​We vroegen afstudeerders van ArtEZ op welk ander werk ze het meest jaloers zijn

De afstudeershows van de kunstopleidingen zijn weer begonnen – hoog tijd dus om de kersverse aanwas aan jonge kunstenaars onder de loep te nemen.

Tijdens afstudeershows presenteren studenten hun kunstwerken zoals moeders hun pasgeboren baby laten zien: compleet gesloopt, maar tegelijkertijd hartstikke trots. Na al dat harde werken is zo'n werk natuurlijk ook wel je kindje geworden, en iets dat je je kindje noemt zou je normaal gesproken voor geen goud willen inruilen voor een ander.

Althans, het kan natuurlijk ook zo zijn dat je afstudeerwerk een stuk minder goed uit de verf is gekomen dan je had gehoopt, en je met de hakken over de sloot bent geslaagd. En dat je ondertussen stinkend jaloers bent op die medestudent die een paar meter verderop staat te pronken met zijn verfrissende, hedendaagse interpretatie van een of andere zwaar onderbelichte kunststroming uit het Frankrijk van de vroege negentiende eeuw, die over belangstelling niet te klagen heeft. Dan zou er best iets kunnen knagen.

Om te peilen hoe dit zit bij de afstudeerders van ArtEZ Arnhem, vroeg ik een aantal van hen op welk werk van een medestudent ze het meest jaloers zijn.

Sanne de Haan (29)
Studeert af met The Fruit Basket
“Het is altijd een bijzonder moment als mensen uit de kleren gaan. Je moet elkaar compleet vertrouwen. Het schept echt een band en mooie herinneringen.”

Ha Sanne, ben je blij met wat je gemaakt hebt?
Zeker. Het begon toen ik in het eerste jaar de beroemde naaktscene uit Titanic probeerde na te bootsen met twee studenten. Mijn vriend ging er toen voor de grap even naakt tussen liggen en daar kwam een hele goede foto uit. Dat is de basis geworden voor deze serie naaktfoto's, waarvoor ik medestudenten heb gevraagd, maar ook zelf in poseer. Inmiddels krijg ik allemaal verzoekjes van kunstenaars die ook met de billen bloot willen.

Wat fijn. Maar is er nog een afstudeerwerk waar je stiekem heel jaloers op bent?
Ja, het leukste werk vind ik Theedipper van Lente Brugge. Het is een installatie met drie fitnessapparaten waarmee je een theezakje in een kopje kunt dippen. Dat lukt alleen als drie mensen keihard sporten en samenwerken, en dan nog kan het zakje er flink naast gaan.

Handig. Waarom ben je daar zo jaloers op?
Ik zou echt niet weten hoe je een installatie als deze in elkaar zou moeten zetten. Het is ook heel leuk om te zien dat mensen als een gek aan het fietsen en bewegen zijn om een klein lullig kopje thee te zetten. Dat stukje interactie en humor vind ik erg goed.

Zou je je werk zelf de volgende keer ook niet wat interactiever willen hebben?
Misschien maak ik in de toekomst nog wel een naaktfotobooth, die automatisch foto’s van naakte mensen toont. Dat lijkt me hilarisch.

Lente Brugge (22)
Studeert af met Theedipper
“Ik vind het leuk om apparaten iets anders te laten doen dan de functie die ze hebben, en vooral om ze gigantisch veel inspanning te laten verrichten voor een kleine handeling. Die tegenstelling vind ik mooi.”

Sanne was best jaloers op jouw werk. Ben je er zelf ook content mee?
Jawel, ik vind het leuk om te zien dat bezoekers intens veel moeite doen om dat theezakje in beweging te krijgen. Het is als een moderne Sisyphos-kwelling, maar dan op een luchtige en speelse manier. Volgens mij is dat gelukt, want ik zie mensen echt genieten.

Mooi. Is er ook nog een werk waar je zelf een beetje jaloers op bent?
Dat van Rikke ter Horst. Zij heeft een installatie gemaakt op basis van hoe vroeger stoffen werden gebleekt, maar dan met allemaal huishoudelijke apparaten. Vroeger bleekten ze stof door ze het op het gras te leggen in de zon. Nu heeft ze een hele installatie gebouwd met zonnebanken, luchtontvochtigers en grasmatten.

Waarom ben je er zo jaloers op?
Het heeft iets weg van wat ik doe, omdat ze huishoudelijke apparaten gebruikt voor iets waarvoor ze niet bedoeld zijn, alleen is het veel technischer. Ze heeft ook echt onderzoek gedaan naar geschiedenis, en naar de werking van processen en hoe je dat kunt toepassen met materialen van het heden. Al die lagen vind ik interessant.

Zou je het de volgende keer wat meer op haar manier doen?
Misschien in visueel opzicht. Wat ik knap vind, is dat Rikke heel goed snapt hoe haar werk overkomt als de bezoekers het voor het eerst zien. Zelf let ik veel minder op het uiterlijk van mijn werk, en dat is misschien wel handig om te doen. Dus dat neem ik wel mee.

Rikke ter Horst (23)
Studeert af met Breathing, Bleaching, Photosynthese
“Ik ontdekte dat het bleken van lakens vroeger anders plaatsvond dan ik dacht. Ik dacht altijd dat het door de zeep en de zon gebeurde, maar de fotosynthese van het gras en vocht spelen ook een rol. Het leek me mooi om dat systeem na te bootsen met moderne apparaten en daarom heb ik een kunstmatig bleekveld gemaakt.”

Ben je een beetje tevreden over je presentatie?
Ja, ik ben blij dat het is gelukt om het proces na te bootsen met huishoudelijke apparatuur en dat ik er ook toeschouwers bij kan betrekken. De adem en het zweet van de toeschouwers is namelijk een component in het bleekproces. Het vocht uit de ruimte komt uiteindelijk in de stoffen terecht, en omdat ik de filters heb weggehaald zie je de uitstoot van mensen in de vorm van bruine vlekken in het laken.

Prettig. Is er ook een ander afstudeerwerk waar je stiekem jaloers op bent?
Ja, dat van Chantal van Lieshout. Zij heeft een hele mooie installatie gemaakt waarin allerlei organismen verwerkt zitten. Ze heeft bijvoorbeeld allemaal insecten in knikkers gegoten die je door banen van keramiek kunt rollen.

Wat maakt het zo jaloersmakend?
Zelf werk ik natuurlijk met hele technische dingen en systemen. Zij heeft een soort eigen wereld gemaakt vol details die allemaal heel zorgvuldig zijn gemaakt. Er valt veel in te ontdekken en dat vind ik erg goed.

Zo goed dat je het ook zelf zo had willen doen?
We zijn wel heel anders, dus dat ook weer niet. Ik ben jaloers op Chantal omdat ze heel ongedwongen voor mij totaal random onderwerpen met elkaar weet te verbinden, maar dat is voor mijn werk minder zinvol. Ik verbind juist elementen met elkaar om samen een heel specifiek systeem te creëren. Maar die tegenstelling neemt niet weg dat ik haar werk bewonder.

Chantal van Lieshout (24)
Studeert af met Interdimensional Nostalgia
“Mijn werk gaat over verschillende werkelijkheden en over hoe die elkaar soms even aanraken. Ik heb bijvoorbeeld wandelende takken die ik dagelijks besproei met water, en ik vraag me af of zij doorhebben dat ik ook een organisme ben, of dat ik een soort God ben die het soms laat regenen. Mijn werk is een ontdekkingstocht langs al die verschillende perspectieven.”

Ben je trots op je eindresultaat?
Ja, heel erg! Het voelde als een soort bevalling, dus ik ben een trotse moeder. Ik vind het ook leuk om te zien dat volwassenen door mijn werk in een soort kinderlijke fantasiewereld terechtkomen en steeds meer details ontdekken. Dat is iets wat kinderen goed kunnen, maar volwassenen vaak kwijtraken. Hier komt dat weer naar boven.

Is er ook een ander werk waar je jaloers op bent?
Ik ben heel jaloers op Ruben Planting. Hij heeft verschillende kunstwerken en een boekje gemaakt, waarvan een tekst op de grond staat. Eigenlijk maakt hij veel sneue pauper-dingetjes, maar op de een of andere manier brengt hij ze dan zo mooi dat ik er bijna van moet huilen.

Heb je daar een voorbeeld van?
Een van de werken die hij toont is bijvoorbeeld Sad Monuments. Dat zijn – je raadt het nooit – allemaal hele sippe monumentjes die hij door eerstejaars heeft laten kleien. Het heeft iets heel tragisch en verdrietigs, maar op de een of andere manier gaat er ook veel kracht vanuit. Die fragiliteit en kracht zit in al zijn werken en dat vind ik een groot talent.

Welk gedeelte van zijn talent had je zelf ook wel willen hebben?
Ik zou wel willen dat ik zo mooi kon schrijven als Ruben. Of dat ik beeldend werk kon maken dat zo gevoelig en eerlijk is dat mensen ervan gaan janken.

Ruben Planting (24)
Studeert af met Vroege Werken
“Mensen moeten om mijn werk lachen, maar vaak is het helemaal niet grappig. Mijn Sad Monuments zijn bijvoorbeeld nogal treurig, en die foto van de twee zeeën die samenkomen is voor de helft afgescheurd, waardoor je helemaal niets ziet. Maar die gebreken geven het ook juist weer schoonheid. Dat grensgebied probeer ik altijd op te zoeken.”

Ben je tevreden met je presentatie?
Ja, ik vind het vooral heel leuk als mensen erlangs lopen en zeggen dat ze het geen kunst vinden. Dat is precies die grens die ik zo boeiend vind. Het ziet er eigenlijk niet uit, net als die monumentjes, maar daardoor krijgt het ook juist weer charme. Ik vind het prettig om dingen uit z’n verband te trekken en volgens mij is dat wel aardig gelukt.

Dat denk ik ook. Maar als je zo om je heen kijkt, is er dan een afstudeerwerk dat je ook wel gemaakt had willen hebben?
Het werk van Karlijn Janssen vind ik heel goed. Ze heeft het auditorium veranderd in een hele mooie ruimte met een strakke presentatie, en laat daar films en kleine beeldjes zien. Op een van de films is bijvoorbeeld een panorama van een bos te zien, waar af en toe een bal omhoog wordt gegooid. Je ziet dus soms een bal boven de boomgrens komen, maar je weet niet wie ‘m gooit. Het heeft iets fragiels, de bescheidenheid in haar werk is heel krachtig.

Had je dat zelf ook niet meer kunnen doen?
Misschien wel. Ik ben best benieuwd hoeveel ik in mijn werk kan weglaten door bijvoorbeeld beeld te vervangen met tekst, of alleen fragmenten te laten zien. Dus wie weet voor de volgende keer.

Bedankt!