De veelbelovende rechtenstudente die haar vriend vermoordde met een enorme overdosis heroïne

In een van de weinige interviews die ze heeft gegeven sinds ze werd veroordeeld voor de moord op haar vriend Joe Cinque in 1997, zei Anu Singh dat de makers vanJoe Cinque's Consolation nooit contact met haar hebben opgenomen. De regisseur van de nieuwe film over de moordzaak, zegt dat Anu nooit heeft gereageerd op hun contactverzoeken. Het is de zoveelste onwaarheid die Singh heeft verteld sinds ze Joe vermoordde – sinds ze hem verdoofde met rohypnol en hem daarna injecteerde met naald na naald vol heroïne terwijl hij daar lag, buiten bewustzijn, in hun huis in de Australische hoofdstad Canberra.

De Australische auteur Helen Garner schreef meer dan tien jaar geleden een boek over de zaak. Daarin zet ze de 25 jaar oude rechtenstudente Anu neer als een geoefende manipulator – verwend, gespannen, zelfzuchtig. Anu nodigde haar klasgenoten uit voor "afscheidsfeestjes", waarbij ze Joe drogeerde, en alle gasten vertelde dat ze van plan was om zelfmoord te plegen en hem te vermoorden. Ze kreeg haar gasten zover dat ze hun mond hielden over haar plannen, haar geld leenden, haar heroïne verkochten. En dat zelfs twee keer, nadat haar eerste poging om Joe te vermoorden mislukte.

Bijna twee decennia later, in een tijd waarin er meer bewustzijn is over psychische stoornissen, lijkt het beeld dat Garner neerzet in haar boek te simplistisch. De nieuwe film van scenarist en regisseur Sotiris Dounoukos, die gebaseerd is op het boek, pakt het subtieler aan. Joe Cinque's Consolation richt zich op het "waarom", maar verschuift de focus een beetje, en vraagt: "Waarom deed niemand iets om deze jonge vrouw, die duidelijk een of andere inzinking had, tegen te houden?"

De trailer van Joe Cinque's Consolation

Dounoukos zat op de universiteit met Anu Singh. "Ik studeerde ook rechten aan de Australian National University, en zat in hetzelfde jaar als Anu Singh en andere mensen die worden genoemd in het boek," zegt hij. "Maar zelfs als het je klasgenoten zijn, is het verhaal zo extreem dat je jezelf afvraagt: hoe kon dit gebeuren? Zelfs als je deze mensen kent – we hebben het hier over een executie, een koelbloedige moord, een leven dat weggevaagd werd."

In de film van Dounoukos zijn de dinergasten van Anu niet alleen maar huilende getuigen bij de rechtbank – het zijn ronde karakters, mensen die het niet lukt om te handelen op een cruciaal moment. Ik vraag Dounoukos of hij zich ooit heeft afgevraagd wat hij gedaan zou hebben als hij opgepikt was door Anu en haar vriendin Madhavi Rao, terwijl ze langzaam door de straten van Canberra reden, op zoek naar gasten voor hun morbide etentjes.

"Ik denk dat Anu en Madhavi er goed in waren om mensen uit te kiezen die ze onder de duim konden houden," zegt hij. De gasten die de meisjes oppikten waren vaak studenten van buiten de stad, of uit het buitenland – mensen die weinig vrienden of familie in de buurt hadden. "Dit waren studenten die ver weg van huis waren, en misschien was het makkelijker voor hen om de realiteit van wat er aan de hand was te verdringen – om niet onder ogen te zien wat er op het punt stond te gebeuren."

Het omstandereffect speelt een grote rol in het waarom van de dood van Joe Cinque. Het is een populair idee in de sociale psychologie – het fenomeen dat hoe meer mensen aanwezig zijn wanneer er zich een noodsituatie voordoet, hoe kleiner de kans dat een van hen daadwerkelijk ingrijpt. "Een van de dingen die de film onderzoekt is het onderscheid tussen toeschouwer zijn en getuige," zegt Dounoukos. "En het gevaar wanneer mensen toeschouwers blijven van de wereld om zich heen, als ze naar gebeurtenissen kijken alsof zij er niet bij betrokken zijn."

"Deze mensen wilden naar deze etentjes gaan, en diep vanbinnen dachten ze: ik heb hier niks mee te maken. Maar hun aanwezigheid dreef Anu wel om verder te gaan; het gaf haar een publiek. Een narcist moet altijd een publiek hebben."

Maar ook na het zien van de film blijft het de vraag of Anu had gedaan wat ze deed als ze geen publiek had gehad. De jonge rechtenstudent had zichzelf ervan overtuigd dat Joe, die volgens vrienden en kennissen een liefdevol vriendje was, haar had vergiftigd met het braakmiddel ipecac – en ze leed aan waanideeën dat ze een zeldzame ziekte had die haar spieren aanvrat. Anu zei tegen mensen dat ze Joe moest vermoorden om hem hiervoor te straffen. Anderen zeiden dat Joe klaar was met Anu, en dat het zijn beslissing om bij haar weg te gaan was die de druppel was.

Had Anu een mentale inzinking of wist ze precies wat ze deed? Zowel het boek als de film komen telkens weer terug bij het telefoontje naar het alarmnummer dat Anu Singh pleegde rond het middaguur op 26 oktober 1997 – de dag na haar tweede poging.

"Kan er een ambulance komen? Er is hier iemand die mogelijk een overdosis heroïne heeft genomen," zegt ze. "Een mogelijke overdosis?" vraagt de telefoniste. "Nou, hij geeft heel veel bloed over. Is dat een slecht teken?" vraagt Anu Singh. Anu had de hele ochtend, en een groot deel van de nacht ervoor, toegekeken terwijl de toestand van Joe Cinque verslechterde – ze stond naast het bed terwijl zijn ademhaling steeds trager werd, en zijn lippen langzaam blauw werden. Het telefoongesprek duurde twintig minuten, waarin de telefoniste telkens weer probeerde om een adres uit Anu te krijgen. Het telefoontje lijkt net zo chaotisch als gecalculeerd.

Anu Singh werd in eerste instantie beschuldigd van moord, maar werd veroordeeld voor doodslag. Getuige-deskundigen wezen bij haar rechtszaak op tekenen van een borderline persoonlijkheidsstoornis, en beweerden dat er sprake was van verminderde toerekeningsvatbaarheid. Singh zat maar vier jaar uit van de tien jaar gevangenisstraf die ze kreeg voor de dood van Joe Cinque. Ze haalde haar PhD in de gevangenis, en schreef haar proefschrift over vrouwelijke geweldplegers. De familie van Joe heeft haar nooit vergeven.

In 2004, drie jaar nadat Singh werd vrijgelaten, zei Helen Garner dat ze de motieven van Anu nog steeds niet begrijpt. "Ik begrijp niet waarom ze het heeft gedaan," zei de schrijver die maandenlang verslag deed van de rechtszaak in 1999. "Ik kan me maar tot op zeker hoogte in haar verplaatsen." Anu Singh lijkt het zelf, twintig jaar later, ook niet te weten. "Ik begrijp het ook niet…ik had geestelijke problemen, en daar heb ik nog steeds moeite mee. Ik heb nog steeds moeite om grip te krijgen op het waarom," zei ze. "Ik weet het niet. Er is geen rationele verklaring."

En ook Dounoukos kan na het maken van deze film niet zeggen waarom zijn voormalige klasgenoot deed wat ze deed, en waarom niemand haar tegenhield. Maar hij stelt wel dat ongeacht hoezeer ze misschien veranderd is, Anu nog steeds de controle wil hebben – hij zegt dat ze elke poging van de producers van zijn film om toegang te krijgen tot bepaalde bewijsstukken heeft tegengehouden.

"Ze weigerde ons toegang te geven tot alle bewijsstukken waar zij de toegang tot beheert. Ze koos er ook voor om niet mee te werken aan het boek, na vele pogingen van Helen Garner om haar te interviewen," zegt hij. "Ze wilde tijdens de rechtszaak ook niet praten als getuige. Ze hield haar mond op al deze sleutelmomenten."

"Aangezien zij Joe het zwijgen heeft opgelegd, wilden we haar na al deze jaren geen stem meer geven. Ze heeft de tijd gehad om te reflecteren op wat er gebeurd is. Maar het is geen film over haar kijk op die periode; we zijn geïnteresseerd in wat ze deed."

_Joe Cinque's Consolation komt uit op 13 oktober._