Hoe is de moshpit ooit op de setlist beland?

Moshpits waren ooit, in een grijs ver verleden, een verschijnsel dat je uitsluitend tegen kwam bij punkconcerten in duistere kelders. Dit geheel in tegenstelling tot nu. Er is geen concert meer te bezoeken zonder dat er een moshpit ontstaat of iemand crowdsurfend voorbijkomt – de akoestische sets van Ed Sheeran uiteraard daargelaten. Bij veel bands staat het zelfs gewoon op de setlist. Bands te over die op festivals “the biggest moshpit EVER” willen zien gebeuren. In Nederland is dat niet anders. Kraantje Pappie roep bij ieder stukje ‘dubstep’ op tot beuken. En bij The Opposites komt bij Thunder de moshpit direct uit het vak met stoommaaltijden.

Hoe komt het dat het bouwen van een snoerharde circlepit tegenwoordig niet meer vanuit het enthousiasme van het publiek ontstaat, maar op de setlist is beland? En hoe is de moshpit überhaupt ooit bij ieder genre – zelf bij hiphap – beland?

Daar waar de crowdsurf al sinds jaar en dag bij vele muziekgenres tot de live-experience hoort – Peter Gabriel maakte het rond 1982 populair door Lay Your Hands On Me nogal letterlijk te nemen – is de moshpit een van de weinige dingen waarin we punkers volledig gelijk moeten geven als ze zeggen dat hun genre reteveel invloed heeft gehad op de muziekwereld. Hoewel het moeilijk te zeggen is bij welk concert of bij welke band het precies is begonnen, de oorsprong van het beuken ligt in de punkscene. Het is een opvolging van de welbekende punk pogo; de enige danspas die men bij de opkomst van punk kon bedenken was het op één plek op en neer springen. De agressie van de punksound bleef groeien, waardoor de pogo uiteindelijk uitgroeide tot body-slamming.

Wie denkt dat er ooit, begin jaren ‘80, op een warme zaterdagavond, tijdens een concert een stel punkers tegen elkaar aan sprongen en plots zeiden “laten we dit een moshpit noemen”, die heeft het mis. Die term kwam later, toen fanzines en bands het steeds populairdere, agressieve fenomeen “total mash” begonnen te noemen. “Mash” werd uiteindelijk “mosh” door de zanger van punkband Bad Brains. Paul Hudson aka H.R heeft namelijk een Jamaicaanse accent en dan klinkt ‘mash’ al snel als ‘mosh’. Vorig jaar gebruikte de band dit funfactje nog als quizvraag op Facebook.

“Ma Jam the disco

Through Acid Rock

Mash it up with Hardcore

Dem rockers broke the scene”

Moshpits zorgen vaak voor stront aan de knikker. Er gaat altijd wel íets kapot, dat is al zo sinds 1981. Toen leek het John Belushi een goed idee om de punkband Fear uit te nodigen om een nummertje te komen spelen bij het u allen bekende programma Saturday Night Live. Dit leverde de allereerste mosh pit op tv én een kleine 20k aan schade op. Maar dan heb je ook wat:

Toch bleef moshen iets voor de underground hardcore- en punkscene. Tot het moment dat eind jaren 80 de metal om de hoek kwam kijken. Hardcore- en punkbands werd steeds harder en op het moment dat de knop op hun distortionpedaal niet verder naar rechts kon, kwamen ze de metalheads tegen. En die metalheads kregen door dat tegen elkaar aan springen toch leuker is dan zwaaien met je haar. Daarnaast explodeerde de grunge en kregen een aantal grunge-, metal- en rockbands mainstream succes (denk aan Anthrax, Nine Inch Nails, Soundgarden). En al snel was een videoclip vol met moshpittende menigtes – zoals deze –niet uitsluitend iets voor punk en (thrash)metal-bands, maar ging ook hiphop er mee aan de slag.

De oldskool hiphoppers van Onyx releasten samen met heavy metalband Biohazard een remix van Slam; Anthrax bracht samen met Public Enemy de plaat Bring The Noise uit en zo stroomde de moshpit over naar alle genres, van dubstep naar the wall of death tijdens een FeestdjRuud-showtje.

Men weet dat een moshpit af en toe kan escaleren. Dus wat is nu voor artiesten de reden geweest om een moshpit niet vanuit het publiek te laten ontstaan, maar er bij een bepaald nummer gewoon om te vragen? Ik raadpleegde voor deze vraag Willem van The Opposites, het duo dat al enige tijd de moshpit op hun setlist hebben staan.

“We zijn er 6,7 jaar geleden mee begonnen, toen gebeurde het toevallig. Vanaf toen hebben we het in onze show gehouden, omdat het gewoon een fantastische manier blijft om een feestje te vieren. Een moshpit zorgt nog altijd voor een gekkenhuis. Kijk, als mensen hard willen gaan, dan gaan ze zo hard als ze zelf willen. Daar kan je als artiest vrij weinig aan doen. Uiteraard dragen we wel een verantwoordelijkheid wanneer we vanaf het podium tot dit soort dingen oproepen. Die nemen we ook, door te roepen dat iedereen elkaar op moet rapen als er iemand op z’n bek gaat. Gelukkig werkt dat ook.”

Bovendien is moshpitten volgens Willem tegenwoordig ook gewoon weer een dingetje. Acht jaar geleden was het in werking zetten van een moshpit in bijvoorbeeld de Nederlandse hiphopscene een kansloze missie geweest. “Toen was het stoer doen, stoer kijken en oh wee als er iemand op m’n nieuwe schoenen staat. Nu komt iedereen om los te gaan.”

Het op de setlist zetten van de moshpit is dus misschien niet eens zo’n slechte ontwikkeling: het publiek wil ’t en de artiest haalt er een stukje credits uit. Maar laten we hopen dat het binnenkort niet écht bij ieder concert (al geef ik de akoestische sets van Ed Sheeran nog steeds weinig kans) een verplichting wordt. “Ik weet nog dat we op een festival stonden en ik letterlijk het idee had dat iedere act voor ons hetzelfde trucje deed.” En laten we dat voorkomen. Als iedere artiest het idee heeft alleen op deze manier een tof optreden te kunnen geven, komt binnenkort iedere band op met de zin: en nu allemaal uit elkaar en beuken. Of zoals Willem ’t zegt: “Niemand is hier de uitvinder van, maar ik vind wel dat je eerst een sfeer moet bouwen voordat je begint over een moshpit. In plaats van, wat sommigen artiesten doen, lukraak roepen omdat ze denken dat het allemaal moet”. Anders wordt een moshpit binnen de kortste keren een net zo nietszeggende sfeermeter bij concerten als mensen met kartonnen bordjes.