Fatima en Barbara maakten een documentaire over lhbt-vluchteling Ibrahim

Als je als man een jurk aantrekt, kan je daar in Nederland gelazer mee krijgen in de Zara. In Libanon kan je verstoten worden door je familie en van een flat worden geduwd. Dit overkwam Ibrahim Mokdad (30), en daarom vluchtte hij naar Duitsland. Daar zet hij zich nu in als activist voor de rechten van lhbt'ers, en in Keulen vangt hij nu zelf lhbt-vluchtelingen op om ze te helpen.

Studenten journalistiek Fatima Warsame en Barbara Vollebregt (allebei 23) kwamen Ibrahim tegen en namen de verantwoordelijkheid om zijn levensverhaal in 17 minuten film te vatten. Breaking Borders won de eerste prijs tijdens het CampusDoc Filmfestival afgelopen zomer. Vanavond is de documentaire te zien in De Karagadoor in Utrecht, en 21 december in Amsterdam tijdens Feminist Art Docs. Ik belde Fatima op om te horen hoe het haar is gelukt om tijdens het studeren ook nog een film te maken.

Broadly: Jullie studeren nog aan de School voor Journalistiek en hebben ondertussen een film gemaakt – iets waar mensen soms jaren over doen. Hoe hebben jullie dat voor elkaar gekregen?
Fatima Warsame: We konden deze film maken als onderdeel van een excellentievak, waarvoor we naar New York mochten en les kregen van filmmakers. Om toegelaten te worden tot het vak hebben we het idee voor de docu gepitcht. Daar waren we namelijk al langer mee bezig. We wilden iets maken dat ging over gender en homoseksualiteit.

Hoe zijn jullie Ibrahim ooit tegengekomen?
Barbara ging op reportage naar Keulen om een verhaal te maken over lhbt-vluchtelingen. Dat was ten tijde van de aanrandingen met Nieuwjaarsnacht. Daardoor kwam de situatie met vluchtelingen op scherp te staan daar, en ook hoe ze werden gediscrimineerd. Barbara specialiseert zich in verhalen over gender, en via Facebook vond ze Ibrahim. Hij zei gelijk: "Je moet me helpen, ik heb een verhaal en moet het aan iemand kwijt."

Wat maakt zijn verhaal zo bijzonder dat je er een film over wilde maken?
Het is een film over iemand die alles op alles zet om geluk te vinden, een plek die hij 'thuis' kan noemen, en daar koste wat kost voor vecht. Ibrahim is een man van begin dertig, en hij is in zijn leven enorm gediscrimineerd omdat hij homo is. Hij komt uit Libanon, heeft daar vijf jaar in de gevangenis gezeten en is daar verkracht door mannen vanwege zijn homoseksualiteit. Zijn ouders schaamden zich voor hem. Toen hij zich probeerde los te wringen, ging hij op Grindr. Hij werd via die app naar een huis gelokt en daar van een flat gegooid, waarna hij acht maanden heeft moeten revalideren.

Wat verschrikkelijk!
Ja. Libanon is op zich geen onveilig land, maar toen Ibrahim al die tijd in bed lag, bij mensen die niet van hem hielden, in een land waar hij niet welkom was, besloot hij dat hij zou vertrekken zodra hij weer kon lopen. Met veel pijn in zijn hart is hij toen weggegaan. In een boot met vluchtelingen is hij via Griekenland in Duitsland terechtgekomen.

Hield de discriminatie tegen hem daar gelijk op?
Nee, in Duitsland is de situatie weer anders dan bij ons – er is daar wel zoiets als de COC, maar dat is een stuk minder georganiseerd dan bij ons. In het AZC werd hij ook gediscrimineerd. Via Barbara is hij toen met mensen uit de lhbt-beweging in Keulen in contact gekomen, en zo heeft hij een huis gevonden. Daarna heeft hij heel snel besloten dat hij mensen zoals hij, vluchteling én gay, wilde helpen. Hij heeft een safe space opgezet, een plek die hij zelf nooit heeft gehad, om deze groep op te kunnen vangen. Hij is van hulpbehoevende naar hulpgevende gegaan, in een jaar tijd.

Hoe gaat het nu met hem?
Heel goed! Hij heeft een visum en is binnenkort een echte Duitser, en hij maakt goed gebruik van alle vrijheden die hij hier heeft. HIj mag nu vrij reizen door de EU en is laatst naar Amsterdam gekomen voor Pride. Ook is hij heel blij met de film, hij heeft 'm vier keer achter elkaar gekeken.

Jij hebt zelf ook een migrantenachtergrond en bent moslim. Reageerde iedereen uit jouw omgeving enthousiast op het feit dat je deze film ging maken?
Mijn directe familie wel, tegenover hen hoefde ik me niet te verantwoorden gelukkig. Familie wat verder weg en sommige vrienden hadden er meer moeite mee – ze begrepen niet waarom ik juist dit onderwerp moest kiezen om een film over te maken. Het is niet-islamitisch verantwoord, en om die reden wilden sommige mensen geen geld geven bij de crowdfundingsactie. "Bel me maar als je een volgende film gaat maken, over een ander onderwerp," zeiden ze dan.

Dus het was voor jou extra lastig?
Dit soort onderwerpen wordt sowieso vaak gewhitewhashed. Ik ben zelf natuurlijk geen homoman of vluchteling, maar ik heb wel een migrantenachtergrond, dus op een bepaald level kon ik me met Ibrahim identificeren. En omdat Barbara bi is, kon zij zich in dat stukje herkennen. In Nederland zijn niet veel filmmakers die niet-wit zijn, en als dat wel zo is, is het lastig om je film op de juiste plekken te krijgen. Ik ben heel benieuwd hoe het met onze film zal gaan.

Dank Fatima, en succes met jullie film.