Twentse onderzoekers: twee-derde van de wereld leeft met extreme waterschaarste

Toen het World Economic Forum, een Zwitserse non-profit die "de wereld wil verbeteren," hun jaarlijkse Global Risks Report vorig jaar publiceerde, prijkten "watercrisissen" bovenaan. Dit is belangrijk, want de afgelopen acht jaar stonden financiële risico's (financiële crisissen, systemische financiële instorting) bovenaan de lijst. 2015 is het jaar waarin een klimaat-gerelateerd probleem die plek innam.

Het feit dat "watercrisissen" boven "snelle en grote verspreiding van besmettelijke ziekte" en "massavernietigingswapens" staat, zegt een hoop over de grootte van het probleem, maar er achter komen hoe je de crisis kan kwantificeren blijft moeilijk. Maar in een nieuw onderzoek in Science Advances, geven wetenschappers van het Twente Water Center van de Universiteit van Twente een nauwkeurige manier om wereldwijde waterschaarste te meten.

Volgens de resultaten van het onderzoek, is waterschaarste een groter probleem dan eerder gedacht.

De auteurs, Mesfin Mekonnen en Arjen Hoekstra, tonen in hun rapport aan dat pakweg tweederde van de wereldpopulatie (of ongeveer 4 miljard mensen) met "extreme waterschaarste" leven voor minimaal een maand per jaar. 1.8 tot 2.9 miljard mensen daarvan moeten vier tot zes maanden per jaar met extreem weinig water leven. En zorgelijker: een half miljard mensen op aarde leeft constant met extreme waterschaarste.

"Het resultaat dat 4 miljard mensen, twee-derde van de wereldbevolking, met extreme waterschaarste leeft gedurende minimaal een deel van het jaar, laat zien dat de situatie nijpender is dan bleek uit eerdere onderzoeken die dat aantal schatten op tussen de 1.7 en 3.1 miljard," schrijven Mekonnen en Hoekstra in hun rapport.

Volgens het duo is dit grote verschil te wijten aan slordige methodologie in voorgaande onderzoeken. Die onderzoeken onderschatten waterschaarste omdat ze het probleem op grote schaal bekeken, op een jaarlijkse in plaats van maandelijkse basis en zonder rekening te houden met de hoeveelheid water die nodig is om ecosystemen die afhankelijk zijn van stromende rivieren.

Door het probleem per jaar op een grote geografische schaal te bekijken, negeren die eerdere rapporten onopzettelijk waterschaarste in specifieke gebieden op specifieke tijden omdat er gemiddeld genomen geen waterschaarste is. Door per maand te kijken, toonde het team aan dat waterschaarste een veel lokaler probleem is.

"Meer dan een miljard mensen ervaren "maar" 1 tot 3 maanden per jaar extreme waterschaarste," schrijven Mekonnen en Hoekstra. "Dat heeft zeker invloed op de mensen die daar zijn, maar wordt verloren in jaarlijkse waterschaarstemetingen.

Om de fouten van eerdere onderzoeken te vermijden, keken de onderzoekers naar veel specifiekere plekken. Ze kwamen er hierdoor achter dat plekken met een hoge bevolkingsdichtheid (zoals Londen), plekken met een grote hoeveelheid geïrrigeerde akkers, of plekken met beide een groot tekort aan water hebben. Ook zijn er natuurlijk plekken zonder een dichte bevolking met waterschaarste, omdat er weinig water natuurlijk beschikbaar is. Volgens de auteurs is de waterschaarste in de Arabische Woestijn vooral nijpend vanwege het ontbreken van natuurlijk water gekoppeld aan een hoge bevolkingsdichtheid.

Het team stelt ook dat overconsumptie van water een belangrijke variabele is, vooral als de waterconsumptie contracyclisch (dus dat de vraag naar water het hoogst is wanneer er het minste water beschikbaar is). Overconsumptie van water (ten opzichte van beschikbaarheid) heeft ook een soort domino-effect, omdat het leidt tot minder water in rivieren en grondwater. Het team haalt de Colorado River en de Gele Rivier in China als slachtoffers van dit effect. Beide rivieren zijn bijna helemaal opgebruikt als ze bij de zee aankomen. De directe slachtoffers van overconsumptie van water zijn de mensen die overconsumeren, aangezien ze steeds vaker last hebben van watergebrek die leiden tot minder oogst en "de broodwinning van hele gemeenschappen in gevaar brengen."

Mekonnen en Hoekstra hopen dat hun onderzoek het grondwerk legt voor een completere analyse van onze wereldwijde watercrisis.

"Het tegelijkertijd vervullen van de toenemende vraag naar zoet water en het beschermen van ecosystemen…wordt een van de moeilijkste en belangrijkste uitdagingen van deze eeuw," schrijven ze. "Degelijke beoordeling van waterschaarste, met voldoende detail, zal het makkelijker maken voor overheden, bedrijven en investeerders om erop te reageren."