Drie vrouwelijke burgemeesters geven hun beste adviezen aan Femke Halsema

Vandaag wordt Femke Halsema beëdigd als nieuwe burgemeester van Amsterdam. De hoofdstad heeft 700 mannelijke burgemeesters gehad sinds het jaar 1343. En nu, 675 jaar later, is het tijd voor de eerste vrouw op de burgemeesterspost. Feest!

Mijn eigen grootmoeder Cootje werd in 1988 de eerste vrouwelijke burgemeester op Terschelling, en daarmee ook de eerste vrouw op zo’n positie in heel Friesland. Graag had ik haar gevraagd wat zij Halsema voor tips zou meegegeven, maar dat gaat helaas niet meer. Dus belde ik een aantal (ex-)burgemeesters die ook vrouw zijn en vroeg ze om hun gouden tip voor Halsema.

Broadly: Hoi mevrouw Van Aart. U bent de jongste burgemeester van Nederland. Hoe reageerden uw omgeving toen u burgemeester werd?
Hanne van Aart: Heel enthousiast. Mensen vinden het leuk dat ik jong én vrouw ben. Het is een contrast met wat mensen verwachten bij een burgemeester: een oudere, witte man. Ik ben toegankelijk en benaderbaar. Ik vind het bijvoorbeeld prima als mensen mij whatsappen of een bericht sturen op Facebook.

Voelt u zich weleens minder serieus genomen omdat u vrouw bent?
De clichés ken ik zeker – dat mensen denken dat ik de koffiejuffrouw of secretaresse ben. Toen ik nog wethouder was is me een keer gevraagd, nadat ik ergens binnenliep, wanneer de wethouder zou komen. Als grap ben ik toen de kamer uitgegaan en weer teruggekomen, om me vervolgens voor te stellen als de wethouder.

Heeft u een goeie tip voor Femke Halsema?
Dat je je in een mannenwereld begeeft betekent niet dat je je moet aanpassen. Het geeft bijvoorbeeld niet als je verzorgd voor de dag wil komen – je kunt prima zeggen dat je het belangrijk vindt dat je mascara en lippenstift goed zitten.

Is dat een tip die u zelf hebt gemist toen u burgemeester werd?
Ja. Dat klinkt misschien stom, maar als er foto’s worden gemaakt bij een interview is het toch prettig als er een vrouwelijke communicatieadviseur meekijkt. Zij letten op andere dingen, bijvoorbeeld dat je het randje van mijn panty niet ziet en er geen lippenstift op mijn tanden zit. Eerst durfde ik daar niks over te zeggen omdat ik me dan tuttig voelde. Nu doe ik dat wel – het geeft me rust als ik weet dat ik er goed uitzie.

Vraagt u weleens andere burgemeesters om raad?
Ik zit met veertien anderen in een whatsappgroep voor burgemeesters die onder de veertig jaar zijn, waarin we elkaar om advies kunnen vragen. In het begin kan het namelijk best overweldigend zijn, op zo’n jonge leeftijd burgemeester worden.

Mevrouw Halsema wordt de 99ste vrouwelijke burgemeester, van in totaal 393 burgemeesters in Nederland. Bent u voor een vrouwenquotum?
Daar ben ik geen voorstander van. Je moet de beste persoon op de beste plek zetten en ik vertrouw erop dat de commissie die daarover beslist dat doet. Maar we hebben nog wel wat te doen in Nederland, ik vind ook dat er meer diversiteit in het bestuur moet komen. In ons gemeentehuis zie ik vooral witte mensen, terwijl we zoveel inwoners hebben die niet uit Nederland afkomstig zijn.

Broadly: Dag mevrouw Krikke. Heeft u een gouden tip voor Femke Halsema?
Pauline Krikke: Ik denk niet dat ze tips nodig heeft. Ik ken haar als iemand die heel erg betrokken is, en ik verwacht dat ze zich met hart en ziel voor Amsterdam zal inzetten. Natuurlijk moet ze sommige dingen nog leren, maar dat geldt voor iedereen met een nieuwe baan. Waar ik me tegen verzet is dat er voor Femke om tips wordt gevraagd. Als mannelijke collega’s van mij burgemeester worden, gebeurt dat niet.

Dat is ook een manier om ernaar te kijken inderdaad. Het feit dat Halsema de eerste vrouwelijke burgemeester van Amsterdam wordt is natuurlijk wel bijzonder, dat valt op. Heeft u weleens het idee gehad dat u om uw vrouw-zijn werd benadeeld?
Zelf heb ik dat nooit ervaren. Vrouwen worden wel vaker op hun uiterlijk beoordeeld – mensen weten zonder moeite nog welk jasje ik waar aan had. Ik hoor nou nooit over mannelijke collega’s dat hun saaie donkerblauwe pak een update nodig heeft. Ook wordt er gezegd dat vrouwelijke leiders anders zouden zijn dan mannelijke leiders, maar daar ben ik het niet mee eens. Als burgemeester heb je bepaalde competenties nodig, of je nou man of vrouw bent.

Femke Halsema wordt de 99ste vrouwelijke burgemeester van Nederland. Vindt u dat het de goeie kant opgaat?
Het positieve is dat er in de G4 – de vier grote gemeentes – voor het eerst in de geschiedenis twee vrouwen zitten. Ik vind het belangrijk dat vrouwen met ambitie vaker ja zeggen als ze worden gevraagd voor een sollicitatie. Vrouwen twijfelen vaker of ze het wel kunnen, terwijl mannen meteen ja zeggen. Maar kansen komen niet vaak voorbij en je kan altijd nog dingen bijleren.

Hoe was het voor u om van Den Haag en daarvoor van Arnhem de eerste vrouwelijke burgemeester te worden?
Voor mij persoonlijk is dat geen thema. Als ik op straat loop komen er weleens vrouwen naar me toe die op samenzweerderige toon zeggen dat ze “zo blij zijn dat wij nu burgemeester zijn”. Die trots van vrouwen, dat vind ik enorm bijzonder.

Windt u zich op over het aantal vrouwen in de politiek?
Toen Mark Rutte zei dat hij geen vrouwen kon vinden voor het kabinet was ik vuurspuwend boos. Vooral om zijn argument, dat er 'vooral was gekeken naar kwaliteit'. En als er dan een keer wél een vrouw wordt benoemd, wordt er expliciet bij vermeld dat ze dat echt aan haar kwaliteiten te danken heeft. Natuurlijk, anders krijg je die functie toch niet? Over mannen wordt dat nooit gezegd – dan wordt daarvan uitgegaan.

Bent u voorstander van een quotum?
Ik weet niet of je het probleem daarmee oplost. Maar het is belangrijk dat banen zowel door mannen en vrouwen worden ingevuld, of je nou burgemeester of rechter bent, of bij de brandweer wil.

Broadly: Hallo mevrouw Jorritsma. Wat is uw tip aan Femke Halsema?
Annemarie Jorritsma: Als burgemeester ben je een boegbeeld, dus laat je zien. Maar niet op een te politieke manier, je moet van alle Amsterdammers zijn. Betrek mensen, probeer met ze in gesprek te gaan – zo leer je de stad kennen. En gebruik je empathie en verbindingsmogelijkheden, daar zijn vrouwen goed in. Femke zeker ook. Voor Femke wordt het een extra zware opgave; ze moet bewijzen dat ze minstens even goed is als Eberhard.

Zijn dit tips die u zelf heeft gemist in uw carrière?
Nee, Ik ben gewend dat als ik iets ga doen, ik mijn stinkende best doe. Dat moet altijd. Dat zou ik ook tegen een mannelijke burgemeester zeggen.

U was de eerste vrouwelijke burgemeester van Almere. Was dat bijzonder?
Ik heb niet gemerkt dat mijn gender een rol speelde. Ze wilden graag iemand met ervaring uit Den Haag, dát speelde een rol.

Zijn er momenten waarop u zich minder serieus genomen voelde omdat u vrouw bent?
Dat heb ik niet zo ervaren, ik denk omdat mensen mijn gezicht en naam al kenden. Voor Femke geldt hetzelfde: iedereen kent haar al. Gemiddeld genomen is het wel zo dat vrouwen altijd beter moeten presteren dan mannen. Maar daarmee laten we zien dat we beter zijn.

Bent u voor een vrouwelijke-burgemeesters- quotum?
99 is nog veel te weinig. Veel vrouwen zijn geschikt om burgemeester te zijn, misschien nog wel meer dan mannen. Ik vind vrouwen door de bank genomen verbindender en empathischer, en dat zijn juist eigenschappen die handig zijn voor het burgemeesterschap.

Volg Broadly op Facebook, Twitter en Instagram.