ASMR is het syndroom waarbij je een soort van orgasme krijgt van Bob Ross

YouTube staat vol met filmpjes van fluisterende meisjes die de meest uiteenlopende scenario’s naspelen, van het boeken van een ruimtereis tot een virtuele nekmassage tot een bezoekje aan het postkantoor om het jasje dat Ryan Gosling droeg in Drive in te pakken in bubbeltjesplastic. Deze dames hebben gebruikersnamen als Gentle Whisper en Heather Feather, en ze maken de ene ASMR-video na de andere. ASMR, of Autonomous Sensory Meridian Response, is het fenomeen waarbij mensen door bepaalde audiovisuele prikkels een tinteling in hun achterhoofd voelen, die zich kan verspreiden naar de rug en armen en soms gepaard gaat met het zien van lichtflitsen. Wat zo’n ‘braingasm’ veroorzaakt verschilt per persoon, maar veelvoorkomende ASMR-triggers zijn fluisteren, knisperende, tikkende, schurende of schrapende geluidjes en gedetailleerde beschrijvingen van alledaagse taken of spullen.

Omdat er nog weinig wetenschappelijk onderzoek naar is gedaan, weet niemand precies hoe lang ASMR al bestaat, wat het veroorzaakt, waarom sommige mensen er wel en sommigen er niet gevoelig voor zijn, of hoeveel mensen het hebben. Wat wel zeker is, is dat er genoeg ASMR-enthousiastelingen zijn om ervoor te zorgen dat YouTube-kanalen als ASMRequests duizenden subscribers hebben, en sommige fluisterfilmpjes bijna een half miljoen keer bekeken zijn.

Ik sprak met Hanneke (25), een grafisch ontwerper uit Rotterdam die als tiener graag uren naar TelSell keek maar nooit precies wist waarom. We praatten over ASMR, materialisme en Bob Ross.

VICE: Hoi Hanneke. Hoe heb jij ontdekt dat je ASMR hebt?

Hanneke: Als kind kon ik helemaal opgaan in het geluid van bijvoorbeeld nagels die op een tafel tikken. Ik dacht eigenlijk altijd dat iedereen dat had. Het was pas toen ik wat ouder werd, en merkte dat m’n vrienden het raar vonden dat ik bijvoorbeeld uren naar TelSell-programma’s kon kijken, dat ik me realiseerde dat niet iedereen hetzelfde reageert op bepaalde prikkels als ik. Maar ik denk niet dat ‘hebben’ het goede woord is. ASMR is geen ziekte, maar meer iets waar iedereen in meer of mindere mate gevoelig voor is.

Als je geen ASMR hebt, is dit waarschijnlijk het saaiste filmpje dat je ooit hebt gezien.

Kun je beschrijven wat je precies voelt?

Het begint meestal met een lichte tinteling in m’n achterhoofd, onder m’n schedel. Een beetje alsof je hersenen kriebelen, maar dan op een prettige manier. Op dat moment kan ik het altijd nog tegenhouden—ik heb geleerd om als ik bijvoorbeeld op school zat en iemand zachtjes tegen me begon te praten, dat gevoel dan te negeren. Maar als ik er in meega, verspreidt die tinteling zich langzaam over m’n bovenlichaam, en zie ik soms lichte vlekken, of zelfs sterretjes. Het is moeilijk om het precies te beschrijven, maar het is wel een fijn gevoel.

Wat zijn jouw triggers?

Eigenlijk de typische ASMR-triggers, zoals knisperende of tikkende geluidjes, en fluisterende stemmen. En ik vind het fijn om bijvoorbeeld handen over stof te zien glijden. Ik heb gemerkt dat ik vooral heftig kan reageren op beschrijvingen van spullen, of rollenspellen die over winkelen gaan, zoals dit filmpje van DollyWhispers. Ik weet eigenlijk niet waarom. Misschien betekent het wel dat ik heel erg materialistisch ben ofzo.

Het is onduidelijk waar ASMR door wordt veroorzaakt. Denk jij dat het iets neurologisch of iets psychologisch is?

Ik denk zelf dat het iets neurologisch is, misschien iets dat verwant is aan epilepsie. Ik bedoel, epilepsie en ASMR zijn allebei reacties op audiovisuele prikkels, alleen is ASMR een stuk prettiger. Ik denk in ieder geval wel dat het iets in m’n brein is dat reageert op bepaalde geluiden en beelden. Een draadje dat net een beetje anders loopt dan bij de meeste mensen, zeg maar.

Maar waarom is de inhoud van een ASMR-filmpje dan zo belangrijk? Als het alleen om de geluiden gaat, waarom luister je dan liever naar iemand die een make-up-workshop geeft dan naar iemand die fluisterend de aandelenkoersen voorleest?

Haha, tja. Misschien is het ook wel zo dat je met ASMR een beetje teruggaat naar je kindertijd. Het heeft natuurlijk wel iets weg van een verhaaltje voorgelezen krijgen voor het slapengaan. En ik denk dat sommige ASMR-filmpjes ook een herinnering kunnen oproepen aan bijvoorbeeld je moeder of een juf, en de manier waarop zij je vroeger heel zachtjes en zorgzaam toespraken. Dat zorgzame is wel belangrijk, daarom zijn rollenspellen in de ASMR-community ook zo populair. Maar hoewel het rollenspellen zijn, zijn ze absoluut niet seksueel. Daar zijn de filmpjes in ieder geval niet voor bedoeld.

Dit is niet sexy. 

Sommige mensen omschrijven de ASMR-ervaring als een ‘braingasm’. Dat klinkt toch best wel seksueel.

Ja. Maar toch is het gevoel dat je krijgt van ASMR juist het tegenovergestelde van een echt orgasme. Het is meer een vorm van meditatie dan van opwinding. Ik voel me erna altijd heel rustig en ontspannen, leeg bijna. En ik val erna vaak in slaap—in dat opzicht is het misschien juist wel een beetje hetzelfde als seks.

Is ASMR verslavend?

Nee, niet echt, maar ik merk wel dat ik er vaak meer tijd aan kwijt ben dan ik eigenlijk wil. Vaak neem ik me voor om maar één filmpje te kijken, maar voor ik het weet is het dan al snel weer twee uur later en zit ik nog steeds achter m’n laptop. Ik gebruik het ook vaak als ik niet kan slapen. Soms vraag ik me weleens af hoe het dan moet als ik bijvoorbeeld op kampeervakantie ben en niet op het internet kan.

Wat vindt je omgeving daarvan?

M’n vriend vind het weleens vervelend dat ik soms uren achter elkaar op YouTube zit, maar hij zit ook vaak hele middagen te gamen. Verder heb ik het niet aan heel veel mensen verteld. Ik denk dat de meesten het toch een beetje een raar verhaal zullen vinden. Al is het wel zo dat de vriendinnen die ervan afweten vooral erg jaloers zijn. Zij moeten om de dag naar yoga om zich een beetje relaxed te voelen; ik hoef alleen maar tien minuten een filmpje te kijken.

Heb je eigenlijk nog favoriete filmpjes?

Bob Ross is een klassieke ASMR-trigger, dus die moet ik zeker noemen. Maar mijn persoonlijke favoriet is een filmpje van DidiBandy waarin ze speelt dat ze in een schoenenwinkel werkt. Oh, en hoewel het voor mij iets te ingewikkeld en specifiek is, is het filmpje van ASMRequests waarin ze een Space Travel Agent speelt waarschijnlijk het meest high-budget ASMR-filmpje dat ik ooit heb gezien. Ik denk dat die ook leuk is om te kijken als je niet gevoelig bent voor ASMR, maar wel van sciencefiction houdt.