Vi
Ik slaap op mijn buik. Al mijn hele leven lang. Dat er mensen zijn die in een zeester- of foetushouding in slaap kunnen vallen, gaat mijn verstand te boven. En dan heb ik het nog niet eens over de aliens die in staat zijn om in een kaarsrechte busstoel met open mond een uiltje te knappen.
Mijn slaaphouding achtte ik dusdanig superieur, dat ik er nooit over heb nagedacht of het wel gezond is. Totdat ik afgelopen zomer de outdoorwinkel Bever binnenstapte.
Aan een opgewekte jongen in bodywarmer legde ik uit dat ik wilde kamperen, maar eigenlijk nul kampeerspullen had. Een slaapmatje leek ons beiden een goed begin, dus mocht ik een oranje exemplaar testen. Nietsvermoedend ging ik op mijn buik liggen, trok mijn linkerknie omhoog en vouwde mijn armen onder mijn hoofd.
De Bever-jongen keek me met grote ogen aan. "Je slaapt toch niet op je buik?," zei hij. "Dat is echt heel slecht voor je nek en je rug." Ik schrok, bijna net zo erg als toen hij me vertelde dat het matje 180 euro kostte. Heb ik ongeveer 9.500 nachten mijn gezondheid in gevaar gebracht?
Om mezelf ervan te overtuigen dat mijn lievelingshouding geen probleem is, belde ik met Hidde Hulshof. Hij is slaapfysiotherapeut en oprichter van Slaapfysio, een platform voor onderzoek naar de invloed van slaapgedrag en -materiaal op fysieke klachten.Tonic: Hoi Hidde. Ik slaap op mijn buik. Is dat een slechte slaaphouding?
Hidde: Ja. Het is fysiek gezien een onnatuurlijke houding die ongunstig is voor je nek en rug. Je nek ligt gedraaid waardoor de bovenste nekwervels op slot komen te zitten. Dat kan voor hoofdpijn en nekklachten zorgen. Daarnaast komen de gewrichtjes van de wervels in je onderrug op spanning te staan. Je onderrug is hol, en als je een beetje doorzakt in je matras, raken de onderste wervels in de verdrukking. Dat kan uiteindelijk tot rugklachten leiden. Wat gebeurt er dan precies?
Het kraakbeen in de gewrichtjes van de nek en onderrug slijt sneller. Daardoor kunnen de botten na verloop van tijd over elkaar heen gaan schuren, en dat veroorzaakt de pijnklachten. In het slechtste geval krijg je artrose. Dat is een chronische gewrichtsaandoening waar meer dan 1,2 miljoen Nederlanders last van hebben. De pijnklachten zullen dan niet meer verdwijnen. Ik heb dus een probleem.
Het is maar de vraag of je daadwerkelijk een buikslaper bent. Je inslaaphouding is misschien niet je slaaphouding. Er zijn wel meer mensen die denken dat ze een buikslaper zijn, terwijl ze voornamelijk op hun zij of rug liggen. Ik raad je aan om bij een fysiotherapeut of beddenspecialist een meting uit te voeren. Of je zou jezelf ’s nachts moeten filmen. Uit onze metingen blijkt dat maar 6 procent plat op de buik slaapt. En als ik inderdaad voornamelijk op mijn buik slaap?
Als je problemen wil voorkomen, is het beter als je anders ligt. Maar je krijgt niet per definitie klachten. Het scheelt als je ’s nachts veel beweegt. Sommige mensen liggen drie uur achter elkaar op hun buik, en anderen draaien al na een paar minuten in een andere positie. Gemiddeld wisselen we 38 keer per nacht van houding. Wat is de beste slaaphouding?
Als je op je rug slaapt, wordt het lichaamsgewicht het beste verdeeld. Bovendien staat er geen spanning op de wervelkolom, mits je op een goed matras ligt. Een te hard matras kan de holte in onze onderrug niet goed opvullen en ondersteunen. Een te zacht matras is overigens ook niet goed. Het middengedeelte van je lichaam is zwaar en als dat diep wegzakt, komt er druk op je bekkengewrichten te staan. En mensen die op hun zij slapen?
De zijligging is ook een goede slaaphouding. Als rugslapers snurken, kunnen zij zelfs beter op hun zij liggen. Als je op je rug slaapt, hangt je tong namelijk naar achter. Dat kan de ademhaling zodanig bemoeilijken dat sommige mensen last krijgen van slaapapneu. Er is wel een risico dat je in de zijhouding last krijgt van de plaatselijke druk op je schouders of je heup. Als je bijvoorbeeld een brede torso hebt en op een hard matras ligt, zal je schouder gaan irriteren. Het gevolg is dat je sneller naar een tussenhouding draait, waarbij het bovenste been is opgetrokken en de wervelkolom verdraait. Deze houding is net zo slecht voor je rug als de buikhouding. Kunnen we onze slaaphouding veranderen?
Ja, maar dat lukt niet door het alleen te willen. Je hebt prikkels nodig. Vroeger adviseerden fysiotherapeuten om een tennisbal naast je buik neer te leggen als je op je zij probeert te slapen. Tegenwoordig kan je een soort zwangerschapsrol, een slangvormig kussen, naast je neerleggen, zodat je niet naar je buik of een tussenhouding draait. En als ik per se op mijn buik wil blijven slapen?
Dan zou ik je goede ondersteuning willen adviseren. Koop een hard matras en leg eventueel een kussen onder je bekken en buik. Dan komt er minder druk op je onderrug te staan. Bedankt, Hidde. Onderzoek naar dit onderwerp is nog beperkt, waardoor er geen exacte getallen zijn over het aantal buikslapers dat rug- en nekklachten krijgt. Verschillende experts waaronder artsen Hagit Raijter en Thomas Santosh onderschrijven wel dat op je buikslapen minder gezond is.
Advertentie
Hidde: Ja. Het is fysiek gezien een onnatuurlijke houding die ongunstig is voor je nek en rug. Je nek ligt gedraaid waardoor de bovenste nekwervels op slot komen te zitten. Dat kan voor hoofdpijn en nekklachten zorgen. Daarnaast komen de gewrichtjes van de wervels in je onderrug op spanning te staan. Je onderrug is hol, en als je een beetje doorzakt in je matras, raken de onderste wervels in de verdrukking. Dat kan uiteindelijk tot rugklachten leiden. Wat gebeurt er dan precies?
Het kraakbeen in de gewrichtjes van de nek en onderrug slijt sneller. Daardoor kunnen de botten na verloop van tijd over elkaar heen gaan schuren, en dat veroorzaakt de pijnklachten. In het slechtste geval krijg je artrose. Dat is een chronische gewrichtsaandoening waar meer dan 1,2 miljoen Nederlanders last van hebben. De pijnklachten zullen dan niet meer verdwijnen. Ik heb dus een probleem.
Het is maar de vraag of je daadwerkelijk een buikslaper bent. Je inslaaphouding is misschien niet je slaaphouding. Er zijn wel meer mensen die denken dat ze een buikslaper zijn, terwijl ze voornamelijk op hun zij of rug liggen. Ik raad je aan om bij een fysiotherapeut of beddenspecialist een meting uit te voeren. Of je zou jezelf ’s nachts moeten filmen. Uit onze metingen blijkt dat maar 6 procent plat op de buik slaapt. En als ik inderdaad voornamelijk op mijn buik slaap?
Als je problemen wil voorkomen, is het beter als je anders ligt. Maar je krijgt niet per definitie klachten. Het scheelt als je ’s nachts veel beweegt. Sommige mensen liggen drie uur achter elkaar op hun buik, en anderen draaien al na een paar minuten in een andere positie. Gemiddeld wisselen we 38 keer per nacht van houding. Wat is de beste slaaphouding?
Als je op je rug slaapt, wordt het lichaamsgewicht het beste verdeeld. Bovendien staat er geen spanning op de wervelkolom, mits je op een goed matras ligt. Een te hard matras kan de holte in onze onderrug niet goed opvullen en ondersteunen. Een te zacht matras is overigens ook niet goed. Het middengedeelte van je lichaam is zwaar en als dat diep wegzakt, komt er druk op je bekkengewrichten te staan. En mensen die op hun zij slapen?
De zijligging is ook een goede slaaphouding. Als rugslapers snurken, kunnen zij zelfs beter op hun zij liggen. Als je op je rug slaapt, hangt je tong namelijk naar achter. Dat kan de ademhaling zodanig bemoeilijken dat sommige mensen last krijgen van slaapapneu. Er is wel een risico dat je in de zijhouding last krijgt van de plaatselijke druk op je schouders of je heup. Als je bijvoorbeeld een brede torso hebt en op een hard matras ligt, zal je schouder gaan irriteren. Het gevolg is dat je sneller naar een tussenhouding draait, waarbij het bovenste been is opgetrokken en de wervelkolom verdraait. Deze houding is net zo slecht voor je rug als de buikhouding. Kunnen we onze slaaphouding veranderen?
Ja, maar dat lukt niet door het alleen te willen. Je hebt prikkels nodig. Vroeger adviseerden fysiotherapeuten om een tennisbal naast je buik neer te leggen als je op je zij probeert te slapen. Tegenwoordig kan je een soort zwangerschapsrol, een slangvormig kussen, naast je neerleggen, zodat je niet naar je buik of een tussenhouding draait. En als ik per se op mijn buik wil blijven slapen?
Dan zou ik je goede ondersteuning willen adviseren. Koop een hard matras en leg eventueel een kussen onder je bekken en buik. Dan komt er minder druk op je onderrug te staan. Bedankt, Hidde. Onderzoek naar dit onderwerp is nog beperkt, waardoor er geen exacte getallen zijn over het aantal buikslapers dat rug- en nekklachten krijgt. Verschillende experts waaronder artsen Hagit Raijter en Thomas Santosh onderschrijven wel dat op je buikslapen minder gezond is.