De Deense journalist die een Liberiaanse diplomatieke functie kocht op de zwarte markt

Voordat de Deense journalist Mads Brügger naar Centraal-Afrika ging, was de corruptie die daar heerst voor de buitenstaander moeilijk te duiden. Maar dat is nu wel anders. Brügger kocht een Liberiaanse diplomatieke functie op de zwarte markt. Hij deed zich voor als de decadente dilettant Mads Cortzen, een zakenman/boef met een dubbele agenda: diamantmijnen kopen in Centraal-Afrika. Hij legde zijn reis vast met geheime camera’s, met als resultaat een verdiepende zwart-komische documentaire: The Ambassador. Hij speelt zijn rol met verve. Lachend drukt hij ‘envelopes of happiness’ in de handen van regeringsleiders, beveiligingspersoneel, stamhoofden en doodgewone arbeiders. Iedereen laat zich verleiden door de giftige combinatie van cash en valse hoop.

Als je dit soort verhalen hoort, hoop je altijd dat ze niet waar zijn. Je hoopt dat de geheimzinnige ontmoetingen tussen diplomaten en als overheidsfunctionarissen vermomde moordenaars met rotte tanden niet waar zijn. Slecht nieuws: het is allemaal echt, en Brügger heeft nu ook de beelden om het te bewijzen.

De film heeft zoveel bagger omhoog gehaald dat de president van Liberia een uitleveringsbevel heeft uitgevaardigd, zodat zij Brügger in Liberia kan berechten voor corruptie. De film laat zoveel corruptie zien dat je hem minstens twee keer moet kijken. Dat is dan ook precies wat we deden, maar toch hadden we nog vragen, dus zochten we Mads Brügger op, zodat hij ze hoogstpersoonlijk kon beantwoorden.

VICE: Het is heel moeilijk om corruptie en de duistere kant van de menselijke natuur bloot te leggen.

Mads Brügger: Het feit dat de president van Liberia, Ellen Sirleaf Johnson, me wilde laten oppakken, laat volgens mij zien dat wat ik heb gedaan heel erg echt is. Ik ben een gelicenseerde diamanthandelaar in de Centraal-Afrikaanse Republiek, en volgens mij ben ik nog steeds deels eigenaar van een diamantmijn. Ik wilde niet alleen maar een diplomaat spelen, ik wilde er echt een zijn. Volgens mij maakt het de film realistischer.

Waarom wilde je diplomaat zijn voor Liberia?

Liberia had nog geen diplomatieke relaties met de Centraal-Afrikaanse Republiek, dus het was een logische keus. Maar het was ook een beetje toeval. Het was het eerste land waarbij het lukte om de juiste papieren te bemachtigen. En hun nationale slogan vind ik ook fantastisch: “The love of freedom brought us here.”

Zag niemand dat je aan het filmen was? Het lijkt niet alsof je er een geheim van maakte.

Dat is denk ik de reden waarom sommige mensen denken dat de documentaire nep is. Ik gebruikte een Canon EOS. Die schiet prachtig beeld, maar lijkt op een gewone fotocamera, en in Centraal-Afrika werd het ook zo gezien. Verder noemde ik mijn fotograaf een ‘press officer’. In Franstalig Afrika is alles waar je officier achterplakt al vrij snel geweldig. Ik vertelde dat hij mijn zegetocht door de Centraal-Afrikaanse Republiek vastlegde. Het kon eigenlijk niemand echt iets schelen.

Was er een moment dat je ging geloven in je eigen rol? Wie wist er nog meer dat je acteerde?

Mijn secretaresse Maria - eigenlijk heet ze Eva en is ze de productiemanager van de film - en ik waren de enigen die het wisten. Omdat ik altijd in mijn rol moest blijven waren er momenten dat ik echt Mr. Cortzen werd. Ik zat in mijn jeep met mijn zakenpartner monsieur Gilbert, een diamantmijneigenaar, en mijn twee pygmee-assistenten, toen me ineens het gevoel bekroop dat ik mijn roeping gevonden had. Dat ik echt een succesvol diamanthandelaar moest worden. Dat grenst aan het schizofrene.

Zijn er momenten dat je oprecht bent in de film?
Zeker. De scène dat ik een betoog hou over hoe de Afrikanen hun natuurlijke grondstoffen zelf moeten houden, in plaats van alles maar te verkopen aan China—daar geloof ik echt in.

Wat shockeert jou het meest?

Het besef dat landen als de Centraal-Afrikaanse Republiek geen functionerende staten zijn. Mijn personage, de heer Cortzen, zou in een paar weken zo’n hele staat kunnen verkrachten. En er zijn genoeg echte Mr. Cortzens in de wereld.

Wat was je doel toen je aan dit project begon? Het lijkt soms alsof je vooral wilde kijken hoe ver je kon gaan.

Ik laat als filmmaker veel aan het toeval over. Ik was benieuwd wat er zou gebeuren als ik een diplomatieke titel zou kopen. Wie komen we tegen? In wat voor situaties kom ik terecht? Door die titel aan te schaffen heb ik toegang gekregen tot de bovenste regionen van een gefaalde Afrikaanse staat.

Hoe was het om dit mee te maken? Ik wist dat je niet zonder levensgevaar uit je rol kon treden. Maar er waren momenten dat ik je verfoeide.

Of je gaat er helemaal voor, of helemaal niet. Ik kon niet uit mijn rol treden. Al moet ik toegeven dat het spelen van een schurk me vrij makkelijk afging.

Zit je nu ondergedoken? Hoe zit het nu met het uitleveringsbevel van Liberia?

Ik denk dat de president van Liberia, Ellen Johnson, me gebruikt om de aandacht af te leiden van de corruptiebeschuldigingen aan het adres van haar eigen regering.