De demonstranten van We Zijn Moe-dig willen dat Bouterse vertrekt

Het is crisis in Suriname. Een gierende inflatie, een rap krimpende economie, en een staatskas die door president Bouterse vrijwel is geplunderd en nu aangevuld wordt met honderden miljoenen aan buitenlandse leningen zorgen voor ongekende problemen in het land. De Surinaamse dollar wordt steeds minder waard, terwijl de salarissen gelijk zijn gebleven. En de gewone man moet maar zien hoe hij het hoofd boven water houdt. De voedselbank heeft een wachtlijst van een paar honderd mensen, basisproducten in de supermarkten worden steeds duurder, en steeds meer gezinnen vragen familie in Nederland om voedselpakketten te sturen. In Suriname noemt men het ook wel 'de precaire situatie'. Een veelgehoorde angst is dat het land Venezuela achterna gaat.

Nadat de regering afgelopen week de benzineprijs verhoogde, gingen rond de 1500 Surinamers de straat op om het aftreden van president Bouterse te eisen. Eén daarvan was Curtis Hofwijks (29), die als leider van de beweging We Zijn Moe-dig wordt gezien als één van de belangrijkste proteststemmen van het land. De biochemicus was tot voor kort werkzaam als laborantanalist en Human Resource Officer bij een groot goudmijningsbedrijf in het binnenland van Suriname. Vanaf oktober 2015 gebruikte de actievoerder zijn vrije dagen om protestbijeenkomsten te organiseren – eerst in zijn eentje met een kartonnen bord voor het parlementsgebouw, en nu met tienduizenden sympathisanten aan zijn zijde. Ik sprak hem over zijn activisme, en zijn visie op de problemen waar Suriname mee kampt.

VICE: Waar staat de beweging We Zijn Moe-dig voor?
Curtis Hofwijks: Het doel van de beweging voor de lange termijn is om Surinamers kritisch en politiek bewust te maken. Op de korte termijn eisen we het vertrek van de huidige regering.

Wat verwijt je de huidige regering?
Wij willen dat ze vertrekken omdat ze niet in staat zijn gebleken om het land te besturen. Ze hebben Suriname in een crisis gestort door verspilling, wanbeleid en corruptie. Ik verwijt ze dat ze de stabiliteit die er was in 2010 kapot hebben gemaakt. We moeten nu bedelen om het land draaiende te houden. Schaamteloos is het. We hebben slechts vijfhonderdduizend inwoners en een heel achterland vol met mineralen, bos, grondstoffen en hout. We zouden moeten bloeien als natie, maar er wordt uitverkoop gehouden. Alles zodat Bouterse in het zadel kan blijven.

Wat wil je bereiken?
De politiek verziekt hier alles. We zullen de politieke bemoeienissen op heel wat vlakken moeten gaan minimaliseren. Maar er moet vooral een ombuiging komen in het denken. Veel mensen vragen me: 'Wat als Bouta weg is, wie moet dan president worden?' Maar zij gaan eraan voorbij dat zij verantwoordelijk zijn voor hoe Suriname er morgen uitziet. Ik vraag dan: 'Hoe wil jij dat Suriname eruit komt te zien en wat ben je bereid om daarvoor te doen?' Dan schrikken ze.

Het is voor politici in Suriname een nationale sport om mensen mooie dingen te beloven die ze nooit waarmaken. Dus moeten wij als burgers de vooruitgang in het land realiseren. We moeten kritischer worden en onze gedachtegang aanpassen. Onafhankelijk worden, en niet afwachten wat de regering voor ons gaat doen. We hebben pas ons doel bereikt als we kritische burgers hebben, als ze weten dat ze wanbeleid niet hoeven te accepteren.

Wat was voor jou in oktober 2015 de reden om in je eentje voor het parlement te gaan demonstreren?
De devaluatie van onze munteenheid. En dat de oppositie niet protesteerde tegen het feit dat de toenmalige gouverneur van de Centrale Bank, Gillmore Hoefdraad, tegelijkertijd ook de minister van Financiën was. Die functies moeten juist te allen tijde gescheiden blijven. De gouverneur leidt een monetaire organisatie die te vertrouwen moet zijn en die de minister van Financiën juist moet controleren. Er was in de samenleving al geen vertrouwen in Hoefdraad en toen hij van de ene op de andere dag beide functies in zijn portefeuille had en de oppositie zweeg, zag ik geen andere mogelijkheid dan om zelf wat te laten horen.

Je zat in je eentje op het Onafhankelijkheidsplein. Hoe was dat? 
De eerste dag zat ik in mijn eentje. Later hoorde ik, toen ik al naar huis was, dat er ook een paar andere jongens waren gaan demonstreren. Dus ik dacht: dat groeit heel snel, haha. De volgende dag kwam een vriend van mij met zijn vrouw langs om me te steunen. Samen met die andere jongens zijn we de protestbeweging We Zijn Moe-dig gestart.

Hoe ging het toen verder?
Het ontstaan van een protestbeweging is als een schokgolf door Suriname gegaan. Van een demonstratiecultuur is in Suriname nauwelijks sprake. De foto's werden gedeeld op Facebook, iedereen sprak erover. Mensen gingen me bellen: 'Wat gebeurt met je? Gaat het wel goed met je?' De media pikten het massaal op. We groeiden daardoor gestaag naar tientallen personen die naast me stonden. In het voorjaar van 2016, toen de situatie verder verslechterde, werden het er een paar honderd. Bouterse begon zich ook zorgen te maken. Hij noemde ons landverraders.

Toch ben je tot begin deze week maandenlang niet de straat opgegaan. Waarom niet?
Om de regering naar huis te sturen heb je een grote massa nodig, en uit angst voor rancune vanuit de overheid reageerde het publiek onvoldoende op onze oproepen om de straat op te gaan. Als we op deze manier wekelijks waren blijven demonstreren, zou dat uiteindelijk leiden tot uitputting en demotivatie. Vandaar dat wij ons protestmodel hebben moeten aanpassen. In plaats daarvan hebben we onze stem via sociale media laten horen en houden we daar het vuur brandende. Op Facebook zijn we enorm gegroeid en hebben we continue onze stem laten horen.

Wat bedoel je met rancune?
De overheid en semioverheid is veruit de grootste werkgever in het land, zowel direct als indirect. Je bent op de één of andere manier al snel afhankelijk van ze. Omdat je ze misschien diensten levert, omdat je ondernemer bent, omdat je een vergunning van ze hebt gekregen. Misschien krijg je nog geld van ze. Daarnaast spreekt volgens mij de geschiedenis voor zich. Men zegt vaak over de Decembermoorden: we moeten vooruitkijken, niet achteruit. Maar ondertussen leeft iedereen nog met de angst van het verleden. Ik vind dat het zo niet verder kan.

Ben jij niet bang?
Ik heb niets te verliezen. Ik leef als een eenvoudig man. Ik leef op slippers met een shirt en een broek. Ik heb een zoontje van drie. Dat is alles wat ik nodig heb in mijn leven. Bouterse kan niks van me afpakken.

Ben je altijd politiek betrokken geweest?
In Suriname is zo'n beetje alles gepolitiseerd. You name it, en de politiek bemoeit zich ermee. We zijn een kleine gemeenschap, dus is het voor politici erg aantrekkelijk om zich overal mee te bemoeien. Er zijn ook ontzettend veel politieke partijen. In Suriname ontkom je niet aan politieke betrokkenheid – je groeit ermee op. Ik ben wel altijd kritisch geweest. Ik ben vrij eenvoudig opgegroeid, ik kom uit de volksbuurt Flora. Maar ik lees veel. Elk moment dat ik me verveel, lees ik. Boeken over economie, over persoonlijk leiderschap, persoonlijke ontwikkeling. Spiritualiteit. Filosofie.

Toen Bouterse in 2010 aan de macht kwam, stond het land er goed voor. Had je vertrouwen in hem? 
Ik gaf hem het voordeel van de twijfel. Ik hou van Suriname. Ik ben geen cynisch persoon. Ik ga niet op voorhand zeggen dat ik hoop dat iemand faalt. Ik had echt de hoop dat Bouta het goed zou doen. Dat was namelijk ook goed geweest voor Suriname.

Wat zou je hem willen adviseren?
Bouterse heeft van het Surinaamse volk een kans gekregen om als democratisch gekozen president alles wat hij ooit verkeerd heeft gedaan recht te zetten. Dat ontzettende voorrecht heeft hij verkloot. Nu moet hij mans genoeg zijn om te zeggen: 'Sorry, ik heb het verpest.' Het opzetten van goed bestuur was in feite het enige wat nodig was om Suriname naar een hoger niveau te tillen. Maar in plaats daarvan lijkt het tegenwoordig wel alsof een crimineel verleden in dit land een diploma is om aan de macht te komen.

Hoe zie jij de toekomst van Suriname voor je?
Suriname heeft genoeg potentie, maar het gaat lang duren voordat we weer op een bepaald niveau komen.

Wat moet er gebeuren?
Het gat tussen de inkomsten en de uitgaves moet worden gedicht. We moeten gaan snoeien. Om te beginnen bij de zogenaamde hoogwaardigheidsbekleders die enorme salarissen ontvangen. Waar is hun solidariteit met het volk? En het geld dat we nog hebben, moet besteed worden aan het opzetten van een productie-industrie en niet op grote schaal worden gebruikt om het consumptie- en uitgavenpatroon in stand te houden, zoals nu gebeurt. Uiteindelijk moeten we minder afhankelijk worden van import. Het zal nodig zijn om de schulden van Bouterse ooit af te lossen. Dat wordt moeilijk, maar je kan beter rijst zonder groente eten dan geld lenen om feest te vieren.

Bedankt!