Het is 2 uur s’ middags op het Ribaucourt metrostation in Brussel. Terwijl ik uit de metro stap, word ik begroet door een dikke wolk gele rook. Iets verderop zie ik een kleine groep; tegenover me bevindt zich een twaalftal mensen, doorgezakt op de grond terwijl ze crack roken of heroïne spuiten in hun armen.
In het afgelopen jaar zijn de klachten van MIVB gebruikers verdubbeld en meldden verenigingen een hoge toename in het aantal drugsgebruikers. Hoewel er steeds meer verlichting is (Ijzer, Botanique, etc.) hebben de autoriteiten het moeilijk om dit probleem onder controle te krijgen. De mensen die deze scènes minachten, kijken vanaf een afstand toe met een smartphone in de hand, terwijl ze de zielen die wegkwijnen in een meander van drugs ver weg van zichzelf beschouwen.
Videos by VICE
Toch zijn er mensen die de grenzen durven over te steken om vast te leggen wat er aan de andere kant gebeurt. Dat is ook zo voor Deense fotograaf Mikkel Hørlyck (32), die deze realiteit van dichterbij heeft ervaren als onderdeel van zijn project Jørgen, a Mystery (2016-2021).
Jørgen Pedersen had eigenlijk al een tijd geleden moeten sterven, gezien zijn leeftijd, talloze ziektes en een drugsverslaving van 40 jaar… Niemand weet echt hoe hij al deze jaren aan de dood heeft kunnen ontsnappen. “Ik hield ervan hem te fotograferen, vanaf onze eerste ontmoeting tot onze laatste samenkomst,” vertelt Mikkel. “Hij was ervaringsdeskundige, de Freud van drugs. Satan’s oogappel. Een gesofisticeerde ziel en een extrovert. Een heiligman. Een figuur.”
Hun eerste ontmoeting was net zo atypisch als Jørgen zelf. “We kwamen direct overeen,” legt Mikkel uit. Hun wegen kruisten in de haven van Aarhus, de op één na drukste stad van Denemarken. Hij was hem komen bezoeken toen Mikkel op zoek was naar iemand voor een schoolproject. “Hij zei me, met een zeer sterk levendig accent: ‘Je hebt een 35mm en een 50mm lens, vroeger werd je persfotograaf genoemd, maar tegenwoordig ben je fotojournalist, toch?’. Toen keek hij me recht in de ogen, en ik was meteen onder de indruk. Het was precies liefde op het eerste gezicht.” Na deze ontmoeting, gingen ze samen naar Jørgen’s huis, luisterden ze naar Rock’n Roll en lieten ze elkaar niet meer los. “We zagen elkaar enorm vaak de daaropvolgende zes jaar.”
Het is gemakkelijk om te beslissen wanneer je een project wil starten, maar wat er daarna gebeurt, vooral met zo’n figuren van mensen. Om de verslaving en de ravages die het met zich meebrengt goed vast te kunnen leggen, moet je genoeg tijd reserveren voor de protagonisten. “Toen ik gepland had om hem twee dagen te volgen, vroeg ik om vier,” legt Mikkel uit. “Zijn verslaving was enorm zwaar, zijn persoonlijkheid zo zacht, dus moest ik gebruiken wat ik kon om daartussenin te navigeren: mijn intuïtie.”
Mikkel spendeerde zes jaar met Jørgen, wat hem veel inzicht heeft gegeven in diens 40 jaar durende verslaving, waaronder een begrip voor hoe hij erin geslaagd was aan de dood te ontsnappen. “Hij was zo intelligent, grappig en zó geïnteresseerd in de wereld rondom hem,” vertelt Mikkel. “Hij is aan de dood ontsnapt, en vaak. Maar dat deed hij niet alleen. Dokters, verpleegkundigen en verschillende begeleiders hebben hem geholpen om de jaren door te komen. Ze hebben hem keer op keer gered.”
Het zorgsysteem van Denemarken werkt goed voor mensen zoals Jørgen. Het was voor hem mogelijk zich in te schrijven bij een van de vijf klinieken die zich richten op heroïneverslaafden te helpen. Dergelijke faciliteiten boden Jørgen en andere verslaafden de mogelijkheid op een beter leven, en gaven hen de kans te ontdekken dat ze een waardevolle plaats in de maatschappij hadden. Elke dag gaven de zorgverleners hem twee dosissen heroïne en hielpen hem praktische problemen op te lossen. “Hij had zijn eigen appartement en ontving financiële assistentie wanneer hij zwaar ziek werd,” legt Mikkel uit. “Het doel van dit alles was om Jørgen en anderen de kans te geven om zich te bevrijden van drugs.”
Verhalen zoals die van Jørgen zijn te vinden in elke stad, met elk hun eigen strijd, moeilijkheden en ravages. En die kennen vaak geen happy ending. Jørgen overleed in september 2021 aan leverkanker. Volgens de dokters was er niets meer aan te doen,gezien hij al leed aan een terminale ziekte. “Het was een intens proces, maar ook heel mooi om te zien, omdat onze band zo sterk was,” herinnert Mikkel zich. Net zoals hij een sterke band had met zijn moeder en Birgitte (een goede vriendin nvdr.), waarmee hij gedurende 36 jaar, met pauzes, contact had.”
Jørgen was vastberaden om niet te sterven voor zijn moeder overleed, want ze had haar andere zoon Ole al verloren aan drugs. Helaas stierf Jørgen toch eerst, en zijn moeder zes weken later.
Het verhaal van deze man zal echter niet samen met hem het graf in verdwijnen – integendeel. De lokale media ontdekten dit verhaal door Mikkel’s fotografie: “Zijn levensverhaal had ik op een hele rauwe manier vastgelegd, net zoals mijn project, eigenlijk. En toen vroegen ze me hoe ik het wilde publiceren. Het was best een uitzonderlijk proces, om eerlijk te zijn. In elke publicatie lag de nadruk elders, afhankelijk van de context en omstandigheden.”
Waarom bleef Jørgen zo hard vasthouden aan het leven, ook al verwoestte hij voortdurend dat van zichzelf? Wie was hij echt? Met zijn dood nam hij veel antwoorden mee het graf in – antwoorden die Mikkel, ondanks hun sterke band, ook niet bezit. Wat er nog overblijft van Jørgen, is te vinden in de foto’s.
Mikkel op Instragram.
Volg VICE België en VICE Nederland ook op Instagram.
