Alles wat je altijd al wilde weten over zweet

Op dit moment voel je je smerig. Buiten staat de zon hoog aan de hemel te schijnen op prachtige mensen die de beste zomer van hun leven hebben. En daar zit je dan, opgesloten in je kamertje uit angst dat die wraakzuchtige vuurbal in de lucht je een nog natter, afstotelijker hoopje ellende zal maken dan je al bent.

De eeuwige innerlijke strijd begint wanneer het buiten ook maar een klein beetje lekker weer wordt – je lichaam begint je opzettelijk te saboteren door zweetvlekken onder je oksels, op je rug en onder je borsten achter te laten. Het lijkt smerig, maar eerlijk, zweet is heel normaal, mooi én essentieel.

Enig idee hoe je eruit zou zien als je niet zou zweten? Zoek de eerste de beste hond en vraag het hem. Veel zal het beest je niet kunnen vertellen, toch? Dat komt doordat zijn tong uit z'n mond hangt en hij er op los hijgt om zo zijn lichaam, dat nauwelijks poriën heeft, tegen oververhitting te beschermen. Is dat dan wat je wil?

Zweten is een zegen, en dit is waarom.

Allereerst wat basiskennis: het lichaam moet zweten om oververhitting te voorkomen. Als je brein een seintje van de bijna dertig duizend warmte receptoren op je huid krijgt dat het iets wat warm aan het worden is, beginnen je drie miljoen zweetklieren te transpireren. Je lichaam produceert gemiddeld zo’n tweehonderd tot driehonderd milliliter zweet, maar dat kan oplopen tot zo’n liter per uur als je aan het sporten of in de zon aan het wegsmelten bent.

Die natte oksels die door zenuwen of angst veroorzaakt worden hebben eenzelfde oorsprong. Hierbij koelen je hersenen je lichaam bij voorbaat af omdat ze ervan uitgaan dat je toch wel zal gaan vechten of – laten we eerlijk zijn, dit is waarschijnlijker – zo snel mogelijk naar een veilige plek zal rennen. Het is natuurlijk niet verstandig om tijdens je volgende kroeggevecht uit de kleren te gaan, maar vergeet niet dat je door je zweet ook glibberiger bent en daardoor minder goed vast te grijpen.

Je hebt twee soorten zweetklieren, de goede en de slechte. Van de goede klieren – de eccriene klieren – bestaan er miljoenen ter grootte van 0.4 millimeter. Het enige doel van deze klieren is je koel houden.

De slechte klieren – de apocriene klieren – beginnen pas te werken tijdens de puberteit. Ze zijn een stuk groter – tussen de drie en vijf millimeter – en komen voornamelijk op je schedel, oksels, tepels en genitaliën voor. Hier produceren ze zweet dat rijk aan feromonen is en dat, nadat het in aanraking komt met bacteriën, een specifieke geur afgeeft.

Die geur ben jij. Hij is bedoeld om te paren en zou het makkelijker moeten maken om een seksuele partner aan te trekken. Dit is misschien waarom je al die jaren zo eenzaam was toen je Axe Africa gebruikte in plaats van even onder de douche te springen. Dit brengt ons op het volgende:

Geen zweet betekent geen seks. Of beter gezegd: geen zweet betekent minder prettige seks. Als je lichaam niet een beetje glad zou worden tijdens de seks zou je tegen je geliefde aan schuren en pijnlijke brandplekken op elkaars lichaam achterlaten. En zoals eerder vermeld, dat jij je bedgenoot aantrekkelijk vindt komt gedeeltelijk door zijn of haar zweet.

Dat je een klein pierenbadje kunt vullen met het zweet dat op dit moment van je rug afdruipt, betekent niet dat je je in je kelder moet opsluiten totdat de winter verkoeling komt brengen. Iedereen zweet op z’n eigen manier door erfelijke factoren en bepaalde triggers – spicy eten, drank, examens, liegen, flirten.

Vergeet niet: er zijn mensen die hier dagelijks mee te maken hebben. Mensen met hyperhidrose bijvoorbeeld – een redelijk veelvoorkomende aandoening die, ongeacht de situatie of temperatuur – voor overmatig zweten zorgt.

Het verlies van te veel water door overmatig zweten kan leiden tot uitdroging – hierom word je er in de zomer continu aan herinnerd dat je genoeg water moet drinken. Als je huid een reptielachtige structuur aanneemt en je hart zo snel gaat kloppen dat het lijkt alsof je tien dubbele espresso’s achterover hebt geslagen moet je echt even naar een dokter. Je zou zomaar zoveel vocht kunnen hebben verloren dat je in kritieke toestand kan belanden.

Allereerst is het bijna onmogelijk om zout helemaal uit je dieet te halen omdat het bijna in alles zit wat eetbaar is. Elke plant die in de natuur groeit haalt mineralen uit de grond die zout bevatten. En dat is maar goed ook. Ons lichaam heeft zout nodig, zonder zout ga je op den duur dood.

Daarbij bestaat zweet voor 98 procent uit water, waardoor de overgebleven mineralen een bijproduct zijn. De hoeveelheid zout in je zweet zal niet veranderen, ook niet als je heel veel minder zout binnen krijgt. Wel zal je meer gaan zweten als je heel veel zout eet. Dat komt doordat je centrale zenuwstelsel – dat ook voor de automatische functies in je lichaam zorgt zoals je hartslag – overdonderd wordt door zout en daarom je zweetklieren aanzet.

Een beetje klammig haar geeft je misschien een soort van ‘je ne sais quoi’ , maar het maakt je haar niet gezonder, zout droogt het juist uit. Het tegenovergestelde is het geval voor je huid. Je zweet bevat verrijkende vetten die als een hydraterende lotion werken. Omdat zweetklieren zich over je hele lichaam bevinden zorgt zweet voor een gelijkmatige verdeling over het gehele oppervlakte van je huid.

Als je nog niet overtuigd bent van het plezier van transpireren bestaat er een andere optie – botulinetoxine, beter bekend als botox.

Botox is in feite een neurotoxisch gif dat, als het onder je oksels wordt ingespoten, de zenuwtoevoer naar je zweetklieren blokkeert. Je zenuwen kunnen dan geen seintje meer naar je hersenen sturen om je zweetkanalen te openen. Nu moet het zweet natuurlijk ergens heen kunnen, dus terwijl jij druk bezig bent met het voorkomen van zweetplekken onder je oksels zal je rug ineens een stuk zweteriger worden dan normaal.

Wat leren we hieruit: doe het niet. Zweet gewoon. Het hoort er nou eenmaal bij.