FYI.

This story is over 5 years old.

Identiteit

We spraken Anja Meulenbelt over Artikel 1 en het glazen plafond

"Ik ben alleen geïnteresseerd in vrouwen op machtsposities als ze niet alleen tieten hebben, maar ook feminist zijn. Anders heb je niks aan ze."
Noor Spanjer
Amsterdam, NL

De komende weken gaan we Kiezen met VICE. Tot 15 maart zullen wij jouw bron van verlichting in de democratische duisternis zijn. Dat doen we met artikelen, maar ook met (video)interviews met de lijsttrekkers, waarin we jullie vragen aan hen voorlegden. Volg ons elke dag en mis niks.

Tellen vrouwen wel mee in de Nederlandse politiek? Dat kun je je afvragen als je naar de cijfers kijkt. Vrouwelijke premiers: 0. Vrouwelijke partijleiders in 2017: 3, en alleen van de kleinere partijen. Zittende vrouwelijke Tweede Kamerleden: 53, ongeveer een derde dus. De enige partij met een volledig vrouwelijke top-drie is Artikel 1, met Sylvana Simons aan het roer. En onderaan die lijst prijkt de naam van Nederlands' bekendste tweedegolffeminist Anja Meulenbelt (72). Veertig jaar geleden kwam haar boek De schaamte voorbij uit, wat een standaardwerk is geworden. Daarna publiceerde Meulenbelt nog tientallen andere feministische boeken, was ze acht jaar lang lid van de Eerste Kamer voor de SP, en de laatste jaren heeft ze zich ontpopt als fervent blogger en fotograafvan feministische en antiracistische bijeenkomsten. Gister werd het partijprogramma van Artikel 1 bekend gemaakt, dus vroeg ik aan mevrouw Meulenbelt of het makkelijk was om het eens te worden over alle standpunten, waarom ze na haar vertrek bij de SP toch weer de politiek in wilde, en of ze teleurgesteld is in de feministische ontwikkelingen van de afgelopen veertig jaar. Broadly: Dag mevrouw Meulenbelt, waarom wilde u zich kandidaat stellen voor Artikel 1? Hoe bent u gevraagd?
Anja Meulenbelt: De grap was dat ik al een tijdje zat te dubben: ik wilde graag op Sylvana Simons stemmen, omdat ik het hoog tijd vond dat een zwarte vrouw zich in de politiek actief tegen racisme zou uitspreken. Maar ik zag niet zoveel in Denk – ondanks een keurig partijprogramma vond ik ze niet progressief genoeg. Toen Sylvana met Ian van der Kooye voor zichzelf begon, ben ik meteen lid geworden. En eerlijk gezegd verbaasde het me niet dat ik kort daarna werd gevraagd; Sylvana en ik hadden elkaar al eerder in de gaten. Ik heb wel bedongen dat ik op de meest onverkiesbare plaats mocht staan, want ik wil na acht jaar Eerste Kamer voor de SP voor geen goud in de Tweede Kamer. De politiek is niet erg mensvriendelijk. Welke standpunt op het partijprogramma is voor u het belangrijkst?
Het belangrijkste van Artikel 1 vind ik dat er voor wordt gekozen om openlijk antiracistisch te zijn. Ik vind het racisme van nu, en de toegenomen islamofobie, echt zorgelijk. Ik heb me zwaar geërgerd aan de linkse partijen die zich nooit onomwonden in wilden zetten voor de moslim-Nederlanders, en zich niet aan wilden sluiten bij de antiracismebeweging. Er zijn wel 'allochtonen' in de partijen, maar helaas zie je dat juist zij vaak erg hun best moeten doen om niet te luidkeels op te komen voor hun 'eigen' mensen om geaccepteerd te blijven. Ik zou geen politicus kunnen noemen die werkelijk op dat vlak ondubbelzinnig iets heeft gepresteerd. En welke punten nog meer?
Ik vind het fantastisch dat Sylvana de core business van Artikel 1 veel breder opvat: het gaat om alle vormen van onterechte ongelijkwaardigheid. Het gaat dus ook over feminisme, over de rechten van lhbtqi+-mensen, over mensen met een beperking, kinderen en ouderen. Dit vind ik echt heel bemoedigend. Ghandi heeft gezegd: be the change.

Meulenbelt samen met Gloria Wekker, de andere hekkensluiter van Artikel 1

Wat vind je van je medekandidaten?
De samenstelling van de partij illustreert waar we voor staan: de eerste drie op de lijst zijn vrouwen, en geen van onze solidaire mannen moppert daarover. We hebben ook Jens van Tricht van de mannenemancipatie in ons team. De helft van onze kandidaten zijn mensen die – zoals ik dat het liefst noem – qua seks of sekse niet willen deugen. Twaalf van de twintig hebben roots in andere landen, een kleur of een migrantenachtergrond. En dan hebben we ook nog een geweldige diversiteit wat betreft leeftijd: van 18 tot en met 82. Is er ook een standpunt waar u minder voor voelt of waarover lang gesteggeld is?
Met zo'n enorm diverse groep mensen, die elkaar nog niet kenden en die niet organisch is gegroeid, was het best een stevige klus om het eens te worden over het verkiezingsprogramma. Als het aan mij had gelegen had ik meer samenhang willen hebben in de economische achtergrond van alle punten die we hebben genoemd. Ik geloof niet dat je iets kunt doen aan armoede zonder een stevig anti-neoliberaal beleid te voeren. Het had van mij een duidelijker linkse signatuur mogen hebben, maar dat zijn zaken waar we het in de toekomst nog over hebben. Wat is het standpunt van Artikel 1 in de zaak Israël-Palestina, gezien het feit dat u daarom de SP hebt verlaten?
Die is in orde: duidelijk tegen de bezetting. Wat ook niet anders kan als je je inzet voor rechtvaardigheid. Maar ik denk niet dat Artikel 1 er al aan toe is om een stevig buitenlandbeleid te gaan voeren. Er zijn nog veel meer wereldproblemen

Meulenbelt omringd door feministen van nu, waaronder Chimamanda Adichie en ondergetekende

Wat is er veranderd in de afgelopen veertig jaar, wat de vrouwenzaak betreft?
Oh, dat is een erg grote vraag. Maar laat ik zeggen dat ik een tijd op het feminisme was uitgekeken. Ik begon mijzelf te herhalen en ik dacht: laat de jongere generatie het maar eens doen. Daarna heb ik me jarenlang vooral bezig gehouden met Gaza, maar nu ben ik weer terug. Waarom?
Grotendeels uit ergernis. Er wordt zoveel teruggedraaid in deze reactionaire tijd. En ook dominante feministische stemmen – zoals bijvoorbeeld Opzij – zijn ontzettend neoliberaal geworden. Een prijs voor de 'machtigste vrouw' van Nederland gaat naar een minister die miljoenen heeft bezuinigd op de zorg, en dus duizenden vrouwen van hun baan heeft beroofd. Dat is niet mijn feminisme – integendeel. Ik wil mijn oude fem-soc [socialistisch feminisme] weer terug, maar dan in een actueel jasje. Daar gaat mijn volgende boek ook over. Voor mij moet feminisme inclusief en intersectioneel zijn – dus heel vanzelfsprekend ook tegen racisme, maatschappijkritisch, en tegen het bestaande economische systeem. En we hebben een enorm probleem om ons tegen te verzetten: het sterker wordende rechtspopulisme. Had u in het vuur van uw feministische strijd, veertig jaar geleden, verwacht dat we nog altijd geen vrouwelijke premier zouden hebben gehad, en nauwelijks vrouwelijke partijvoorzitters?
Eerlijk gezegd heb ik me daar nooit zo druk over gemaakt. Het is natuurlijk geen gezicht dat er maar twee partijvoorzitters vrouw zijn, en het zegt wel wat, maar mijn feminisme gaat niet zo erg over het glazen plafond. De meeste vrouwen komen van hun leven niet in de buurt van een plafond. Mannen trouwens ook niet. De vrouwen die in Indonesië kleren voor ons in elkaar zetten voor 180 euro in de maand ook niet. En nog iets: ik ben alleen geïnteresseerd in vrouwen op machtsposities als ze niet alleen tieten hebben, maar ook feminist zijn. Anders heb je niks aan ze. Hoeveel zetels verwacht u dat Artikel 1 krijgt?
Ik hoop – voor onze partij die nu nog maar zes weken oud is – op één zetel, en misschien wel twee. Mijn deelname aan Artikel 1 is nu al geslaagd: we maken een sterk statement. 'Zo kan het ook,' is wat we zeggen: we doen het niet voorvrouwen, we zijn vrouwen. We doen het niet alleen voor mensen met een migrantenachtergrond, we zijn het. We doen het niet alleen voor homo's, lesbo's, biseksuelen en transgenders: we zijn het. Be the change. Succes de komende weken, en hopelijk krijgen jullie geen twintig zetels – dan moet u alsnog de Kamer in. - Vrouwen praten misschien veel, maar we horen ze te weinig. Daarom is Broadly Nederland er. Like onze pagina.