FYI.

This story is over 5 years old.

VICE Festivals

​De OM-drugsstraat op festivals blijkt alles behalve een doorslaand succes

We spraken advocaat Bart van Elst, die vorige week op Defqon met drugs gepakte mensen bijstond, over de toekomst van de drugsstraten op festivals. De resultaten vallen nogal tegen.

Een advocatenpas en een bier na het werk, op Defqon, vorig weekend. Alle foto's door Bart van Elst.

Een kleine twee jaar geleden ontstond er reuring rondom de 'OM-straat' op festivals. Dat is een speciaal ingerichte backstage waar je terecht komt als je gesnapt wordt met drugs, waar je drugs meteen kan worden getest, en waarna je vervolgens kan worden voorgeleid aan een officier van justitie. Als je de opgelegde straf vervolgens accepteert, zit je met een strafblad. De heisa ontstond toen strafrechtadvocaten Juriaan de Vries en Christian Flokstra in Het Parool kritisch waren over deze veel te gesmeerde drugsmachine, waarbij geen advocaten aanwezig waren.

Advertentie

Vorig jaar besloot de Orde van Advocaten om met een groepje advocaten in de drugsstraten aanwezig te zijn, om verdachten bij te kunnen staan. Een van hen was Bart van Elst, die we eerder spraken over hoe hij de drugsstraat op Lowlands had ervaren.

Ook dit jaar zijn er weer drugsstraten op festivals. Een week geleden stond Van Elst op Defqon, waar het er tien tandjes harder aan toegaat dan op het relatief brave Lowlands. Ik vroeg hem hoe het er in de drugsstraat daar aan toe was gegaan, en belangrijker, of het OM nou eigenlijk tevreden is met de drugsstraat. Het was tot nu toe namelijk nog altijd een pilot. Kunnen we, behalve op Defqon, Lowlands en ADE, vanwege doorslaande successen binnenkort ook drugsstraten verwachten op andere festivals? Van Elst heeft in de drugsstraat zijn ogen en oren goed opengehouden, en kon er dus veel over vertellen. Lees voor het antwoord onderstaand interview, of de titel van dit stuk.

VICE: Ha Bart, hoe was het op Defqon, vorige week?
Bart van Elst: Er gebeurt daar een hoop. Er komt een ander publiek op af dan bij Lowlands. Er is meer drugs, de mensen zijn jonger, en het lijkt allemaal wat ongeremder.

Met hoeveel advocaten stonden jullie?
Met twee advocaten per shift, en een shift duurde zeven uur. Ik heb uiteindelijk negen verdachten bijgestaan, en mijn collega ook zoiets. Ik vind dat trouwens nog meevallen: er komen zo'n zestigduizend mensen naar dat festival, het zit ramvol drugs, en er zijn in totaal geloof ik 101 mensen opgepakt. Dat lijkt me geen doorslaand succes.

Advertentie

De overgang naar het festivalterrein op Defqon, waar 80% van de mensen werd opgepakt

Hadden ze niet genoeg stillen en politieagenten lopen?
Het regende steeds keihard, dus ik denk dat een aantal van hen zoiets had van: wij blijven even onder ons afdakje zitten.

Wat viel er op?
Ontzettend veel mensen hadden 4-FMP [oftewel 4-FA] bij zich. Dat valt vooralsnog niet onder de Opiumwet, maar wordt gezien als een geneesmiddel. Wanneer uit de test bleek dat het 4-FMP was, mocht je weer terug naar het feest. Van de mensen die tijdens mij shift zijn opgepakt, hoefde er maar eentje te vertrekken. Die knaap had dertig pillen en twee telefoons bij zich. Ik had ook een jongen, die had ghb, ketamine, 4-FMP, cocaïne en xtc bij zich, maar die mocht gewoon terug omdat hij van alles maar een geringe hoeveelheid bij zich had.

Zijn de officieren op zo'n moment vreselijk aan het balen dat ze iemand niet te pakken hebben kunnen nemen?
Nee hoor, wat ik gezien heb zijn ze echt wel heel redelijk. Er was bijvoorbeeld een meisje dat echt in een rotperiode van haar leven zat – dat zag je aan alles – en die was gepakt met net iets te veel drugs. De officier zei tegen haar: "Ik ga voor jou naar een geschikte oplossing zoeken. Je hoort nog van me, maar vertrouw erop dat het goed komt." Zoiets vind ik heel schappelijk. Eigenlijk werd er in alle gevallen afgeweken van de richtlijnen, maar daar speelt natuurlijk ook de advocaat een rol bij.

De officiële richtlijnen van het OM voor wanneer iemand wordt vervolgd voor drugsbezit

Weet je hoe het verder zal gaan met de drugsstraat?
De drugsstraat op Defqon zal in ieder geval niet verdwijnen. Je merkt ook wel dat de officieren en de agenten het leuk vinden om te doen. Die gaan ook echt naar de vuurwerkshow kijken en zo. Ikzelf trouwens ook. De sfeer is best gemoedelijk.

Advertentie

Zullen er op steeds meer festivals drugsstraten komen?
Nee, daar lijkt het niet op. Die op Defqon en ADE zullen blijven vermoed ik, en waarschijnlijk die op Lowlands ook nog wel, al vielen de resultaten daar het afgelopen jaar behoorlijk tegen. Maar er zullen waarschijnlijk geen straten op andere festivals bij komen. En dat had heel goed gekund he, want het was tot nu toe een pilot.

Bedoel je met dat de resultaten tegenvielen dat er weinig mensen konden worden vervolgd voor drugsgebruik?
Ja, op Lowlands vooral. Ik had sterk het idee dat men eigenlijk een beetje teleurgesteld was over de resultaten. In feite is dat natuurlijk goed nieuws, als je redeneert vanuit de volksgezondheid en dat je hoopt dat minder mensen drugs gaan gebruiken. Maar je moet bedenken dat zo'n drugsstraat verschrikkelijk duur is. Dus als je dan onvoldoende mensen kunt vervolgen, dan kan je stellen dat het niet genoeg oplevert. Zeker in deze tijd van bezuinigingen en dingen als terrorismebestrijding – wat natuurlijk ook bakken met geld kost en uit hetzelfde potje moet komen – moet je keuzes maken.

Als je van het feest wordt geplukt, is de sfeer ook echt een stuk minder feestlijk

Heeft het vervolgen van mensen op festivals überhaupt eigenlijk nut?
Nou, ik denk dat er vooral een signaal van uitgaat. Zeker op een festival als Defqon. Daar gaan mensen vaak met enorme groepen naartoe, dus als er dan een iemand gepakt wordt, weet die hele groep het. En daarvan praten weer mensen met andere groepen. Het is dus een soort mond-tot-mondreclame, waar een soort afschrikwekkende werking vanuit gaat.

Advertentie

Oké. Even ter conclusie: de tijden dat de politie en het OM de ene na de andere feestneus met twee pillen in z'n zak in hun kladden konden grijpen en met een strafblad weer de wereld in kon sturen, zijn dus voorbij, en de drugsstraat breidt niet uit.
Het is gewoon enorm duur en bewerkelijk gebleken, en de resultaten zijn dus mogelijk minder dan verwacht. Daarnaast zijn er dus sinds vorig jaar advocaten aanwezig. Bovendien hebben verdachten sinds 1 maart 2016 officieel recht op bijstand van een advocaat tijdens hun (politie)verhoor. Dat zijn goede ontwikkelingen, maar brengen ook weer meer handelingen en dus kosten met zich mee.

Ja.
Overigens kan je wel nog gewoon door de beveiliging van het festival aan de politie worden overgedragen, hè. Maar als er geen drugsstraat is, kun je dus niet meer gelijk je boete pinnen waardoor je vervolgens een strafblad hebt. Je gaat dan gewoon mee naar het politiebureau. Daar verloopt alles dan weer zoals in een 'normale' strafzaak.

Wat is je volgende festival?
Nou, ik heb er net een op zitten. Ik zit op dit moment achter in de camper, want ik was een paar dagen naar Fusion in Duitsland. Maar dat was niet om te werken, hèhè.

Aha. Nou, doe rustig aan de komende dagen!

Check ook_ festivals.vice.com _voor al je ronkende festivalverhalen, winacties voor tickets, fotoreportages en meer.

Lees daarnaast ook:

We spraken Bart van Elst, een advocaat die op Lowlands mensen bijstond die met drugs waren gepakt Hoe zwaar ben je nou écht de Sjaak als je met drugs wordt gesnapt op een festival? Mag je nog op vakantie naar de VS als je op een festival met drugs bent gepakt?