Verloren en verslagen: Kanye West, depressies, jij en ik

Ik word nog zelden verrast als ik naar popmuziek luister, maar toen ik Kanye West in het liedje F.M.L. op zijn nieuwe album hoorde rappen dat hij gek wordt als hij zijn antidepressiva niet neemt, was ik sprakeloos. Het is de tweede keer dat hij het over zijn medicatie heeft – de eerste keer was op Vic Mensa’s U Mad – maar wat me omver blies was hoe specifiek hij er op F.M.L. over is. Ik gebruik sinds mijn achttiende met tussenpozen antidepressiva (waaronder ook Kanye’s problematische favoriet, Lexapro). Iedereen die antidepressiva gebruikt kent het gevoel dat je krijgt als je een dosis hebt gemist. Dat ‘kuuuut, daar gaan we weer’-gevoel, alsof je net in ‘s werelds minst aangename achtbaan bent gestapt. Het is nog erger als je zonder medicijnen zit en je niet de tijd hebt om naar de dokter te gaan voor een nieuw recept. Of als je beslist dat je je medicijnen niet meer nodig hebt. Dat doe ik om de zoveel maanden, telkens met verschrikkelijke gevolgen, terwijl ik ondertussen beter zou moeten weten.

Het voelde als een openbaring om Kanye zo open over Lexapro te horen praten. Alles wat hij doet of zegt wordt uitvoerig besproken en geanalyseerd, en ik hoop dat het ervoor zorgt dat depressie minder taboe wordt, dat mensen inzien dat het normaal en oké is om antidepressiva te nemen.

Dat is wat Kanye cool maakt en waarom hij een belangrijk figuur in onze samenleving is. Hij vormt een brug tussen mainstream en underground, het bekende en het onbekende, en trekt moeilijke discussies over ras, geloof, commercie, kunst, mode en seks vooruit. Natuurlijk is hij niet de enige publieke figuur die dit doet, maar je hoort Jay Z niet snel rappen over huwelijksproblemen zoals op Pablo’s F.M.L. Of de snoezige, apolitieke Drake die een nummer eindigt met “Hands up, we just doing what the cops taught us / Hands up, hands up, then the cops shot us,” zoals Kanye doet op Feedback.

Ondertussen probeert Kanye telkens de grenzen te verleggen van wat het betekent om Kanye West te zijn. We zijn bijna op het punt gekomen waarop Kanye zo abstract is geworden dat je hem niet meer in één zin kunt samenvatten. Kanye wil president worden? Erg Kanye-achtig om te doen. Kanye claimt dat hij voor 53 miljoen dollar in de schulden zit en vraagt een miljard aan Mark Zuckerberg? Op en top Kanye. BILL COSBY INNOCENT!!!!? Daar ga ik niet op in, maar het is zo Kanye als het maar zijn kan. Kanye kondigt aan dat hij zijn album lanceert tijdens een modeshow, maar speelt hem af met een fucking aux kabel? Typisch Kanye. En hoe vaak mensen Kanye ook voor gek mogen verklaren, of zeggen dat ze de oude Kanye missen, hij stopt moeite in zijn muziek, opdat het aan iedereen laat zien wat het betekent om mens te zijn. Tevredenheid in Ultra Light Beam, extase in de eerste helft van Father Stretch My Hands, hebzucht en bekrompenheid in Famous, jaloezie in 30 Hours, onoverwinnelijkheid in Feedback, extase in Waves, paranoia in Wolves. Het is de combinatie van tegelijkertijd herkenbaar en ondoorgrondelijk die hem tot zo’n uitdagende en overtuigende artiest maakt.

Nu is het niet aan mij om hier achter mijn computer te gaan zitten en iedereen te vertellen dat Kanye West echt antidepressiva neemt. Of om bewijs te verzamelen en de claim te onderbouwen dat alles wat hij doet een gevolg is van zijn depressie en/of angstaanvallen. Ik ken die man niet en ik ben geen professionele dokter. Voor zover ik weet kan Yeezy voor depressie zijn wat Rick Ross voor drugsbaronnen is. Maar dat maakt weinig uit. Of Kanye nu wel of niet over zijn eigen ervaringen met depressie praat, doet er niet toe. Hij doet het op een manier die echt aanvoelt, en dat is belangrijk voor lotgenoten.

Ook al is het nemen van medicatie tegen angst en depressie normaal voor mij, toch is er iets in mijn achterhoofd dat me tegenhoudt om er veel over te praten. Het voelt als een bekentenis van persoonlijk falen. Dat slaat natuurlijk nergens op: depressie en angstaanvallen zijn geen obstakels waar je even overheen hopt en antidepressiva zijn geen steroïden tegen ongelukkig zijn. Het gebruik ervan is iets wat ik doe tussen opstaan en tandenpoetsen in. Ik ben bang om erover te praten, maar ik voel me gesterkt doordat Yeezy er zo dapper over is.

Ondanks alle bullshit rond zijn privéleven en zijn publieke statements, is dit wanneer Kanye’s muziek het best is. Wanneer hij zijn status als popster gebruikt om ons te laten weten dat we niet alleen zijn. Door het te hebben over Lexapro, wat extreem specifieke gevoelens bij mij (en anderen) losmaakt, gaat Kanye actief op zoek naar het wat het betekent om te leven. Natuurlijk loopt hij soms tegen de lamp en komt hij over als een regelrechte klootzak, maar je kan niet zeggen dat hij het niet probeert. Roddels verdwijnen, goede muziek niet. Terwijl de storm rond The Life of Pablo gaat liggen, kunnen we misschien inzien dat de oude Kanye, de chop-up-the-soul Kanye, de Kanye die zijn eigen leven leidde, nooit verdwenen is.