Staat onze generatie echt meer open voor polyamorie of gaan we gewoon graag vreemd?

Vijf jaar geleden zong Drake al: "We live in the generation of not being in love, and not being together. But it sure feels like we're together, 'cause we're scared to see each other with somebody else." Hij had toen al gelijk, en vandaag de dag nog steeds – die twee simpele zinnen zijn in ieder geval een adequate beschrijving van hoe veel van mijn leeftijdsgenoten tegen de liefde aankijken. Zoals Rolling Stone al schreef, staat mijn generatie – die vervloekte millennials – erg open voor polyamoureuze relaties, waarbij je seks hebt of date met meerdere mensen.

Sommigen zweren bij polyamorie; zij zeggen dat het draait om een "terugkeer naar de menselijke natuur," naar een tijd voordat het huwelijk werd bedacht en we allemaal in de mythe van de ware en eeuwige trouw gingen geloven. Anderen denken dat het gewoon een excuus is om vreemd te gaan, een bijproduct van een generatie die er op de eerste date al lustig op los neukt.

Er is niet echt onderzoek gedaan naar het verband tussen de opkomst van de verachte millennialgeneratie en de stijging in het aantal polyamoureuze relaties, maar de populariteit van apps als Tinder en Grindr lijkt toch wel aan te geven dat jonge mensen losser denken over monogamie dan voorheen. Maar dat betekent niet dat we al hebben uitgevogeld hoe je omgaat met de jaloezie die soms om de hoek komt kijken als je meerdere partners hebt, of hoe een polyamoureuze relatie er in de praktijk uitziet.

Daarom vroeg ik Jillian Deri, een sekssocioloog en hoogleraar aan de Simon Fraser Universiteit, om raad. Deri schreef het boek Love's Refraction, dat gaat over hoe polyamoureuze stelletjes omgaan met jaloezie, en hoe ze er vrede mee leren te hebben dat hun partner ook van anderen houdt. We spraken over waarom mijn leeftijdsgenoten zo'n drang voelen om met meer dan één iemand seks te hebben, en hoe je omgaat met de jaloerse gevoelens die daar weleens bij komen kijken.

VICE: Wat betekent polyamorie nou precies?
Jillian Deri: Het is handig om een onderscheid te maken tussen een polyamoureuze relatie en een niet-monogame relatie. Mensen die polyamoureus zijn hebben meestal een emotionele band met meer dan een persoon, in tegenstelling tot mensen die gewoon in de rondte aan het daten zijn. Mensen die eigenlijk diep in hun hart monogaam zijn en gewoon wat aan het daten zijn met meerdere mensen totdat ze zich settelen, zijn niet per se polygaam. Mensen die een relatie hebben, maar daarnaast af en toe nog een onenightstand hebben met iemand anders, hebben meer een open dan een polyamoureuze relatie. Polyamorie houdt echt in dat je een diepe emotionele connectie, of op zijn minst een vriendschappelijke band, hebt met meerdere partners.

Is er enig bewijs dat er bepaalde mensen zijn die hun jaloezie echt kunnen uitschakelen, en open relaties kunnen hebben zonder de tegenstrijdige emoties die we associëren met monogamie?
Er zijn zeker wel mensen die erin zijn geslaagd om hun jaloezie opzij te zetten. Ik heb me in mijn eigen onderzoek vooral gericht op de theorie van "compersie", een term die is bedacht door polyamoureuze mensen die het tegenovergestelde van jaloezie betekent. Compersie is wanneer iemand echt plezier haalt uit de relaties die hun partner heeft met andere mensen. Het is interessant dat er hier nog geen woord voor bestond – alsof jaloezie de enige mogelijke reactie is wanneer jouw partner ook nog van iemand anders houdt.

Een goede manier om het uit te leggen is dat wanneer het erg goed gaat met je broer of zus of ouders, je dan blij voor ze bent – waarschijnlijk, tenzij je jaloers bent! [lacht] Dat is polyamorie. Ik heb onderzocht hoe polygame mensen compersie mogelijk maken binnen hun relaties.

Is compersie iets dat je kan leren, of hebben sommige mensen gewoon minder aanleg voor jaloezie?
Wie zal het zeggen? Het kan zijn dat het afhangt van de relatie en hoe zeker je je daarin voelt. Het kan zijn dat je met iemand samen bent die je groen laat zien van jaloezie, terwijl je daar bij iemand anders helemaal geen last van hebt. Het heeft vaak te maken met de machtsdynamiek en waar de relatie heen gaat en of er groeimogelijkheden zijn. Er is ook een spectrum in hoe jaloers mensen zijn – sommige mensen kunnen zich erover heen zetten en meer compersie gaan voelen dan ze gewend zijn. In het begin van een relatie of tegen het einde van een relatie hebben we de neiging om meer jaloers te zijn, omdat we ons afvragen hoe de andere persoon zich voelt, of dat ze misschien hun interesse aan het verliezen zijn.

Er wordt vaak door mijn leeftijdsgenoten gezegd dat monogamie onnatuurlijk is, omdat het zo moeilijk is om het in stand te houden. Het vraagt bijna om een hoger niveau van toewijding en zelfbewustzijn om samen te blijven met één persoon. Zou je zeggen dat niet-monogaam zijn dichter bij de natuurlijke aard van de mens ligt?
Dat is een interessante vraag. Ik denk dat dit heel individueel is. Als we het over monogamie hebben, doen we vaak allerlei aannames over wat dat dan betekent en wat daar de grenzen van zijn. Je weet wel, dingen als: je zal nooit over iemand anders fantaseren, je zal nooit naar iemand anders kijken, je zal je nooit aangetrokken voelen tot iemand anders dan je partner. Ik denk niet dat monogame relaties zo werken – dat iemand zich aan al die regels houdt.

Maar of het natuurlijker is? Dat kan ik niet met zekerheid zeggen. In hoeverre je opvoeding een rol speelt in hoe je aankijkt tegen relaties, hangt ook van die opvoeding af. Als je opgroeit in een strikt religieus milieu met strenge regels over liefde en seks heeft dan wellicht meer invloed dan als je vrij wordt opgevoed. Maar er is geen precieze verhouding tussen nurture en nature die voor iedereen opgaat. Dat gezegd hebbende, door het feit dat de meerderheid van de mensheid niet monogaam is geweest, en dat we hetzelfde zien in het dierenrijk, ben ik wel geneigd om te denken dat we niet gemaakt zijn om strikt monogaam te zijn.

Is het zo dat mensen die proberen de overstap te maken naar een polyamoureuze of open relatie het gevoel hebben dat hun relatie gezonder is, omdat vreemdgaan niet langer een groot probleem is?
Ik denk dat het voor iedereen die een relatie heeft zinvol is om de dialoog aan te gaan over je gevoelens en waar de grenzen liggen binnen jullie relatie. Als je kan toegeven dat je je aangetrokken voelt tot iemand anders en daarover kan praten, dan kan je dat ook neutraliseren.

Veel monogame relaties gaan kapot omdat iemand zich aangetrokken voelt tot iemand anders en ze geen manier kunnen vinden om daarmee om te gaan, waardoor ze wrokkig worden. Dan gaan ze hun partner opeens als het probleem zien.

Mensen denken dat als je in een monogame relatie om je heen gaat kijken, dat betekent dat je niet meer van je partner houdt. Dat is gevaarlijk, omdat het een echte emotionele band kapot kan maken. Ik denk dat je minder in de verleiding komt om vreemd te gaan als je open kan zijn over de mensen waar je je tot aangetrokken voelt. Bij polyamorie is "vreemdgaan" wanneer je een regel die jullie samen hebben gesteld overtreed; het is niet per se seksuele exclusiviteit.

Bijna iedereen die ik ken die een open relatie heeft geprobeerd, heeft daarin gefaald omdat een van hen jaloers werd doordat de ander meer mensen aan de haak sloeg dan hij of zij zelf. Komt dat veel voor in polyamoureuze relaties?
Niet per se, maar het is iets dat planning en volwassenheid vereist. Eén partner wil misschien drie dates per week hebben, terwijl de ander een keer per maand al genoeg vindt. Het zorgt juist vaak voor problemen als je een vast aantal instelt voor beide partners – dus dat je allebei twee dates per maand mag hebben, omdat je dan het gevoel krijgt dat het te langzaam of juist te snel voor je gaat. Er mag best een verschil zijn als allebei de mensen dat goed vinden.

Er zijn veel dingen die voor problemen kunnen zorgen in polyamoureuze relaties, maar ik denk dat tijd en jaloezie de moeilijkste dingen zijn waarmee polyamoureuze mensen te maken krijgen. Het kost veel tijd: niet alleen de dates, maar ook de communicatie eromheen.

Denk je dat dit een van de redenen is dat veel mensen zich niet aan een open relatie wagen?
Zeker. Het vereist meer tijd en planning, wat natuurlijk enige stress met zich meebrengt, maar dat is niks nieuws. Er zijn zoveel voordelen. Het neemt een groot deel van de stress weg die komt kijken bij monogame relaties en etiketjes, en het bevredigt die nieuwsgierigheid die veel millennials – zoals je al aangaf –hebben. Het is een optie die werkt, vooral in een cultuur met zoveel keuzes, zoveel beschikbaarheid, zoveel getinder. Ik snap in ieder geval wel dat polyamoureuze relaties zo in opkomst zijn.