Vliegtuigen hebben de neiging om nogal luidruchtig te zijn. Foto via Bill Abbott.
Geluidsoverlast is een stuk erger dan je had gedacht. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie is het zelfs het op een na grootste millieugerelateerde gezondheidsprobleem, na luchtvervuiling. Onderzoek uit 2012 suggereert dat het leidt tot 910.000 extra gevallen van ‘hyperstress’ in Europa per jaar, en tot 10.000 vroegtijdige doden door hartinfarcten of beroertes. Ook is er een vijftien jaar durend onderzoek, waarvan de conclusie luidde dat er een hogere kans op cardiovasculair en beroerte-gerelateerde doden is in de ghetto van Heathrow – een onderzoek dat inwoners zeker zullen citeren nu de ministers een derde vliegveld in het gebied hebben goedgekeurd.
Dus waarom praat niemand er over?
“Geluid is onzichtbaar,” zegt Poppy Szkiler van Quiet Mark. “Ik denk dat om die reden de problemen die geluid veroorzaakt tot nu toe zijn genegeerd.”
Quiet Mark geeft een keurmerk aan producten en bedrijven die het belang van het verminderen van hun akoestische voetafdruk erkennen. Ze zijn geboren uit de Noise Abatement Society, die in 1959 werd opgericht toen John Connell – Szkiler’s grootvader – een boze brief naar de Daily Telegraph stuurde om het toenemende geluidsniveau in de wereld om hem heen terug te dringen.
Hij was onthutst door de reacties: “zakken vol met goedkeurende brieven,” zegt Poppy. Hij lobbyde zo hard voor verandering in het Parlement dat de Noise Abatement Act in 1960 werd aangenomen. Sindsdien hebben de Noise Abatement Society en Quiet Mark het voortouw genomen om een stillere samenleving te realiseren. Afgelopen week kwam hun gecrowdfunde film In Pursuit of Silence uit, van regisseur Patrick Shen. De makers kijken naar de manier waarop buitensporig geluid langzaam maar zeker elk aspect van ons leven heeft geïnfiltreerd, en vragen zich af waarom het menselijk leven afhangt van ons vermogen om dit tegen te gaan.
“Geluidsvermindering is een beetje hetzelfde als roken,” zegt Szkiler. “Het is een maatschappelijk gezondheidsprobleem. Op een dag realiseren mensen zich opeens dat je niet hoort te roken in een openbaar gebouw. Ik denk dat we al zo lang hebben leren omgaan met geluid dat mensen de waarde van een stiller leven beginnen te waarderen. Als bewijs wijst ze naar de partnerschap met warenhuisketen John Lewis, die met Quiet Mark begon samen te werken nadat uit onderzoek bleek dat 65 procent van zijn bezoekers naar meer rust en vrede verlangde.
Maar hoe beschadigt geluid ons lichaam precies? Zoals in de meeste gevallen, is het een kwestie van zowel lichaam als geest. In het artikel “Auditory and non-auditory effects of noise on health in Lancet uit 2013 staat dat “openbaring aan geluid de systolische en diastolische bloeddruk verhoogt, het hartritme verandert en stresshormonen opwekt.” Dus de drilboor die buiten je kantoor de hele week door rammelt? Die is ook je bloeddruk aan het vergruizen.
Stel je woont aan een drukke stadsweg. De kans is groot dat je oren continu geluiden hoger dan zestig decibel moeten verduren, terwijl wonen aan een hoofdweg al dichter bij de zeventig decibel komt. In hetzelfde Lancet-artikel staat dat langdurige blootstelling aan gemiddelde geluidsniveaus van slechts 55 decibel als een gezondheidsrisico wordt gezien.
Een tweede manier waarop geluid dichtbij je kan komen is wat minder technisch: het is gewoon fucking irritant. Het kan verstoren, frustreren, irriteren en kwaad maken. Het klinkt misschien overdreven om pissig te worden om de volhardendheid van je buren die elke zondagochtend platen op oorverdovende volume aanzetten. Hetzelfde Lancet-opstel berekende ook dat er elk jaar in Europa 640.000 DALY’s zijn door ‘geluidsirritaties’. Een DALY is een verloren jaar van een gezond leven door ziektes, beperkingen of vroegtijdige dood. Dit is dus overduidelijk niet zomaar een klein dingetje.
Het is waarschijnlijk geen verrassing, maar de mensen die het meest worden beïnvloed door geluidshinder, zijn mensen die dicht bij het vliegveld wonen. “Vliegtuiggeluiden zijn blijkbaar het meest storende voor mensen,” zegt Charlotte Clark, hoogleraar Environmental & Mental Health Epidemiology aan de Queen Mary-universiteit in Londen. “Er is een theorie over verkeersgeluiden die zegt dat je er mogelijk makkelijker aan went omdat ze constant zijn. Bij vliegtuigen bouwen de geluiden zich heel luid op tot ze op het hoogste punt tussen de 100 en 120 decibel bereiken.”
Om dat in context te plaatsen: 140 decibel wordt in het algemeen als het punt gezien waarop geluid pijn aan je oren gaat doen. “Mensen hebben het idee dat ze aan vliegtuiggeluid niets kunnen doen,” zegt Clark. “Het is ook een stressfactor. Er is onderzoek dat suggereert dat je misschien meer negatieve reacties hebt op geluid als je geestelijke gezondheid niet helemaal in orde is.”
Elke expert die ik hierover sprak, verwijst naar potentiële stressverwekkende effecten van ongewenste geluiden. Hoewel het niet vaak wordt gesteld dat geluid zelf leidt tot depressies of stressstoornissen, helpen ze in deze stressvolle tijden niet als je al kwetsbaar bent voor psychische problemen.
De trailer van In Pursuit of Silence.
Het laatste – en daarmee ook het meest voor de hand liggende aspect van dit probleem – is het effect van geluid op je slaap. Het Lancet-rapport berekent dat we 903.000 Daly’s kwijtraken aan slaapstoornissen. Op een meer direct niveau kan dit geluid zijn dat je ‘s ochtends wakker maakt of je ‘s nachts wakker houdt. Hierdoor ga je je de volgende dag vermoeid en gestrest voelen (en voor mensen die al stressproblemen hebben, kan dit alleen maar de situatie verergeren). Maar het meest ijzige hieraan is dat zelfs als je slaapt, wanneer de schapen niet langer voor je ogen dansen en je eindelijk bent opgehouden met je Instagram likes te tellen, zal geluid nog steeds kloten met je hart. “Cardiovasculaire reacties op luide geluiden vinden plaats of je nou wakker bent of niet,” aldus Clark.”
Natuurlijk zit in al dit gezeik ook een bepaalde mate van pragmatisme. Ten eerste: de eerder genoemde cardiovasculaire stress is alleen problematisch na langdurige blootstelling aan geluid – denk aan twintig jaar in de binnenstad van Amsterdam. Ten tweede: er gebeurt leuke shit in de stad. Wat voor keuze hebben we eigenlijk? “In de psychologie spreken we over ‘psychologisch herstel,” zegt Clark. “Dit betekent dat je ergens naartoe gaat waar het groen is, stil en je jezelf de tijd geeft om te ontspannen en je stress los te laten.”
Een van de meest verhelderende delen van In Pursuit of Silence is het stuk over Dr. Yoshifumi Miyazaki, die de geestelijke vader van ‘bostherapie’ in Japan is. Dit houdt in dat hij patiënten meeneemt naar het bos, als een preventief medicijn tegen toekomstige fysieke en psychische problemen. Hij beweert zelfs dat hij 56 procent anti-kankercelactiviteiten heeft waargenomen bij mensen die in de bossen ontspannen.
Of die statistiek nou is overdreven of niet, hij heeft een duidelijke boodschap: je kunt het verkeer misschien niet stoppen, maar je kunt wel naar het park wandelen en je mobiel uitzetten. Het is maar een klein stukje lopen.
