In 2016 startte het Amerikaanse ministerie van Defensie met het ‘Insect Allies’-programma. In vier jaar tijd wordt daar 45 miljoen dollar in geïnvesteerd, om misoogsten door klimaatverandering en ziektes te voorkomen. Zoals de naam van het programma misschien al doet vermoeden, worden hier insecten voor gebruikt. Het idee is dat insecten een genetisch gemanipuleerd virus overdragen op gewassen, dat ervoor zorgt dat andere genen worden geuit en die planten zo sneller gaan groeien.
Een groep wetenschappers maakt zich nu alleen zorgen over de vraag of het programma misschien ook ingezet kan worden als biologisch wapen tegen de voedselvoorziening van andere landen.
Videos by VICE
Afgelopen donderdag publiceerde Science Magazine hier een artikel over. Wetenschappers van het Duitse Max Plank Instituut voor Evolutionaire Biologie en de Universiteit van Freiburg, en de Franse Université de Montpellier vragen in het artikel om meer transparantie te krijgen en de publieke discussie over de mogelijke gevolgen van het project aan te wakkeren.
“Met een paar aanpassingen kan hier een nieuw type biologisch wapen mee worden gemaakt,” schrijven de wetenschappers in een persbericht. “Deze wapens zouden zich snel kunnen verspreiden onder kwetsbare gewassen, doordat insecten gebruikt worden om het virus over te dragen.”
In een mail aan Motherboard weerlegt een woordvoerder van Defense Advanced Research Projects Agency (DARPA) wat er in het artikel van Science Magazine wordt beweerd. Bovendien geeft DARPA aan dat er geen enkel plan is om de technologie van Insect Allies als wapen in te zetten.
“We hebben Insect Allies opgezet om technologieën te ontwikkelen die een positief hebben op planten en ze kunnen beschermen, zodat ze onvoorziene en/of snel veranderende landbouwbedreigingen kunnen overleven,” schrijft de woordvoerder in de mail. “We zien het als een onmisbare aanvulling op de nationaleveiligheidstoolkit en als een onderdeel van een bredere strategie om onze voedselvoorziening veilig te houden.”
Het Insect Allies-programma is een samenwerking tussen het DARPA, Environmental Protection Agency, het Amerikaanse leger en andere instanties. Volgens een presentatie van DARPA is het doel van Insect Allies om in 2021 de eigenschappen van verschillende gewassen aan te passen, om zo een complexe kringloop van planten en insecten te maken om hier de landbouw mee te verbeteren.
“Insecten eten planten en insecten brengen ook het grootste gedeelte van de plantenvirussen over,” zei Blake Bextine, de programmamanager van DARPA’s Insect Allies, in een persbericht in 2016. “DARPA wil de kracht van dit natuurlijke systeem benutten door zelf genen in plantenvirussen te bouwen en deze door insecten te laten overdragen. Hierdoor kunnen insecten beschermende eigenschappen kunnen aan de planten waarmee ze zich voeden overdragen.”
Volgens de presentatie van DARPA is klimaatverandering een grote bedreiging voor de Amerikaanse landbouw, bijvoorbeeld door extreme hitte, overstromingen en heftige stormen. Het document wijst ook op biologische gevaren – zoals vreemde schimmels, virussen, bacteriën en insecten – die door de geglobaliseerde wereldhandel in de Amerikaanse landbouw terecht kunnen komen. Volgens de presentatie vormen ook vulkanische en tektonische activiteit, zoals aardbevingen ook een bedreiging voor de voedselproductie in de VS.
Het project is een stuk complexer dan het misschien in eerste instantie lijkt. Allereerst bestaat het risico dat de insecten de virussen niet verspreiden zoals de wetenschappers dat bedoelden, omdat ze niet kunnen bepalen wat de insecten doen nadat ze worden vrijgelaten. Daarnaast zijn er voor het project behoorlijk kostbare microscopisch kleine genetische tools nodig.
Volgens een aantal openbare stukken van DARPA zou de eerste fase van Insect Allies voor het einde van dit jaar afgerond moeten zijn, wat betekent dat ze al succesvol een genetisch gemodificeerd virus op een insect hebben overgedragen. In de tweede fase, die van eind 2018 tot begin 2020 loopt, moeten de virussen, insecten en planten genetisch worden aangepast. Hierdoor moeten genen kunnen worden overgedragen binnen een monocultuur, oftewel een akker waar maar type gewas groeit. In de derde fase, van begin 2020 tot medio 2021, zullen de wetenschappers het project in op grotere schaal gaan uitvoeren, om te kijken of het ook lukt op plekken met een complexere samenstellen van de gewassen.
In een mail aan Motherboard laat een woordvoerder van DARPA weten dat de 45 miljoen dollar voor Insect Allies is verdeeld onder vier onderzoeksteams, die inmiddels allemaal de tweede fase hebben bereikt. De teams bestaan uit wetenschappers van Penn State University, University of Texas en Ohio State University.
De samenwerkingsverbanden met het Insect Allies-programma zijn niet openlijk bekendgemaakt, maar in een persbericht van EurekAlert uit 2017 staat dat Boyce Thompson Institute, University of Minnesota, University of California en Iowa State University meer dan 10 miljoen dollar van het Amerikaanse ministerie van Defensie hebben ontvangen om aan een project voor het Insect Allies-programma te werken. Georg Jander, adjunct-hoogleraar aan het Boyce Thompson Institute, zegt dat hun project zal worden gebruikt om de genen van maïs te modificeren om zo mislukte oogsten te voorkomen.
Volgens de wetenschappers achter het artikel in Science Magazine zou een systeem dat insecten gebruikt om planten te helpen overleven er theoretisch gezien ook voor kunnen zorgen dat planten juist afsterven. Zo kan het worden ingezet als wapen tegen vijanden van Amerika, waarmee de voedselvoorraden van miljarden mensen over de hele wereld worden bedreigd. Er zijn echter nog geen aanwijzingen dat dit ook daadwerkelijk gebeurt, of dat de het Insect Allies-programma is bedoeld om plantenvirussen in te zetten om de landbouw te vernietigen in plaats van helpen.