnikerdam Vooruit, meer zetels dan ooit hebben gehaald – de versplintering is keihard gaande. Je kunt al die kleine partijtjes overal in de gemeenteraden zien als een feest van de democratie, of misschien juist als een het failliet van het vertrouwen in diezelfde democratie. Hoe dan ook, de uitslagen zijn in elk geval niet saai en voorspelbaar gebleken. We loodsen je even door de opvallendste uitkomsten en lolligste randzaken.

Rotterdam
In Rotterdam viel de dramatische term ‘verscheurde stad’ nogal eens, en daar valt in elk geval iets voor te zeggen. Leefbaar Rotterdam – de partij die halalslagers en shishalounges uit het straatbeeld wil weren – verloor een beetje maar pakte toch 11 zetels. Denk deed er voor het eerst mee en haalde meteen drie zetels. Ook de PVV deed in Rotterdam voor het eerst mee, en haalde er twee. Daarmee dreigt het nogal ongezellig te worden in de Rotterdamse raad – het laatste debat voor de verkiezingen tussen Denk en de PVV leidde tot beschuldigingen van nazisme en kinderverkrachting, en aangifte bij de politie over en weer.

Het vormen van een coalitie wordt in Rotterdam knap lastig; zowel het linkse verbond – dat al voor de verkiezingen uit elkaar viel – als de partijen op rechts haalden bij elkaar niet genoeg zetels om een meerderheid te vormen. Dat wordt nog flink steengrillen de komende tijd.

Amsterdam
GroenLinks is voor het eerst ooit de grootste partij van Amsterdam geworden. De partij komt op tien zetels, twee meer dan D66, dat flink heeft verloren –net als de PvdA trouwens. BIJ1, met lijsttrekker Sylvana Simons, Denk en Forum voor Democratie deden voor het eerst mee in Amsterdam, en komen allemaal in de gemeenteraad – Denk en FvD zelfs met drie zetels. Thierry Baudet was daar zo blij mee dat hij zich voor de camera’s van AT5 liet verleiden tot een soort dansje als een hinderlijke corpsbal op een pillenavond met Richie Hawtin achter de decks. Dat de dj hem geen seconde spreektijd gunt maakt het allemaal nóg ongemakkelijker dan het al was:

Den Haag
De partij van oud-PVV-kamerlid Richard de Mos is de grootste winnaar in Den Haag. Zijn Groep de Mos stijgt van drie naar negen zetels en wordt de grootste. Ook de VVD heeft flink gewonnen, net als GroenLinks. De PVV verliest in Den Haag vijf zetels, en houdt er nog twee over.

Utrecht
Net als in Amsterdam is GroenLinks in Utrecht de grootste partij geworden, gevolgd door D66. Ook in Utrecht deden de PVV en Denk voor het eerst mee. Denk haalde twee zetels, de PVV eentje. De Studentenpartij won een zetel en komt uit op twee.

Studentensteden
Uit de uitslagen in de grote studentensteden mag je voorzichtig wel de conclusie trekken dat studenten over het algemeen op linkse partijen stemmen. In Leiden verdubbelde GroenLinks en werd het de tweede partij, vlak na D66. In Delft werd GroenLinks de grootste, gevolgd door STIP (Studenten Techniek In Politiek). In Wageningen werd GroenLinks ook al de grootste, net als in Nijmegen. In Groningen waren vanwege een gemeentelijke herindeling geen verkiezingen.

Buiten de grote steden
In de kleinere gemeenten in Nederland was het vooral juichen geblazen bij de lokale partijen. Bij de gemeenteraadsverkiezingen van vier jaar geleden wonnen die in het hele land al dik, en dat winnen beviel blijkbaar, want dat hebben ze deze keer lekker weer gedaan. 32,7 procent van de kiezers in Nederland stemde gisteren op een lokale partij.

Van de landelijke partijen verloor de PvdA vrijwel overal, net als de SP. Ook D66 gaat er in de meeste gemeenten iets op achteruit. GroenLinks is naast de lokale partijen de grote winnaar van de verkiezingen, en ook de meneren en mevrouwen van Denk zullen niet ontevreden zijn over de uitslag. De PVV deed in veel gemeenten voor het eerst mee, en komt in veel gemeenten ook wel in de raad, maar Geert Wilders gaf gisteravond al toe dat de uitslag een beetje tegenviel.

Behalve voor de gemeenteraadsverkiezingen mochten we gisteren ook voor of tegen de sleepwet stemmen, de wet die het de inlichtingendiensten mogelijk zou maken om op grote schaal gegevens van burgers af te tappen. Volgens de laatste tellingen hebben net iets meer mensen tegen de wet gestemd dan voor. Wat vooral opvalt is dat mensen in het noorden van Nederland heel erg tegen de wet zijn, in Groningen stemden in geen enkele gemeente meer mensen voor dan tegen. Vooral in steden waar geen verkiezingen waren, en mensen dus speciaal voor het referendum naar de stembus gingen, stemden veel mensen tegen de wet – in Groningen stemde bijvoorbeeld ruim zeventig procent tegen, in Leeuwarden meer dan zestig procent.

Dat meer mensen tegen dan voor hebben gestemd betekent trouwens niet dat de wet er niet gaat komen. Omdat het gaat om een raadgevend referendum hoeft de regering alleen maar opnieuw naar de wet te gaan kijken, zonder de garantie dat er ook echt iets gaat veranderen. Het is ook nog maar de vraag of het tegen-kamp echt heeft gewonnen, omdat er relatief veel mensen blanco hebben gestemd. Volgens de wet wint het tegen-kamp pas als een meerderheid van de kiezers tegen stemt. Volgens de voorlopige uitslag heeft 48.9 procent van de kiezers tegen gestemd, 47,2 procent voor en 3,9 procent blanco. Strikt genomen heeft ‘tegen’ dus geen meerderheid van de stemmen, maar het is nog even afwachten of de regering dat als excuus gaat gebruiken om deze uitslag naast zich neer te leggen, al neemt D66 daar vast een voorschot op.

Een NOS-correspondent ging langs bij een danscentrum in Alphen aan de Rijn
De NOS zou niet pieken op de verkiezingsavond als de omroep niet langs zou gaan bij blitspaars danscentrum Vos in Alphen a/d Rijn, waar vijftigplussers een flink potje lopen te jiven, verkiezingsavond of niet. De vrouw die wordt geïnterviewd legt gierend uit dat ze wél heeft gestemd, saampjes met haar man, maar voor de rest blijft de woensdagavond gewoon lekker voorbehouden om te swingen.

Sylvana werd uitgefoeterd om haar niet-saaie outfit
De vrouw met de sickste outfit deze verkiezingsuitslagen was Sylvana Simons, die een kleurrijke traditionele jurk droeg. Een verademing om naar te kijken, want let wel: als iets kenmerkend is voor de politiek is het wel de oersaaie gaapkleding die iedereen draagt.

Maar het duurde natuurlijk letterlijk een seconde voordat Twitter hier overheen viel, en er dingen werden getweet als: “Gaan we carnavallen?” “Ze is uit de bijstand” “Ze doet een slaaf na”, terwijl de sufste mannen OOIT die deze avond een rol speelden geen enkele hoon ontvingen. Kijk naar deze mensen en besef iets:

Mark Rutte kwam in Den Haag op met Blurred Lines
Mark Rutje vond het een uitstekend idee om in de nasleep van de #metoo-beweging zijn uitslagen te vieren met het nummer ‘Blurred Lines’, van die clip met die naakte vrouwen, dat gaat over het vervagen van seksuele grenzen, en het overschrijden daarvan.

Jesse Klaver kwam OPNIEUW op met ‘I Gotta Feeling’
Weet je nog toen je in 2002 in je eigen stamkroeg stond en ‘I Gotta Feeling’ opkwam? Toen je met een shotje Sambuca in je ene hand en een tiet in je andere de tekst meebrulde? Welk gevoel je daarbij had? En het gevoel van gêne dat je gestel nu bekruipt, als je daar aan denkt? Toen was het al een dom nummer, en 27 jaar later nog steeds. Nu is het zo dat het Jesse’s favoriet is, want niet alleen tijdens deze verkiezingsuitslagen kwam hij ermee op, ook vorig jaar gebeurde dat, en zelfs in 2016 al.

Onze favoriete one-issuepartijen hebben het allemaal niet gered
De gemeenteraadsverkiezingen zijn óók het domein van de partijen die eigenlijk maar één programmapunt hebben. Tot onze grote spijt hebben onze favoriete one-issuepartijen het allemaal niet gered. De LHBTQ-partij Queer uit Amsterdam haalde niet genoeg stemmen voor een zetel, net als de Anti-scooterpartij. Ook de partij Behoud Speelpark Oud Valkeveen, die zoals de naam reeds deed vermoeden streed voor het behoud van het speelpark Oud Valkeveen in de gemeente Gooise Meren kreeg niet genoeg stemmen. De kans dat er tolpoortjes komen op de brug bij Rhenen lijkt er niet echt groter op geworden, de partij Tolbrug Rhenen redde het ook niet.

Thierry Baudet vertrouwt de democratie niet
Zoals Donald Trump ondanks zijn verkiezingswinst in de VS bleef roepen dat er gesjoemeld was met stemmen, zo riep Thierry Baudet gisteren – ondanks het feit dat zijn partij in Amsterdam drie zetels haalde – dat het democratische systeem van geen kant klopt. Volgens Thierry is de manier waarop de stemmen geteld worden “zo lek als een mandje.” Een uiterst sympathieke manier om je waardering uit te spreken voor de duizenden vrijwilligers die gisteren tot diep in de nacht stemmen hebben zitten tellen.

In een eerdere versie van dit artikel stond dat GroenLinks in Leiden de grootste partij is geworden. Dat klopt niet, D66 heeft in Leiden één zetel meer behaald dan GroenLinks.