Ik leefde een week op eten gemaakt voor het einde der tijden

Gevriesdroogd voedsel is niets nieuws. Al in de dertiende eeuw hadden de oude volkeren Quichua en Aymara uit Bolivia en Peru een vorm het proces bedacht. Aardappelen werden bijvoorbeeld eerst een nacht blootgesteld aan de vriestemperaturen in de Andes en vervolgens in de zon gelegd om te drogen. In 1937 gebruikte Nestlé industriële technologie om 's werelds eerste gevriesdroogde koffie te maken, en in de jaren zestig en zeventig verscheepte het Amerikaanse leger gevriesdroogde voedselrantsoenen naar de troepen in Vietnam.

Toch lijken deze buitenaards ogende maaltijden de laatste tijd weer populairder te worden. De Amerikaanse groothandel Costco heeft de afgelopen vier jaar pallets vol verschrompelde groenten, fruit, granen en vlees verkocht, die een gezin tot wel een jaar kunnen voeden. Bij andere zaken kun je vergelijkbare overlevingspakketten kopen, waarvan er veel een houdbaarheid hebben van twintig tot dertig jaar. Een van de topverkopers, Wise Company, zag zijn omzet de afgelopen vier jaar volgens een artikel in Bloomberg Businessweek verdubbelen tot ongeveer 60 miljoen euro.

Jack Shields, de CEO van het bedrijf, denkt dat de toegenomen hoeveelheid verkochte pakketten komt door de vele natuurrampen in de afgelopen jaren, die ervoor hebben gezorgd dat duizenden Amerikanen niet aan eten konden komen. “Je had de orkaan die Florida trof, de orkaan die Houston trof, de orkaan die Puerto Rico verwoestte,” zegt hij. “Geologen zeggen dat Californië nu al lange tijd een grote aardbeving te wachten staat. Deze rampen ontzien niemand, dus mensen vragen zich af hoe ze zichzelf en hun gezin kunnen beschermen.”

Het bewijs dat de producten van Wise Company levens kunnen redden kwam na de dubbele klap van orkaan Harvey in Texas en orkaan Irma in Florida, waarna de voedselvoorraden schaars waren. FEMA, het Amerikaanse bureau voor rampenbestrijding, bestelde daarom twee miljoen porties eten voor de slachtoffers van orkaan Maria in Puerto Rico. Maar op een gewone dag, zonder natuurgeweld, lijken de voedselpakketten meer gericht op alledaagse mensen die zich op het onbekende willen voorbereiden.

Het bedrijf merkte namelijk ook een stijgende verkoop in de maanden voor de Amerikaanse presidentsverkiezingen in 2016 en eind vorig jaar, toen men bang was voor een nucleaire oorlog met Noord-Korea. Shields zegt dat hij zijn producten als een soort verzekeringspolis beschouwt.

“Eigenlijk hoop je natuurlijk dat je de producten nooit hoeft te gebruiken,” zegt Shields. "Maar is wel fijn om een vangnet voor jezelf en je gezin te hebben." Dat is precies wat mij intrigeerde aan gevriesdroogd voedsel. Je kunt het ongeveer 25 jaar bewaren, maar in een ideale wereld hoef je het niet eens aan te raken.

Omdat ik me bleef afvragen hoe het spul zou smaken, bestelde ik een overlevingspakket voor zeven dagen. Ik kreeg een pakket toegestuurd ter grootte van een schoenendoos, met ontbijtproducten, voorgerechten, een gedehydrateerde melkweivervanger en wat extra opties die ik online had gevonden.

Een belangrijk voordeel van gevriesdroogd voedsel is het gemak. Omdat alle water uit de producten is verwijderd – via een proces waarbij het eten wordt blootgesteld aan temperaturen onder het vriespunt en de waterdamp met een zuigmachine wordt opgezogen – is het eenvoudiger om de goederen in blik te vervoeren. Om het appel-kaneelontbijt van Wise Company te “koken”, breng je iets minder dan een liter water aan de kook, dump je de poederachtige inhoud van de zak erbij en bedek je de pot ongeveer twaalf tot vijftien minuten.

Dat klinkt makkelijk, maar in de praktijk kan het wat lastiger zijn. Voor gevriesdroogde maaltijden moet je namelijk drinkwater gebruiken, wat in noodsituaties niet altijd beschikbaar is. Gelukkig bevatten sommige pakketten waterzuiveraars. In de kookinstructies van de producten van Wise die ik heb getest, staat dat je altijd de volledige zak met vier porties moet bereiden, wat betekent dat je een bakje moet hebben waarin je de rest kan bewaren en een koelkast, zodat het niet bederft. In de keuken van mijn kantoor had ik dit allemaal niet, dus moest ik een vierde van de zak in een kopje doen, die met kokend water vullen en afsluiten met een ander kopje.

Na een kwartier zag ik tot mijn verbazing dat de granen groter waren geworden en dat er zelfs kleine stukjes appel met schil waren verschenen, die eruitzagen alsof ze net waren gesneden. Het smaakte alleen niet zo goed als het eruitzag. Omdat ik op gevoel slechts een vierde van de zak had gebruikt, waren de kruiden niet goed verdeeld. Het smaakte als iets wat ik alleen kan beschrijven als water met hintjes kaneel en suiker. Gelukkig smaakten de daaropvolgende pogingen wel beter.

Naarmate de dag vorderde, verbaasde ik me over de manier waarop deze zakken met wit poeder op magische wijze veranderden in stomende gerechten die eruitzagen alsof ze uit de jaren zeventig kwamen. De champignons in de hartige Stroganoff-pasta die ik at als lunch waren op een vreemde manier taai, maar de roomsaus was lekker vet.

Voor mijn avondeten kookte ik per ongeluk de zuurstofabsorbeerder in de zak mee met de vleestaart met kipsmaak, dus moest ik daarna genoegen nemen met wat rijst en bonen. Het was vooral licht gekruide tomatensaus waarin af en toe een rijstkorrel te zien was, maar het was goed te eten.

Toen ik die avond naar bed ging, merkte ik dat ik me een beetje licht in mijn hoofd voelde. Hoewel ik genoeg calorieën had gegeten, knorde mijn maag nog steeds van de honger en de volgende ochtend had ik geen enkele energie meer. Ik belde met Lisa Young, een voedingsdeskundige en docent aan NYU. Ik vroeg haar of het eigenlijk wel mogelijk is om op gevriesdroogd voedsel te leven. “Dat zou in principe moeten kunnen,” zegt ze. “Uit onderzoek blijkt dat het kan leiden tot een licht tekort aan vitamine C en andere antioxidanten, maar het vriesdrogen van fruit en groenten zou geen invloed moeten hebben op de voedingswaarde. Ze zouden zelfs een gezond alternatief kunnen zijn voor een calorierijk tussendoortje.”

Ik beschreef wat ik die week zou eten en ze leek zich niet echt zorgen te maken. Wel raadde ze me aan om op te passen voor toegevoegde conserveermiddelen en natrium. “Ik heb liever dat je natuurlijke producten eet zonder toegevoegde middelen, maar als het een noodsituatie is, die hopelijk niet voor altijd duurt, is het waarschijnlijk prima.”

De maaltijden van Wise Company zouden me in geval van nood in leven houden, maar ze bevatten gewoon veel meer koolhydraten, en veel minder dierlijke eiwitten en groenten dan ik gewend was. In de twee dagen erna vulde ik mijn dieet aan met extra gevriesdroogde groenten, fruit en yoghurt van Thrive Live, een ander bedrijf, en daarna leek het gevoel van een lage bloeddruk te verdwijnen. (Wise Company verkoopt naast volledige maaltijden ook individuele ingrediënten, maar ik wilde wat verschillende bedrijven proberen.)

Toen ik op een middag achter mijn bureau zat te kijken naar de kleurrijke salades die mijn collega's als lunch aten, realiseerde ik me hoe idioot mijn experiment eigenlijk was. Ik woon in een stad waar ik op elk moment van de dag vers eten kan vinden en heb een goede baan, waardoor ik dat eten meestal ook kan betalen. Omdat ik niet in de positie ben dat ik daadwerkelijk afhankelijk ben van deze maaltijden, is zelfs zeuren over de voedingswaarde van deze gevriesdroogde maaltijden een luxe. Maar toch, je weet nooit wat je staat te wachten.

In zijn boek Can It! The Perils and Pleasures of Preserving Foods beschrijft Gary Allen, schrijver over eten en docent aan SUNY Empire State College, de evolutie van het bewaren van eten en hoe dat leidde tot culinaire innovatie. "De oorspronkelijke methoden voor het conserveren van eten – zoals zouten en drogen – maken het eten anders," zegt hij tegen me over de telefoon. “Zuurkool is niet hetzelfde als kool en wijn is niet hetzelfde als druivensap.”

Het grappige aan vriesdrogen is dat het een uitzondering op de regel is. Als je alle water weghaalt uit broccoli is het bijvoorbeeld niet opeens een heel ander product; het transformeert alleen naar een iets mindere versie van zichzelf. "Zodra je de fysieke structuur van iets verandert door het helemaal uit te drogen, zal de textuur nooit meer hetzelfde zijn,” zegt Allen.

Sommige bedrijven deinzen niet terug om gevriesdroogd eten wel als innovatief nieuw product op de markt te brengen. Nadat ik drie dagen lang de maaltijden van Wise Company had gegeten, ben ik overgestapt op het Simple Plate-programma van Thrive Life. Dat is een dienst waarbij je maaltijdboxen thuisgestuurd krijgt en daarmee leert koken. Alleen is alles gevriesdroogd. In tegenstelling tot Wise Company gaat het op de website van Thrive Life nergens over de voorbereiding op noodsituaties. Ze leggen juist de nadruk op kwaliteit, geldbesparing en de vermijding van afval. “Onze producten bederven niet binnen een paar dagen. Je hoeft geen vlees te ontdooien en te snijden, fruit te pellen of te wassen,” valt er op de site te lezen.

Na drie dagen heel weinig groenten te hebben gegeten, sprong ik een gat in de lucht toen ik de Toscaanse quinoa van Thrive Life zag. De maaltijd bestaat uit een ratatouille-achtige saus met asperges, courgette en tomatenblokjes. De bereiding voelde als een wetenschappelijk experiment. Je bakt de gedroogde stukjes knoflook in olie, daarna doe je de gedroogde groenten en kruiden bij samen met wat water. Het resultaat smaakt naar iets wat ik thuis ook zou kunnen koken, maar dan zonder de textuur van echte groente. De dag erna at ik een quiche. Ik rolde het deeg uit, bereidde de vulling in een slowcooker en drukte met een vork het deeg aan.

Het was allemaal nogal ironisch dat ik gevriesdroogd eten zag als een goede manier om me voor te bereiden op het einde van de wereld, maar het ervoor zorgde dat ik juist veel meer tijd in de keuken doorbracht en gezonder ging eten. Een kleine prestatie.

Als dit experiment me iets heeft geleerd, is het dat ik blij moet zijn dat ik zomaar op straat een broodje kan kopen en hoe niet-zelfredzaam ik was. Als gevriesdroogd eten in Amerika steeds populairder wordt, is dat misschien omdat heel veel mensen geen flauw idee hebben hoe ze een week zouden moeten overleven op alleen het eten in hun voorraadkast. Met al die krantenkoppen over nucleaire dreiging, overstromingen en instorting van het financiële systeem, is er niks mis met een beetje rust door een zak gedehydrateerde kip in de kast.

Volg MUNCHIES op Facebook en Instagram.