FYI.

This story is over 5 years old.

Muziek

Wat is er in godsnaam aan de hand met de festival line-ups van dit jaar?

De festivalbubbel staat op knappen.
Ryan Bassil
London, GB

Muziekfestivals zijn ontstaan uit de behoefte om je als mens vrij te voelen en vernieuwende, baanbrekende muziek te kunnen ervaren terwijl je baddert in de resten van koeienstront, papieren bekertjes en uitgelikte dan wel afgelikte bakjes. De eerste paar decennia, vanaf de jaren zestig, verliepen fantastisch: festivals boekten bands die je omver bliezen, er waren heel veel foto’s van mensen die in de modder met elkaar vochten en de door een deodorant gesponsorde autowasserette voor mensen moest nog worden uitgevonden. Festivals rockten.

Advertentie

Sindsdien is het festivallandschap flink veranderd. Richtte de line-ups zich eerst nog op een specifiek publiek – The Levellers en Youssou N’Dour op Glastonbury; The Ramones, The Cramps en Nirvana op Reading; Jimi Hendrix, Joan Baez en Joni Mitchell op Isle of Wight – nu gaat het om het boeken van de grootste rockbands in 2015, wie dat ook mogen zijn. Zelfs The Darkness wordt tegenwoordig als headlinermateriaal gezien.

Zodra bierbrouwers een vinger in de pap kregen bij festivals, zweerde elke sukkel die je kende van school dat hij een “levensbepalende ervaring” op een festival had ervaren. Het was het moment dat de line-ups besmet raakten met verveling. Met steeds meer bezoekers en steeds meer festivals, maar niet genoeg bands voor al die line-ups, kwam de festivalbubbel op knappen te staan: ze werden inwisselbaar. Niet alleen in Nederland of Engeland, overal.

Om het gebrek aan nieuwe spannende acts die een headlinepositie aankunnen op te kunnen vangen, besloten de programmeurs te kijken wat er naast rock nog meer populair was. Eerst was dat hiphop. In 2008 was Jay Z headliner op Glastonbury, het jaar erop stond Eminem op het hoofdpodium van T in the Park, en Kanye stond in 2010 op Coachella. Maar net als bij rock, is het aantal headlinewaardige acts binnen hiphop ook op één hand te tellen: Drake, Kanye en tel met een beetje goede wil ook Nas mee als hij Illmatic integraal speelt.

Advertentie

Dus verlegden de festivals hun aandacht naar andere arena’s: superpopsterren en reünies van grote bands. In 2010 stond Pink op Pinkpop en The Libertines kwamen speciaal weer bij elkaar om op Reading Festival te spelen.

Maar de vijver met popacts raakte ook op, en de echt goede bands van vroeger hadden hun reünietour er alweer opzitten. Festivals moesten weer verder kijken en reiken om een naam te kunnen regelen die ze uniek maakten. Zoals Metallica die vorig jaar juni op Glastonbury stond.

Kijk naar vandaag en zie hoe we zitten opgescheept met festivals die in de huidige chaos proberen te overleven, maar daar niet bepaald goed in slagen. De headliners van dit jaar die tot nu toe bekend zijn bewijzen dat ook:

Coachella: AC/DC, Jack White, Drake

Pinkpop: Muse, Robbie Williams en Foo Fighters

Best Kept Secret: The Libertines

Reading: Metallica en Mumford & Sons.

T in the Park: The Libertines

Toegegeven, de line-ups zijn in ieder geval een stuk minder inwisselbaar geworden in vergelijking met de afgelopen paar jaar. De dag dat de Kaiser Chiefs op elk festival stonden, ligt gelukkig achter ons en je merkt dat festivals open staan voor verandering. Toch zijn de line-ups van dit jaar eigenlijk niet meer dan een line-up van een paar jaar geleden in een iets ander jasje. Metallica en Mumford staan dit jaar op Reading – de afgelopen twee jaar waren ze headliner op Glastonbury. En het belangrijkste: geen van beide bands heeft sinds die tijd ook maar iets aan nieuwe muziek uitgebracht. In Nederland zie je het ook, hoewel in iets mindere mate: vorig jaar was The War on Drugs nog een grote naam op Best Kept Secret, dit jaar is de band headliner op Down The Rabbit Hole.

Advertentie

Woodstock via

Het probleem is dat er een groot tekort aan headliners is ontstaan en dat festivals hier niet meer uitkomen. Na het volledig uitmelken van de doodlopende straten van de rap, pop, metal en reüniebands, is iedereen weer bij hetzelfde punt beland. In plaats van herkauwen hadden festivals beter in nieuw headlinemateriaal kunnen investeren. Acts als Lorde, Kendrick, Jungle of FKA Twigs op een mooie, grote spot neerzetten brengt misschien wat risico met zich mee, maar het is ook een manier om ze aan een groot publiek te presenteren. Maar nee, in plaats daarvan wordt al jaren uit dezelfde headlinepot gegrabbeld, totdat een groot festival daar een nieuwe act aan toevoegt – zoals het ging bij Kings of Leon, Mumford, Jay-Z of Beyonce –, waarna alle andere festivals precies die acts het jaar erop headlinen.

Er is één voordeel aan die opgedroogde herhalingsoefening: de minder belangrijke festivals die je vooral veel in Engeland ziet, het soort dat alleen dankzij grote sponsors kan bestaan, zullen uitsterven. Want wel elk jaar duurdere tickets verkopen maar blijven falen met herhalende line-ups, dat gaat festivals de kop kosten. Dat zie je nu al gedeeltelijk terug in de uitgestelde aankondigingen en de kaartverkoop die niet direct, in recordtempo, uitverkocht raakt.

Minder festivals klinkt misschien kut, maar het is eigenlijk goed. Als er minder festivals zijn zullen er meer acts beschikbaar komen. Boekers zullen een minder grote druk ervaren en elkaar niet bestrijden met een succesvolle maar precies dezelfde line-up van het jaar ervoor. We gaan terug naar af, naar het nulpunt – daardoor krijgen festivals als Primavera (elk jaar uitverkocht én een opwindende line-up) de kans om nog beter te worden. Wat ik eigenlijk wil zeggen: festivals zonder ziel, over vijf jaar zijn jullie allemaal verleden tijd.