Mijn belastingaangifte was met afstand mijn spannendste belevenis van het jaar

Omdat je belastingaangifte eind deze week toch écht binnen moet zijn zoekt VICE Money uit hoe je deze het slimst aanpakt. Van fooien tot zwart geld — zo betaal je zo min mogelijk belasting. Klik hier voor meer belastingverhalen.

“Belastingaangifte”. Alleen van het woord krijg ik normaal gesproken al de neiging om me in bed onder de dekens te verstoppen, om er nooit meer onder vandaan te komen. En dit jaar moest ik de ergste aangifte ooit doen: de eerste sinds de oprichting van mijn zzp-bedrijfje “timfraanje.nl” inkomstenbelasting betalen: ik snap al die zakelijke dingen nog maar half, en vind cijfertjes en berekeningen domme details. Ik heb wel wat beters te doen: de wereld veroveren met mijn business. Ik schoof die belastingaangifte steeds weer voor me uit richting de deadline. Ik moest dus snel iets veranderen aan mijn anti-fiscale mentaliteit om geen boetes te krijgen.

Door mijn belastingaangifte te zien als een emotionele rollercoaster werd het ineens wel interessant genoeg om me ertoe te zetten.

Zelfs op de allerdroogste sites met tips om je belastingaangifte dragelijk te maken, staat dat je er een feestje van moet maken. Iedereen moet het doen, en iedereen vindt het kut, dus waarom zou je het niet samen doen? Om een belastingfeest te organiseren moet je eerst wat fiscale vrienden optrommelen. Daar hoefde ik niet lang naar te zoeken, want mijn hele huis zit vol met artistieke zzp’ers die geldzaken haten. Ik sprak met twee van hen af dat we belastingaangifte gingen doen op zondagmiddag om twee uur. Om drie uur waren we allemaal uit bed en gingen we nog héél even van de eerste lentezon zon genieten op het dakterras. Om vier uur was het eerste sixpack koud bier leeg en klommen we, gewapend met een paar flessen wit, over het dak naar de buren. Er werd me meteen duidelijk wat de valkuil is van een belastingfeestje: je versterkt ook elkaars uitstelgedrag. Hoe de avond eindigde weet ik niet meer, maar die belastingaangifte was zeker niet ingevuld.

Ik besluit te bellen naar de Belastingtelefoon voor tips. Volgens de Consumentenbond kun je die tips niet altijd vertrouwen, en de Belastingdienst zelf zegt dat je wel advies kan vragen aan de Belastingtelefoon, maar dat het jouw fout is als je hun verkeerde adviezen ook echt opvolgt. Raar. Maar het lijkt me toch de beste gratis optie, en ik neem de gesprekken maar op in de hoop dat het eventueel in de rechtszaal nog van pas kan komen als ik een boete vanwege een fout moet aanvechten.

Het wantrouwen in mijn hart smelt weg als ik een behulpzame meneer aan de telefoon krijg, die praat alsof hij trieste hondenogen heeft. Hij geeft me voor nu de globale tip dat ik gewoon moet beginnen met het aangifteformulier. Maar als ik vastloop, kan ik altijd bellen.

De woensdagavond erop wagen we een tweede poging en deze keer gaat het lukken! Sfeer is daarbij erg belangrijk. Vorig jaar was ik freelance journalist, dat klinkt niet heel spannend, maar het was voor mij een excuus om me als wannabe-Hunter S. Thompson te gedragen. Ik voelde me enorm stoer als ik undercover rondzwalkte bij schimmige praatclubjes en typte mijn stukken dronken, in mijn badjas.

Schrijven heeft van zichzelf al wel enige romantiek, maar ik besloot ook het braafste en saaiste onderdeel van het menselijk bestaan schwung te geven. Ik creëer een maffioos sfeertje op het belastingfeest, alsof we allerlei schimmige witwaspraktijken aan het bekokstoven zijn. Mijn chaotische bonnetjes-wirwar wordt veel spannender door er een groot mes in te planten, en ik geef mijn huisgenoten angstaanjagende bijnamen.

Bij een spannende sfeer hoort natuurlijk een spannend muziekje. Het liefst natuurlijk een gesubsidieerd muziekje, zodat je het maximale uit je belastingcenten haalt. Hier heb je een uitgebreide lijst waar je wat moois uit kunt kiezen, en het meeste kun je ergens gratis online beluisteren.

De sfeer is gemaakt, nu begint het echte kutwerk: de bonnetjes sorteren. Ik zit al weken aan te hikken tegen die gigantische stapel bureaucratische ellende. Maar met een kleine verandering van mindset voelt je administratie nostalgisch en meeslepend: het is namelijk ook een gigantische stapel herinneringen.

Een “rechnung” uit Frankfurt voor koffie met mijn geliefde, erg romantisch <3. Ik vraag me af of ik dit als zakelijke kosten kan opvoeren.

Dit was mijn deel van de rekening toen ik gezellig één biertje zou gaan doen met mijn collega’s.

Dit was voorafgaand aan de jaarlijkse schoonmaak. Dat was ook kut, maar gelukt! Een gevoel van trots vult mijn borstkas.

Voor ik het weet zijn mijn bonnetjes keurig gerangschikt op datum – de meeste komen gelukkig uit 2018, dus die gooi ik weer terug op een hoop. Ik zet de rest in een excelsheetje met allerlei vrolijke kleuren voor de verschillende soorten uitgaven; privé en zakelijk lopen compleet door elkaar heen. Straks maar eens kijken wat mijn aftrekposten waren.

Dan start ik het aangifteprogramma op. Voor mijn huisgenoot Love, een Zweedse expat, is het totale abracadabra. De Belastingdienst kan dit zeker nog makkelijker maken, door het aangifteprogramma in het Engels te vertalen. Nu doe ik dat maar voor Love, maar ook ik moet alles drie keer lezen voor ik het snap. Zijn we wel huisgenoten voor de belasting als we geen liefdesrelatie hebben? Hm, nee. Een WOZ-waarde? Heb ik niet, dat is iets met eigen huizen. Het eerste deel van de aangifte levert uiteindelijk geen echte problemen op. Het komt neer op heel vaak “nee” aanvinken. We lopen pas vast bij de vraag: “moet u aangifte voor de inkomstenbelasting doen als ondernemer?” GEEN IDEE.

Ik heb mijn timfraanje.nl net opgericht, ben er nog niet superrijk mee geworden, en het was ook niet onze enige inkomstenbron in 2017. De helft van het jaar leefde ik van een DUO-lening en daarna haalde ik in totaal maar een paar maandsalarissen binnen. Maar in de maanden als freelancer voelde ik me zeker een ondernemer. Een “ondernemerscheck” moet helpen te bepalen of de fiscus daar ook zo over denkt. Daarin kun je je eigen situatie vergelijken van de situaties van leuke voorbeeldondernemers (zoals “Jurgen, app-ontwikkelaar” en “Laura, oppas”) en je krijgt een aantal vragen.

Volgens de check was ik “waarschijnlijk” geen ondernemer, want ik verdiende te weinig en had weinig “continuïteit”. Maar ik ben wel “zelfstandig” genoeg, en “neem deel aan het economisch verkeer”. Een keihard resultaat krijg ik dus niet. Normaal gesproken zou ik in totale paniek de handdoek in de ring hebben gegooid en me gefaald voelen. Maar nu voel ik me gesteund door mijn vrienden die net als ik waarschijnlijk ondernemer zijn, of niet, maar sowieso zzp’ers, en dus verplicht om BTW af te dragen. We hebben wel enig fiscaal bestaansrecht.

Daarom doen we voor nu maar even snel aangifte omzetbelasting over het eerste kwartaal 2018, dat is zo gepiept: je vult in wat je aan BTW hebt ontvangen en speelt dat meteen weer door naar de fiscus. De moeilijkere dingen, zoals het terugvragen van de betaalde BTW schuiven we lekker door naar het eind van het jaar. Half voldaan trekken we een zak chips open en kijken een film over de Tweede Wereldoorlog. Het is relativerend: er zijn ergere dingen dan de belastingaangifte.

De volgende dag probeer ik er met frisse moed achter te komen wat ik ben. Ik word te woord gestaan door een mevrouw van de Belastingtelefoon, over wie mij is verteld dat ze verstand heeft van ondernemers. Hoewel ook zij een vriendelijke stem heeft, voel ik me alsof ik in de rij sta bij de Berghain. Ben ik wel cool genoeg om aangifte inkomstenbelasting te doen als ondernemer?

“U bent uitgenodigd om gewoon een P-aangifte te doen,” zegt ze. Ik weet niet wat het betekent, maar ik hóór gewoon dat ze me ineens niet meer serieus neemt. Plebs aangifte? Proleet-aangifte? Pannenkoek-aangifte? Ik google het en zie dat het inderdaad “de reguliere aangifte [is] die de meeste mensen moeten invullen” Mijn hele identiteit is onder mijn voeten weggetrokken. Als ik geen ondernemer was, maar wel een paar maanden mijn geld heb verdiend als ondernemer, wat ben ik dan?

Los van mijn identiteitscrisis weet ik ook niet waar ik dan de inkomsten kwijt kan die ik verdiende met mijn freelance klussen. Nog een belastingtelefoontje levert het antwoord op: bij “overige inkomsten”. Ik dacht dat ik als gewone, saaie burger niks kon aftrekken, maar dat valt mee. Mijn zakelijke reiskosten hoef ik niet af te dragen. Mijn koffiedates en mijn lunches – waaraan ik steevast te veel geld aan uitgeef – wil ik er ook nog vanaf halen, maar pas als je er als particuliere zzp’er meer dan 4500 euro aan hebt uitgegeven mag je een deel van het bedrag daarboven aftrekken. Zo decadent heb ik nu ook weer niet geluncht. Volgend jaar dus geen broodjes avocado meer, maar elke dag kaviaar.

De tip die ik ooit eens heb gekregen, is dat je minstens een derde van je zzp-inkomen apart moet houden voor de belastingdienst en allerlei andere toeslagen. Dat heb ik ongeveer nog wel over op mijn zakelijke rekening. Het is bijna een heel extra maandsalaris. Maar is het genoeg? Met mijn ogen dicht druk ik op de knop, het is spannender dan een kraslot. Triomf! Ik hoef maar zo’n 300 euro af te tikken. De rest van de poen die ik nog over heb is dus voor mezelf. De champagne kan open.

Header-foto via Flickr-gebruiker Mystic_mabel

—

Hou je ook zo van geld? Like VICE Money en ontvang dagelijks gratis geldverhalen: