Waarom nemen mannelijke artiesten het niet op voor Kesha?

Sinds vrijdag domineert de hashtag #FreeKesha de tijdlijn van veel twitteraars, in het leven geroepen door fans nadat bekend werd dat de rechtbank in New York de aantijgingen van Kesha niet gegrond verklaarde. De zangeres zegt dat haar producer Dr Luke (Lukasz Gottwald) haar heeft beneveld en verkracht toen ze achttien jaar oud was, en haar een decennium lang “seksueel, mentaal, verbaal en emotioneel heeft mishandeld”, en dus probeerde ze via een rechtszaak onder het contract met Dr Luke’s Kemosabe Records, dat onderdeel is van Sony, uit te komen. Maar de rechter besloot dus dat Kesha gewoon onder contract moet blijven bij Sony en haar vermeende aanrander. De hashtag werd al snel een manier voor mensen om hun woede en steun aan Kesha te betuigen.

De rechtszaak, begonnen in 2014, zorgde voor een lange, frustrerende en emotionele periode. Kort samengevat: Kesha spande een kort geding aan, zodat het voor haar mogelijk zou zijn om (alvast) zonder Dr Luke muziek op te kunnen nemen. Maar zolang de zaak nog in behandeling was, mocht Kesha niet op tour, geen muziek opnemen, of op welke manier dan ook met haar muziek bezig zijn, en dat vanwege haar contractuele verplichtingen. Dat ze al meerdere malen had aangegeven dat werken met Dr Luke niet langer mogelijk was – waarbij ze hem omschreef als “een monster” – werd daarbij genegeerd. De advocaten van Kesha claimen dat ze “onherstelbare schade” heeft geleden. Toch heeft het Hooggerechtshof van Amerika haar verzoek verworpen; er zou geen reden zijn om het contract vroegtijdig te ontbinden, en Sony zou onherroepelijke schade lijden wanneer dit wel gebeurt – in het contract staat dat Kesha nog zes albums met Dr Luke moet maken. Dr Luke zelf beweert onschuldig te zijn. De steunbetuigingen van fans, journalisten en collega-muzikanten zijn hartverwarmend, en de verontwaardigde reacties zijn begrijpelijk. Binnen een paar uur na de uitspraak van de rechter spraken Lady Gaga, Kelly Clarkson, Demi Lovato, Ariana Grande, Best Coast, Halsey, Fiona Apple en Lorde zich publiekelijk uit, en Gaga’s bericht (‘Overal ter wereld zijn er mensen die van je houden @KeshaRose en ik ben diep onder de indruk door je moed’) werd meer dan 88.000 keer geretweet. Deze tekstfoto ging vervolgens het internet over, en daarin wordt pijnlijk geschetst hoe de muziekindustrie in het verleden om is gegaan met vergelijkbare situaties, waarbij de psychische gezondheid of het welzijn van vrouwelijke artiesten werd totaal niet belangrijk werd bevonden; denk bijvoorbeeld aan Britney Spears, Mariah Carey, Rihanna, Whitney Houston of Amy Winehouse.

Gisteren maakte de woordvoerder van Taylor Swift bekend dat de zangeres 250.000 dollar aan Kesha had gedoneerd “to help with any of her financial needs during this trying time”. Die aankondiging kwam nadat zowat half Twitter zich al afvroeg waarom Swift, wiens feminisme al steeds meer in twijfel wordt getrokken, nog geen reactie had gegeven. En dit is waar het gecompliceerd wordt en dingen door elkaar gaan lopen.

Het klopt dat Taylor Swift heeft geprofiteerd van het idee dat vrouwen voor elkaar opkomen onder de paraplu van vriendschap – het was in zekere zin de marketingstrategie voor haar album 1989 – en dus verwachten fans misschien wel dat ze die boodschap ook in het echte leven uitdraagt. Maar wat zo klote is aan situaties als deze, is dat wanneer het gaat om het opkomen voor vrouwen in de muziekindustrie, die plicht altijd bij andere vrouwen uit de industrie wordt opgedrongen, en dat gebeurt niet op een zachtzinnige manier.

Nadat ze haar steun had betuigt, zette Demi Lovato Taylor Swifts kijk op feminisme weg als marketingtool. Ze tweette: ‘Vrouwen in hun kracht zetten doe je door je uit te spreken voor andere vrouwen, ook al is het een ongemakkelijke kwestie om het over te hebben’, en ook: ‘Vrouwen helpen doe je door nu actie te ondernemen – niet alleen wanneer dat jou goed uitkomt’.

Natuurlijk heeft Lovato een punt. Als je op het podium van feminisme springt, dan mag je verwachten dat iemand die verantwoordelijkheid ook draagt wanneer je niet meer op het podium staat. Er waren ook artiesten die zich niet direct wilden uitspreken – zoals Kelly Clarkson en Iggy Azalea die zeiden ‘niet te snel te willen oordelen’ – maar als het toeschuiven van een kwart miljoen dollar niet de manier is om een gesprek aan te gaan, wat dan wel? In plaats van vrouwen verwijten maken hoe ze zich wel of niet uitspreken over de kwestie, doen we er beter aan om eens te kijken naar de groep waar het grootste gedeelte van de industrie mee wordt bevolkt, en van wie we tot nu toe maar weinig horen: mannen.

Waarom moedigt niemand gasten als Sam Smith, Ed Sheeran, Coldplay, Bruno Mars, Macklemore, Justin Bieber en will.i.am aan om te reageren? Zij hebben net zoveel zeggingskracht en macht als Taylor Swift, dus waarom vragen we hen niet om hun stem te laten gelden in een industrie die vooralsnog de man boven de vrouw plaatst. Als mannen hun mond houden over kwesties die te maken hebben met seksueel geweld, valt niemand dat op. Maar wanneer een vrouw zich stilhoudt, wordt daar niet alleen de aandacht op gevestigd, het wordt haar ook kwalijk genomen.

We vergeten even dat veel andere vrouwelijke artiesten, net als Kesha, al sinds hun tienerjaren in de muziekindustrie werken; en vaak is dit met oudere mannen die het voor het zeggen hebben; en iedere vrouw zal veel meer tijd hebben moeten spenderen aan het ontwijken van grijpgrage types dan welke mannelijke artiest dan ook. Misschien wil een vrouw zich wel niet uitspreken omdat het voor haar gevoel niet kan – om redenen die (bijna) nooit gelden voor een man, omdat de machtsstructuur van de industrie voor hem niet nadelig is.

Mannelijke popsterren dragen evenveel verantwoordelijkheid als vrouwelijke om zich uit te spreken tegen problemen als seksueel misbruik, maar dat gebeurt op dit moment niet omdat ze niet dezelfde druk ervaren als vrouwen. Een twittergebruiker vatte de gang van zaken bij publieke kwesties over seksueel misbruik als volgt samen: “Voor beroemde vrouwen wordt het gelijk een wedstrijd wie het meeste helpt, terwijl mannen lekker niets hoeven te doen.”

Er waren een paar mannen die wel van zich lieten horen, zoals de twintigjarige acteur en songwriter Troye Sivan, de youtube-ster Tyler Oakley, Brad Walsh, Perfume Genius en Jack Antonoff; stuk voor stuk staan deze jongens erom bekend dat ze zich uitspreken over sociaal onrechtvaardige situaties. Daarnaast bleef het oorverdovend stil, vooral in de hogere regionen van de mannelijke popsterren.

Zoals de Billboard Power 100 deze maand maar weer eens aantoonde, wordt de top van de muziekindustrie bezet door oudere mannen. Als we hier cynisch (maar vooral ook realistisch) naar kijken, welke stemmen denk je dan dat de 69-jarige mannelijke CEO’s van de platenfirma’s het liefst horen? Die van Demi Lovato of die van de machtige mannen met wie ze samenwerken?

Ik zeg niet dat vrouwelijke artiesten over deze zaak moeten zwijgen of dat de collectieve schreeuw van solidariteit door mensen met meer geluk nutteloos is. Natuurlijk is het dat niet. Zij die hun stem hebben laten horen, hadden daar volkomen gelijk in en deden dat helaas met het risico hun eigen carrière te beschadigen. En dat is precies het punt – uiteindelijk is het veel veiliger voor een mannelijke artiest om zich uit te spreken over iets als seksueel misbruik, en dat is een privilege dat gebruikt moet worden.

Velen kiezen ervoor om te zwijgen. Misschien omdat ze geloven dat vrouwenzaken beter besproken en aangepakt kunnen worden door vrouwen, waarmee ik eigenlijk bedoel dat ze zwijgen uit angst om teruggefloten te worden omdat het iets is wat buiten hun directe ervaring ligt. Dat is tot op zekere hoogte ook begrijpelijk, maar het is iets wat moet veranderen. Het is al eerder gezegd, maar ik zeg het opnieuw: misbruik van en geweld tegen vrouwen wordt misschien bestempeld als ‘vrouwenzaken’, het zijn intrinsiek mannenzaken. En het is op dit moment belangrijk, belangrijk dan het ooit geweest is, dat mannen opstaan en zich verzetten tegen het standaard protocol van een industrie, tegen een wettelijk systeem dat commerciële belangen belangrijker vindt dan de levens van de vrouwen waar ze mee werken.

Kesha’s zaak was een nogal publieke versie van een veelvoorkomende zaak. Er zijn geen gemakkelijke oplossingen voor het onrecht waar vrouwen als zij onder lijden, maar de oplossing is zeker niet om andere vrouwen te beschuldigen van te weinig bemoeienis. De reflex om met een vingertje te gaan wijzen en de drang om een zondebok te zoeken, mag nooit belangrijker worden dan de roep om gerechtigheid; maar als we het dan toch doen, dan maar beter naar de juiste mensen. Als we naar een wereld willen waarin evenveel naar vrouwen als mannen geluisterd wordt, dan moeten zowel vrouwen als mannen hiervoor vechten. Als we echt verandering willen moet het minder gaan over vrouwen die zich niet snel genoeg uitspreken, en meer over de mannen die tot nu toe zwijgen – we moeten ze aanmoedigen wel hun bek open te trekken.