Een guide to Sleater-Kinney: de beste rockband op aarde

Het nieuws dat Sleater-Kinney na tien jaar weer met een album zou komen (No Cities To Love is sinds deze week uit), maakte dit legendarische trio direct de beste rockband op aarde. In een wereld waar Royal Blood en Arctic Monkeys dwepen met hun zogenaamd rebelse muziek, is Sleater-Kinney een band die het ook echt flikt – met oprechte woede en behendigheid werpen ze heilige huisjes, regels en ego’s omver. In het universum van Corin Tucker, Carrie Brownstein en Janet Weiss werken woorden als granaatscherven, bestaat er niet zoiets als echte muziek en is rockgeschiedenis onterecht een puur mannelijk zelfstandig naamwoord.

Sleater-Kinney is opgericht in de staat Washington in 1994, een periode waarin feminisme onder jonge vrouwen sterk leefde, en zo kon het gebeuren dat de mainstream de band al snel schaarde onder het kopje ‘riot grrrl’. Waar de riot grrrl-beweging stond voor het met volle energie bestrijden van burgerlijkheid en kortzichtigheid, doorbrak S-K de muzikale grenzen door een sprankelend vuur van complexiteit aan te wakkeren, een vuur dat riot grrrl had ontstoken. Rollende songstructuren, loopy riffs en vurige vocalen waren vast onderdeel van het handelsmerk van S-K.

Vlak na de dood van Kurt Cobain nam de band het bijdehante statement in de mond dat “vrouwen de enige toekomst van rock ‘n’roll zijn”. Ze wisten zich totaal aan hun woord te houden. Sindsdien zijn ze een van de weinige band met een missie – ze herschreven niet alleen de toekomst van rock ‘n’ roll, maar ook het door mannen gedomineerde verleden. Met nummers als I Wanna Be Your Joey Ramone leken de rock- en punkiconen van vroeger ineens erg oppervlakkig. Zeker de geschiedenis van rockmuziek werd niet langer gezien als een catalogus vol archetypes, maar als een door mannen verzonnen fictieverhaal. Iets dat niet beschermt maar bestreden zou moeten worden. Met hun nummers, beeldende teksten en overdonderende optredens was Sleater-Kinney zo ongelooflijk barbaars bezig, dat ze een heel genre deed overkomen als… suffe, kleine jochies eigenlijk.

Vaak zongen Carrie Brownstein en Corin Tucker (die een relatie hadden tot aan Dig Me Out uit 1997) samen, maar nooit gingen ze een duet aan. Want hoewel de twee juist door het tonen van hun kwetsbaarheid supersterk overkwamen, waren ze nooit op hetzelfde moment kwetsbaar. In plaats daarvan zochten ze ruzie, vochten ze met elkaar zonder dat er een winnaar uit de bus kwam – het effect daarvan was extatisch. Het ging om overgave, macht.

In een gezonde en rechtvaardige wereld zou Sleater-Kinney groter zijn dan atheïsme. Maar omdat de rockcanon wordt gedomineerd door graffiti-spuitende pikkies en platgetrapt mannelijke trots, lijkt dat moment nog heel ver weg. Daarom vind je hier onze broodnodige introductie van Sleater-Kinney, om zo snel mogelijk de verloren tijd in te halen. O ja, de gids is in omgekeerde chronologische volgorde. We voelden ons op het moment van schrijven fucking anarchistisch.

Het trio staat bekend om het kapotmaken van gitaren alsof ze machtsstructuren van binnenuit omver wierpen. Maar met The Woods, smetteloos geproduceerd door Dave Fridmann (die nu bekend staat om zijn vermogen elke band te laten linken als The Flaming Lips, inclusief The Flaming Lips), trokken ze een blik aan rauw gebrul en Led Zeppelinesque vurigheid open. Kenmerkend zijn de donkere ballad Steep Air en het nummer van Elliott (via Patti) Smith Modern Girl, misschien wel het enige nummer in hun discografie dat je ook daadwerkelijk een ‘nummer’ kunt noemen. Daartussenin valt Jumpers, een nummer over de Golden Gate Bridge-zelfmoorden. Gespannen gitaren zetten de toon voordat, na zo’n twee minuten, er iets lijkt te breken en er een gigantische riff te horen is die klinkt alsof de hemel openbarst en er stukjes God, Skittles en warm speeksel naar beneden komen. Te gek.

One Beat was een van de eerste indierockplaten die refereerde aan 9/11, bijvoorbeeld met een nummer als Combat Rock, over Bush’ simplistische en oorlogszuchtige pr-machine. Maar de openingstrack deelt de beste stoot uit: nerveuze riffs die via een zijwind Corins’ stem tot een gewelddadige storm verheffen.

Net als zijn opvolger zag All Hands on the Bad One het licht in een voor de tegencultuur vrij beladen tijd; tijdens het optreden van Limp Bizkit op Woodstock ‘99 werden minstens twee vrouwen verkracht. In het nummer #1 Must Have verwijst de band naar die tragische gebeurtenis. Maar het is het nummer daarvoor, You’re No Rock N’ Roll Fun, over de dagelijkse manifestatie van een boysclub-culture, die een flinke klap uitdeelt aan de stijve harken die “won’t hang out with the girl band.” Met gitaren die rondfladderen als de zaden van een vijgenboom mixt het nummer draad en staal in een elegante, speelse anthem waarin een groot statement wordt gemaakt, maar toch klinkt het nummer alsof het een grap is.

Het vierde album The Hot Rock kwam niet direct binnen als een goede plaat, toch was het de investering waard; bijvoorbeeld voor de bijna perfecte, gelijknamige track. Nog een stap dichter bij perfectie is Burn, Don’t Freeze, een nummer met melancholische riffs, hectisch gejammer als een wilde rivier. Er zit ook iets vertederends in, iets dat voorgangers en tijdgenoten als Fugazi en Les Savy Fav niet altijd bereikten – dat is ook de reden waarom Sleater-Kinney beter is dan zij.

Het moge duidelijk zijn dat een van de beste break up-nummers ooit is geschreven door een stel dat op het moment van schrijven uit elkaar ging. Dit gebeurde nadat hun relatie bekend werd bij het publiek door een ongewenst artikel in SPIN. Het nummer tapt uit het vaatje van indierock en het is zowel heartbreaking als euforisch. Er is geen twijfel over mogelijk dat elke seconde van het nummer van grote betekenis is voor de mensen die het maakten. Net zoals veel van Sleater-Kinneys beste muziek, is luisteren naar One More Hour alsof je kijkt naar een bruut auto-ongeluk van menselijke emoties waarbij diepe emoties geschokt aan de kant van de weg liggen te creperen.

Een punk-meesterwerk met schokkerige ritmes en whiplash achtergrondvocalen: I Wanna Be Your Joey Ramone is als een sloophamer die de canon van de rockgeschiedenis aan diggelen slaat alsof het een piñata betreft. In ware Sleater-stijl pakken ze de mythes en riffs bij de lurven die sinds mensenheugenis worden uitgemolken, zonder de invloed van de traditie uit het oog te verliezen. “I’m fine”, concludeert Corin richting het einde, “cause it’s all mine.”

Misschien krijgt het debuut van Sleater-Kinney niet per se de beste credits voor innovatie, maar niemand kan ontkennen dat ze met hun muziek een goed punt maken. Dat komt nog het meest tot uiting op How To Play Dead, een tirade die zowel brutaal, triestig, on point en spottend tegelijk is. Wat begint als een rant tegen een gast die het allemaal niet meer op een rijtje heeft door zijn pijp-extase (“I’m gonna choke can’t feel a thing / You say ‘go deeper’ you like it when I scream / And then you tell me I’m so good”), krijgt vervolgens een steeds moralistischere en retorische toon, en het nummer escaleert in uitsmijters als “I won’t suck your big ego and then swallow all my pride / I’m just spitting out the memory and stains you left inside of me.” Dat laatste zou een feministische middelvinger kunnen zijn richting het patriarchale rockerfgoed dat zij op het punt stonden te vernietigen: “I’ll show you how it feels to be dead / How it feels to be held still / How I wish you were dead.”

Jazz Monroe @Twitter.