Zweedse kunstenaars nemen de straten van Malmö over

Van een gigantisch babygezicht dat opdoemt in een gracht tot een spookachtig meisje in een Victoriaanse jurk dat drijft in een kanaal – het zijn beelden die voorbijgangers vooral met vraagtekens achterlaten. Wie heeft ze gemaakt, en vooral waarom? Het antwoord: Erik Vestman en Nils Petter, twee kunstenaars uit Malmö, die vonden dat het straatbeeld wel wat merkwaardige kunst kon gebruiken.

Het duo ontmoette elkaar in een woongroep, en na een paar gesprekken over kunst en politiek bleken ze goed met elkaar op te kunnen schieten. Hoewel ze beiden maatschappelijk betrokken zijn – Erik werkte bijvoorbeeld jarenlang met asielzoekerskinderen uit Afghanistan en Somalië – heeft hun kunst eigenlijk nauwelijks te maken met politiek. Met hun publieke werken willen ze vooral mensen op het verkeerde been zetten, zeggen ze, en aan het lachen maken.

De eerste publieke interventie van Erik en Nils was een project waarbij ze stoeptegels uit de straat haalden, er afbeeldingen op zetten, en ze vervolgens weer terug plaatsten. De tegelkunstwerken variëren van menselijke portretten tot dieren, en hier en daar duikt ook een ondeugend gebruiksvoorwerp op. Het duo zorgde voor wat extra straatverlichting waar dat nodig was, zodat de stoeptegels ook ’s nachts konden worden bekeken.

Vragen ze wel eens toestemming? “Soms, als we honger hebben,” antwoorden ze meestal op die vraag. “We zijn nu volwassen, en hebben kinderen te voeden.”

Voor het babygezicht plaatsten ze een gelamineerde foto op een stuk drijvend multiplex, waarna ze dat in het water lieten zakken en het met onzichtbare lijnen vastmaakten aan stukjes lood, die het beeld net iets onder het wateroppervlak trekken. Het duurde een kleine twee weken voordat het werk weg was.

Een ander opmerkelijk beeld dat ze in de publieke ruimte creëerden was Zlatan, een houten marionet van de Zweedse stervoetballer die zijn ledematen beweegt en tegen een bal trapt als je aan een koordje trekt. “De gemeente van Malmö vond het leuk en liet weten dat het mocht blijven,” vertellen ze. “Maar de eigenaar van het gebouw wilde dat niet. Hij heeft het vernietigd.”

Hun grootste project tot nu toe was een minigalerie die ze onder een pier bouwden. Nadat ze een geschikte ondergrondse ruimte hadden gevonden, zijn ze een half jaar bezig geweest om hun eigen, verborgen showroom op te zetten. De uiteindelijke ruimte heeft nu een hardhouten vloer, een deur die doet denken aan een hobbithuis, zitplaatsen van gerecycled drijfhout en antieke verlichting.

Waarom? “Toen we begonnen met graven hadden we eigenlijk niet zo’n duidelijk doel,” zegt het tweetal. “Het leek ons vooral heel leuk om te doen.”

Toen het eenmaal af was, gaven de kunstenaars een openingsfeestje. Maar ook daarna kwamen er veel mensen op eigen houtje opdraven. “Het was een interessante, exclusieve, ‘geheime’ plek die mensen graag aan elkaar wilden laten zien. Er kwamen duizenden mensen op af in de zes maanden dat het er uiteindelijk heeft gestaan. We hebben vijf volle gastenboeken. We kregen post – de postbode wist na een tijdje wat er bedoeld werd wanneer iemand ‘de pier’ had aangeschreven – en verder is er ook een koppel getrouwd, gaven mensen er feestjes, en toen iemand er een paar nachten bleef slapen tijdens een roadtrip, liet hij een boot voor ons achter als geschenk.”

Klik hier hier voor meer informatie over Erik Vestman en Nils Petter