Spring niet op de hypetrein voordat je echt snapt wat cryptocurrencies zijn

David Golumbia is universitair hoofddocent Engels aan de Virginia Commonwealth University, en de auteur van ‘ The Politics of Bitcoin: Software as Right-Wing Extremism ‘. Hij was eerder een keer te gast bij Radio Motherboard .

De naam zegt het eigenlijk al: cryptocurrencies zijn bedoeld als betaalmiddel. Ruilgoederen, die gebruikt kunnen worden om goederen of diensten te betalen.

Videos by VICE

Maar zelfs een haastige blik op de meest bezochte cryptocurrencynieuwssites zou je die indruk niet geven. De berichtgeving op deze sites geeft je eerder het idee dat mensen cryptocurrencies vooral willen verhandelen – net zoals we andere waardepapieren, en vooral aandelen, verhandelen.

Daarom is het in cryptocurrencysferen best normaal om constante discussies aan te horen over cryptocurrencies als investeringen, volledig speculatieve voorspellingen over toekomstige prijsexplosies, en beweringen die stellen dat die voorspellingen een of ander “bewezen succes” bevatten.

Als bitcoin in de eerste plaats een munt zou zijn, zou haar succes afhankelijk zijn van hoeveel kopers en verkopers van goederen en diensten de digitale munt gebruiken. De volatiliteit van bitcoin – of deze nou positief of negatief is – is het ultieme argument tegen het gebruik als munteenheid. Volatiliteit maakt het gevaarlijk voor handelaars om bitcoin te gebruiken, tenzij ze het onmiddellijk omwisselen tegen de nationale munteenheid. En als dat nodig is, ondermijnt dat het hele idee van de bitcoin als munteenheid. Als een handelaar €4000 aan bier verkoopt voor 1 BTC, en 1 BTC vervolgens devalueert naar €2000, heeft de verkoper als snel €2000 verloren. Het tegenovergestelde is ook waar, en zelfs nog veel heftiger: een boer die voor 1 bitcoin €4000 aan graan koopt, met de bedoeling om dat graan later voor €8000 te verkopen, zou kunnen meemaken dat die ene bitcoin ondertussen €16.000 waard is. De boer had die bitcoin in dat geval beter nooit kunnen uitgeven. Dat is waarom deflatie economen zoveel angst aanjaagt: het beperkt de productie enorm. Het is dus geen verrassing dat handelaars bitcoin eerder links laten liggen dan verwelkomen.

Als er één bestaand goed is – opnieuw vanuit het perspectief van de effectenhandel – waar cryptocurrencies op lijken, zijn het wel penny stocks.

Je merkt al snel dat cryptocurrencies grotendeels niet gebruikt worden als munteenheid als je het universum aan alternatieve tokens begint te verkennen. Voor bitcoin is er tenminste een coherent verhaal: de digitale munt was bedoeld om goederen en diensten te betalen. Dat is soms ook zo, maar vooral op plekken waar andere munteenheden niet gebruikt kunnen worden om juridische redenen. Denk maar aan zwarte markten op het darknet, of online gokken. Voorstanders van cryptocurrency zeggen dat de digitale munt een oplossing zou kunnen bieden voor de armen en rechtelozen van deze wereld, die geen toegang hebben tot banken. Maar veel ontwikkelingsspecialisten doen zulke use cases die nog helemaal niet bewezen zijn af als hype.

Het is waar dat een relatief klein aantal tokens soms voor munteenheid-achtige toepassingen gebruikt worden. Daaronder vallen populaire tokens voor algemeen gebruik; voorbeelden hiervan zijn Litecoin, Dash, en Monero, en een paar tokens voor een specifiek domein zoals STEEM en PotCoin (inderdaad voor liefhebbers van die ene groene plant die je kan roken).

Toch gebruikt praktisch niemand de vele andere cryptocurrencies (één populaire dataservice, CoinMarketCap, heeft een overzicht opgesteld van meer dan 800 voorbeelden, maar ze worden niet allemaal actief verhandeld). Ze dienen als pure speculatieinstrumenten, niets meer en niets minder. Er gaan misschien vage verhalen rond over hun gebruik als munteenheid, maar de interesse in digitale munten is bijna volledig gebaseerd op de hoop om snel rijk te worden.

Zelfs ethereum lijkt een buitensporige hoeveelheid aandacht te krijgen in verhouding tot de prestaties ervan. In feite heet die token Ether, om hem te onderscheiden van de ethereumblockchain. Maar het feit dat de token ondertussen dezelfde naam heeft aangenomen, toont de grootste drijfveer achter de interesse in blockchains: rijkdom vergaren via speculatie.


Bekijk ook: Nieuw Geld – Cryptomiljoinair.


De recente toename in Initial Coin Offerings, ook wel ICO’s, bevestigt dat alleen maar. ICO’s zijn eigenlijk, zoals de naam al doet vermoeden, ontworpen op IPO’s te lijken. Een IPO, of Initial Public Offering, vindt plaats op het moment dat een bedrijf naar de beurs gaat om haar eigendom te verdelen in aandelen. ICO’s lijken hetzelfde te doen door tokens te verdelen, waardoor ze de “financiële elites” overslaan die voorstanders van cryptocurrency naar eigen zeggen zo haten. Maar de meeste ICO’s geven de kopers geen eigendom over een (klein) deel van hun bedrijf. En wanneer dat wel zo is, krijgen ze onvermijdelijk te maken met de regels van de Amerikaanse beurswaakhond die ze juist willen vermijden. ICO’s laten de voornaamste speculatieve zeepbellen uiteindelijk groeien, aangezien de nieuwe tokens geld ophalen via de bitcoin- en ethereumverkoop.

Ondanks de gelijkenissen zijn cryptocurrencies evenmin aandelen als dat ze echte munteenheden zijn. Er is namelijk, vergeleken met de manier waarop we aandelen kunnen waarderen, geen enkele nauwkeurige manier om digitale munten te waarderen. En ondanks al de claims van hun voorstanders – die vaak baat hebben bij het succes van tokens – is er op de lange termijn erg weinig correlatie tussen de prijs van een cryptocurrency en ook maar iets anders in de wereld.

Uiteraard kan je stellen dat de bekendste cryptocurrencies meer euro’s waard zijn dan de rest, die vaak maar voor een fractie van een cent gehandeld worden. Maar verder dan dat is er geen enkele duidelijke basistheorie die verklaart waarom 1 bitcoin voor €100, €1000 of 10 cent verhandeld zou moeten worden. Dat zorgt ervoor dat voorstanders van bitcoin op de proppen komen met vreselijk rare en ongewone argumenten om de waarde ervan te rechtvaardigen. Sommigen hebben gesuggereerd dat de prijs van bitcoin op een bepaalde manier gerelateerd zou kunnen zijn aan de prijs van energie en de hardware die je nodig hebt om de munten te mijnen. Ook dat is een ongewone uitspraak, die bovendien niet is gebaseerd op een financiële theorie. Maar dat betekent niet per se dat die uitspraak niet klopt. De hoeveelheid energie die je nodig hebt om bitcoins te mijnen neemt toe, maar elektriciteitskosten kunnen dalen of stijgen door verschillende oorzaken. Het is niet duidelijk wat dat op lange termijn betekent, in tegenstelling tot de langetermijnvooruitzichten van een bedrijf waarvan het marktaandeel blijft stijgen.

Het lijkt soms alsof prijsschommelingen op hele korte termijn in verband staan met gebeurtenissen zoals nieuwe technologische ontwikkelingen, investeringen door grote spelers en andere ontwikkelingen. Toch is het net als met aandelen lastig te bepalen of positief of negatief nieuws een stijging of daling in waarde zal veroorzaken.

“Market cap” is in cryptocurrencytaal een manier om stijgende prijzen te vieren, alsof het betekent dat de tokens succesvol zijn. Dat is een buitengewoon grote cirkelredenering.

Prijsschommelingen op korte termijn kunnen ook goed te voorspellen zijn aan de hand van een technische analyse, een aantal methoden dat redelijk geaccepteerd is onder financiële professionals. Maar die zijn enkel nuttig als je in een termijn van uren of dagen in aandelen handelt. Je zou zonder twijfel geld kunnen verdienen door op deze manier te handelen in cryptocurrencies, maar dat is precies het soort kortetermijnhandel waar normale investeerders zich meestal niet mee inlaten. De vraag voor investeerders is hoe het aandeel zich zal ontwikkelen op langere termijn. Over maanden, jaren of zelfs decennia. Bitcoinkenners spreken vaak over langetermijnvisie als ze het over waarde hebben, terwijl je bitcoin op de lange termijn niet duidelijk kunt vergelijken met andere financiële instrumenten. Als je dus wilt voorspellen wat er met bitcoin gaat gebeuren, moet je dat doen zonder te refereren aan dingen die daarvoor zijn gebeurd.

Als er één concept is – opnieuw vanuit het perspectief van de effectenhandel – waar cryptocurrencies op lijken, zijn het penny stocks. Dat zijn aandelen die vooral op de Amerikaanse effectenmarkt verhandeld worden. Ze komen aan hun naam omdat ze vaak voor een bijzonder lage prijs per aandeel worden verkocht, soms letterlijk een paar cent. Tegenwoordig is een aandeel een penny stock als het voor 5 dollar (rond de 4,2 euro) of minder per aandeel verkocht wordt. Penny stocks zijn de vieze onderbuik van Wall Street. Het zijn de aandelen van bedrijven die niet aan de vereisten voldoen om op de lijsten van een van de gereguleerde beurzen te komen (zoals de AEX of de Nasdaq).

Anders gezegd: bedrijven die geen goed businessmodel hebben. Penny stocks worden verhandeld op het “OTC Bulletin Board” of de “Pink Sheets,” aandelenbeurzen die handel toestaan zonder verificatie van de financiële informatie van een bedrijf te vereisen, of aan andere regels te voldoen. De wereld zit vol met advertenties voor penny stocks, maar niemand met ook maar enige ervaring in aandelenhandel zou je aanraden ze te kopen; ze zijn bedoeld voor de wanhopige handelaar. Iemand hoopt dat je ze koopt voor meer dan dat zij ervoor hebben betaald. Maar de hoop dat het onderliggende bedrijf ook daadwerkelijk een product of dienst verkoopt is klein tot non-existent.

De parallel tussen aandelen en cryptocurrencies wordt gek genoeg benadrukt door promotors van cryptocurrencies, door te refereren aan wat zij “market capitalization” noemen. Deze waarde wordt afgeleid door het aantal tokens dat rondgaat te vermenigvuldigen met de huidige verkoopprijs. Het is eenvoudig om de huidige market cap van alle cryptocurrencies te vinden. Het is een bekend concept dat we kennen van het investeren in aandelen, niet currencies. Maar het bekende idee van een market cap in aandelen heeft een duidelijk doel: het is een ruwe schatting van de grootte van een bedrijf, ten opzichte van andere bedrijven. De S&P 500 is een index van de 500 grootste bedrijven waar openbaar in gehandeld wordt, als je ze op market cap sorteert.

Wat als één persoon elke bestaande bitcoin in zijn bezit zou hebben, of in ieder geval alle bitcoins die nu verhandeld worden? Wat zou die persoon kunnen doen? Voor zover ik weet, helemaal niets.

Market cap heeft een fundamentele rol in de bedrijfsfinanciering. Aandelen staan voor bezit in bedrijven. Market cap geeft investeerders een globaal idee van wat het ze kost om een bepaald bedrijf op te kopen. Het geeft je ook meteen een direct mechanisme om dat te doen: koop genoeg aandelen in het bedrijf en het is van jou, door middel van wat een overnamebod wordt genoemd. Bij het simpelste soort overnamebod gaat een meerderheid van de aandeelhouders akkoord met het verkopen van het bedrijf voor een bepaalde prijs. De koper biedt die prijs vervolgens aan bij alle huidige aandeelhouders. Technisch gezien hebben aandeelhouders het recht om te weigeren te verkopen, maar omdat het bedrijf wordt opgekocht, gaat het feitelijk failliet. De aandelen verliezen daarmee dan ook hun waarde.

Market cap is een fundamentele factor in de prijs van een aandeel. Als de aandelenprijs zodanig laag wordt dat een concurrent het bedrijf kan opkopen, gebeurt dat misschien ook. Dus iedereen in de investeringswereld let goed op het getal: het betekent iets.

Er is simpelweg geen parallel tussen dit fenomeen en “market cap” in cryptocurrencies.

Iemand zou in principe natuurlijk, in ieder geval in theorie, een gigantisch percentage van een bepaalde cryptocurrency op kunnen kopen. Veel kenners die de markten in de gaten houden denken dat dit al gebeurt, vooral in tokens buiten de grote vijf, maar wat dan nog? Wat als één persoon elke bestaande bitcoin in zijn bezit zou hebben, of in ieder geval alle bitcoins die nu verhandeld worden? Wat zou die persoon kunnen doen? Voor zover ik weet helemaal niets, afgezien van ze doorverkopen aan andere mensen of de markt laten crashen. Door dat laatste te doen, verliest de persoon meteen het geld dat hij gebruikt heeft om de bitcoin überhaupt op te kopen. Dat heeft heel weinig gemeen met het opkopen van een bedrijf. “Market cap” is in cryptocurrencytaal een manier om stijgende prijzen te vieren, alsof het betekent dat de tokens succesvol zijn. Dat is een buitengewoon grote cirkelredenering.

De mensen die bitcoin en andere cryptocurrencies aanprijzen beweren dat deze currencies vooral bedoeld zijn als “geld van het internet” het leven in zijn geroepen, en dat zal zonder twijfel de oorspronkelijke bedoeling zijn geweest. Maar in de praktijk zijn ze niets meer of minder dan een zeer efficiënte manier om te wedden op de stupiditeit van andere mensen. Vergis je niet: het is waarschijnlijk zo dat veel mensen een fortuin hebben verdiend door op dat principe te wedden. Maar dat ze de wereld ten goede zouden veranderen? Daar zou ik zonder nadenken tegen wedden.