Het PVV-verkiezingsprogramma is een adembenemend effectief stuk, maar daarom niet minder verrot

Het PVV-verkiezingsprogramma dat gisteren werd gepresenteerd is een welgemikte mediabom die zo gloeiend gelikt en goed bedacht is dat je je moet afvragen of je moet happen. In tegenstelling tot het vorige programma dat we in 2012 ridiculiseerden, is er dit keer niet zoveel om mee te werken. Eén A4'tje, vormgegeven in een korrelige stijl die voor de 'echte Nederlander' vertrouwd aanvoelt en voor mensen in de media amateuristisch, met een stel punten die zo algemeen zijn dat iedereen het er of vaag mee eens is of boos oneens. Het is een polariserend statement, bedoeld om reactie uit te lokken. Het is welbeschouwd geniaal. Goed gespeeld, PVV, goed gespeeld.

Desalniettemin is er het keiharde feit dat de partij virtueel de grootste van Nederland is. Haar standpunten over immigratie, islam en veiligheid worden algemeen gedeeld. En dat terwijl er dingen in staan die als ze zouden worden uitgevoerd dit land regelrecht kutter maken. Je kan daar niet over zwijgen, vind ik. Je moet een weerwoord bieden. Daarom dit, een korte reactie op de verschillende elementen van het verkiezingsprogramma, met de kanttekening dat het geheel qua impact en vorm een geniaal document is.

Nederland weer van ons!

Een land is een complexe samenstelling van mensen die hier langer en korter zijn, en door het woordje 'ons' ontken je die complexiteit volledig. Wie zijn 'ons'? Mijn boy Arash, die uit Iran komt en niks met de islam heeft en die hier keihard aan het bikkelen is om een bestaan op te bouwen voor zijn vrouw en kind? De Hongaarse vrouw van Wilders zelf? De Surinaamse Nederlanders die in de jaren vijftig hierheen kwamen en die hebben gevochten tegen institutioneel racisme waarmee ze te maken hadden, en ondanks die tegenwerking kinderen hebben gekregen, hun leven hebben geleid en nu Nederland een vetter land maken?

Tegelijkertijd is dit een werkelijkheid: de alinea hierboven roept ongetwijfeld zoveel minder emoties op dan de slogan 'Nederland weer van ons!', dat je je moet afvragen wat je ertegen kan beginnen. Praten, denk ik. Aardig zijn. Je best doen om weerwoord te bieden als mensen dit soort dingen zeggen.

Miljoenen Nederlanders hebben schoon genoeg van de islamisering van ons land. Genoeg van de massa-immigratie en asiel, terreur, geweld en onveiligheid.

Dit is wederom emotionele communicatie van het hoogste niveau. Een vaag concept waar mensen iets bij voelen, maar niet per se alles van weten – islamisering – wordt aan andere vage concepten gekoppeld, waar mensen heel erg iets bij voelen en waarbij ze direct dingen kunnen voorstellen: massa-immigratie, asiel, terreur, geweld. We kennen allemaal de beelden van de aanslagen in Nice, Parijs, Duitsland. Die beelden zitten direct in je hoofd als je die intro leest. Het maakt niet uit of het onzekere pubers waren, en hoeveel mensen die de islam aanhangen dit verafschuwen: de link is op een emotionele manier gelegd, en dat is wat blijft hangen. Maar bedenk dit: bij de aanslagen in Nice kwamen ook moslims om, bij de aanslag in de Bataclan ook. Islam staat niet gelijk aan terreur. IS wil dat je dat denkt, de PVV wil dat je dat denkt.

Hier is ons plan: in plaats van het financieren van de hele wereld en mensen die we hier niet willen, geven we het geld uit aan de gewone Nederlander. Zo gaat de PVV dat doen:

'Hier is ons plan' is kort en helder en leiderachtig - en daardoor enorm sterk. De partij positioneert zich als betrouwbaar, rustgevend, als een echte leider. Het 'we' in de volgende zin versterkt dat gevoel. Inhoudelijke kritiek op dit punt is, zoals op alles in dit plan, dat je geen idee hebt wat er precies bedoeld wordt. 'Financieren van de hele wereld'? 'Mensen die we hier niet willen'? Wie dan? Hoe dan?

Tegelijkertijd is de associatie direct voelbaar: 'financieren van de hele wereld' koppel je aan ontwikkelingsgeld en geld dat 'naar Europa gaat'. Hier doe je als lezer het werk voor de PVV, en dat is precies de bedoeling. 'Ontwikkelingswerk' en 'Europa' zijn abstracte begrippen. Je weet dat ze staan voor geld dat wordt gebruikt om mensen in nood te helpen, landen te ondersteunen, de wereld stabieler maken. Maar je koppelt er ook negatieve verhalen aan over verkwist geld, corruptie.

1. Nederland de-islamiseren
-Nul asielzoekers erbij en geen immigranten meer uit islamitische landen: grenzen dicht
-Intrekken alle al verleende verblijfsvergunningen asiel voor bepaalde tijd, AZC's dicht
-Islamitische hoofddoekjes niet in publieke functies
-Verbod op overige islamitische uitingen die in strijd zijn met de openbare orde
-Preventief opsluiten radicale moslims
-Criminelen met een dubbele nationaliteit denaturaliseren en uitzetten
-Syriëgangers niet meer terug laten keren naar Nederland
-Alle moskeeën en islamitische scholen dicht, verbod Koran

O mijn god, ik bedenk me net wat voor metatrol er in dit verkiezingsprogramma zit. Door de tekst als plaatje te presenteren en niet als platte tekst, zitten journalisten in heel Nederland deze fucking tekst over te typen, met een zekere onzuivere gretigheid. Daarnaast is een plaatje veel makkelijker te delen op social media dan een lap tekst. Op dit moment zijn Wilders en consorten champagne aan het drinken terwijl ze lachen als boeven uit B-films, dat kan niet anders.

Inhoudelijk is deze lijst met onderwerpen die bij 'de-islamiseren' horen bedoeld om reactie uit te lokken bij tegenstanders en goedkeurend knikken bij medestanders. 'Preventief opsluiten radicale moslims' springt er bijvoorbeeld uit. Hoe bepaal je wie een radicaal is? Hoe rijm je dit met de grondwet? Dat denk je als je doordenkt. Maar als je 'radicale moslim' ziet en niet zoveel op hebt met doordenken, dan kan je prima denken: tja, als ze aanslagen gaan plegen, waarom ze dan niet van te voren tegenhouden? Laat me dit zeggen: als je moskeeën gaat sluiten, boeken gaat verbieden, de grenzen sluit voor immigranten met een bepaalde afkomst, ben je geen open samenleving meer. Een gesloten samenleving is een samenleving waarin niet wordt nagedacht, waarin ideeën en mensen met een bepaalde afkomst bij voorbaat worden afgekeurd. Dit zet de deur open voor andere vormen van niet-denken, en dat zorgt voor angst, krimp, achteruitgang. Groot-Brittannië gaat die kant op, en kijk wat het directe resultaat van Brexit was op de economie. Dit is een economisch argument. Het menselijke argument is dat veel Nederlanders moslim zijn, en dat het 'de-islamiseren' direct leidt tot het ontmenselijken van Nederlanders; het zorgt ervoor dat mensen die hier zijn geboren, die hier leven en die bijdragen aan dit land zich minder waard voelen.

Overigens is dit een vorm van communiceren die direct lijkt overgenomen van Trump. Eerst snoeiharde dingen roepen die helemaal niet kunnen: ALLE IMMIGRANTEN DEPORTEREN. En dan later in de campagne de woorden wat verzachten om redelijker over te komen.

2. Nederland weer onafhankelijk. Dus uit de EU
3. Directe democratie: invoeren van bindend referendum, burgers krijgen macht
4. Eigen risico geheel afschaffen
5. Huren omlaag
6. AOW-leeftijd op 65 jaar, aanvullende pensioenen wél indexeren.
7. Geen geld meer naar ontwikkelingshulp, windmolens, kunst, innovatie, omroep enz.
8. Terugdraaien bezuinigingen thuiszorg, ouderenzorg, méér handen aan het bed
9. Fors extra geld voor defensie en politie
10. Lagere inkomstenbelasting
11. Halvering motorrijtuigenbelasting

De rest van de punten op de lijst is waarom de partij klassiek populistisch is, en naar ik aanneem acceptabeler wordt. Het is ook een lijst die voor cognitieve dissonantie zorgt bij de tegenstander, omdat er punten op staan waar iedereen het mee eens kan zijn. Huren omlaag, bijvoorbeeld, of een lagere pensioenleeftijd. Ook het 'afpakken' van een van de punten van de grootste ideologische tegenstanders van de PVV, D66, is mooi gespeeld. D66 wil al lang bindende referenda, maar was wel tegen het referendum over Oekraïne. Dit wordt hier nog eens lekker uitgespeeld. De inhoudelijke kritiek op deze lijst is verder dat je er eigenlijk niet echt inhoudelijk over kunt discussiëren, omdat er geen argumenten of plannen in staan voor hoe ze dit willen bereiken. Slim.

Deze financiële paragraaf geeft alleen een soort schijn van verstand: 'we hebben dit doorberekend, vertrouw ons'. Wat staat daar? Feitelijk niks. Maar het helpt je emotioneel de bovenstaande puntenlijst makkelijker te accepteren. 'Ze hebben er dus toch over nagedacht!' Het 'reageer via email' geeft ook een schijn van inspraak, en versterkt bovendien het 'wij-gevoel' en het gevoel dat je dichtbij de partij staat.

Waar mijn eerste reactie op het verkiezingsprogramma verontwaardiging en hoongelach was, ben ik het hoe langer hoe meer gaan waarderen. Dit is allesbehalve dom. Dat maakt het des te sinisterder. Dit verkiezingsprogramma is zo ingekort en gecondenseerd en uitgedokterd dat het lijkt op Trumps overtuigingstechnieken. Wat kun je tegen dit soort emotionele argumenten en tactieken inbrengen? Ik denk dat het antwoord ligt in zelf geëngageerder worden, en beter ingelicht. Op momenten dat je dan die 22-jarige leuke meid tegenkomt die in de marketing werkt en die doodleuk zegt dat PVV stemt, kun je haar vragen waarom, en dan met kennis en overtuiging haar uit dit soort documenten overgenomen argumenten weerleggen. Dit is al met al veel makkelijker gezegd dan gedaan. Hoe dan ook zal dit me het verkiezingscampagnetje wel worden.