FYI.

This story is over 5 years old.

VICE Money

We spraken Bas van Toor over gouden Rolexen, de klimaathoax en keihard werken voor je centen

"Ik zeg altijd: je hoeft me niet aardig te vinden, je moet me goed vinden!"

Bas van Toor is niet zomaar de bekendste clown van Nederland. Hij is dé clown van Nederland. Bassie is inmiddels 81. Hij haalt geen halsbrekende toeren meer uit – zoals in zijn jonge jaren – maar is na een flinke ziekte wel weer helemaal back in business.

Naast de nummer één grappenmaker van het land is Bassie ook een succesvol zakenman. Samen met zijn broer Adriaan bouwde hij een zakenimperium rond zijn circusact, met onder meer de bekende tv-serie, maar ook koekjes en worst met zijn gezicht erop. We vroegen de Vlaardingse rasartiest hoe je zo'n imperium uit de grond stampt, en hoe hij aankijkt tegen de problemen waar onze generatie tegenaanloopt.

Advertentie

VICE Money: Wat is het geheim van uw succes?
Bassie: Daar zit een verhaal aan vast. Onze vader is weggevoerd in de oorlog en in Praag overleden aan de ontberingen. Mijn moeder bleef met ons [Bassie en Adriaan] achter en kreeg 17 gulden bijstand in de week. Wij zeiden altijd: 'Never back'. Dat was een stok achter de deur; altijd hard werken en zorgen dat je centen hebt.

In de begintijd van ons acrobatennummer hadden we het niet zo druk en vroegen we andere artiesten in de kleedkamer: mogen wij voor de pauze, want we hebben nog een 'schnabbel'. Dan reden we als de sodemieter terug naar Vlaardingen, trokken een overall en klompen aan en stonden we in de kunstmestfabriek onder de balen. Ik heb uiteindelijk van m'n hobby m'n werk kunnen maken, maar heb altijd keihard gewerkt.

Wilde u altijd al succesvol zijn?
Ik ben zeer ambitieus, kan slecht tegen m'n verlies en ga nooit voor een tweede plaats. Dat is een fout van een heleboel artiesten: die willen vooral mooi en aardig worden gevonden. Ik zeg altijd: je hoeft me niet aardig te vinden, je moet me goed vinden!

Maar wilt u niet ook aardig worden gevonden?
Kijk, ik durf er nu pas over te praten, maar ik heb 35 jaar lang zieke kinderen bezocht die op het randje van de dood lagen. Ik had een netwerk van artsen en verplegers die me tipten. Dat heb ik met opzet nooit uit laten lekken. Als ik dat in de publiciteit zou gooien om aardig gevonden te willen worden, dan zou ik het doodschoppen nog niet waard zijn. En punt twee: dan word je gebeld van 'joh, m'n neefje is zo ziek. Kun je ff langs gaan?' En als je het dan niet doet word je meteen verrot gescholden.

Advertentie

Het is vooral belangrijk dat je eerlijk bent. Ik helemaal, want ik lul heel erg veel. Ik ben ook nooit vreemdgegaan. Als je je vrouw bedondert, moet je elke dag een andere smoes verzinnen. Ja is ja en nee is nee bij mij. Ik was een fervent tegenstander van het communisme en wij konden met ons acrobatennummer The Crocksons ook naar de Oostbloklanden, maar dat verdomden we gewoon.

Bas en Aad als acrobatenduo The Crocksons

Waar heeft u het meeste aan verdiend?
Nou ga je lachen. Bolletje kwam een jaar of twintig geleden naar ons toe, dat ze koekjes met ons erop wilden maken. Wij hadden zóveel procent van de verkoop bedongen… Ik ga geen bedragen noemen, maar daar zing je niet tegenop. We hebben ook een enorme klapper gemaakt met de Bassieworst, daar is meer dan 100.000 kilo van verkocht.

Waarom is er eigenlijk nooit Adriaanworst op de markt gebracht?
Dat weet ik niet precies. Volgens mij was de clown makkelijker te maken.

Maar leverde dat echt meer op dan de verkoop van tv-series?
Kijk, die reis in Amerika kostte bijvoorbeeld 1.125.000 gulden. Het duurt heel lang voordat je dat eruit hebt. Van de verkoop van video's en dvd's [meer dan 5 miljoen, red.] gaat een hoop af omdat je ze moet maken en distribueren, noem maar op. Het valt wel mee hoeveel we ermee verdiend hebben. Het is wel fijn dat we iedere vier jaar weer een nieuwe generatie die series kunnen voorschotelen. Dat hebben wij al vroeg ingezien en ze tijdloos opgenomen.

Advertentie

Mijn generatie heeft flinke schulden. En als je nu gaat studeren moet je zelfs een lening afsluiten omdat de overheid het niet meer betaalt.
Nou en? Mijn broer en ik hebben altijd alles zelf gefinancierd. Desnoods doe je net als ik vroeger en ga je ook op een oude fiets rijden.

U bedoelt: als je hard werkt, niet op vakantie gaat en geen iPhone koopt, hoef je geen schulden te maken?
Precies, ze geven die poen toch zelf uit? Ik heb hier nu vier telefoontjes in huis staan van de Mediamarkt, voor 75 piek. Vroeger hadden we ook geen camera in onze telefoon.

Veel vrienden van mij die net als u een creatief beroep hebben verdienen super weinig geld. Welke adviezen heeft u als collega-artiest voor hen?
Dat zijn geen collega's van me. Die mensen kennen hun vak gewoon niet. Als je creatief bent dan heb je iets wat anderen leuk vinden en waar ze voor willen betalen. Kijk, ik ken die types wel. GroenLinks stemmen, SP'tje, elke dag een sjekkie rollen en dan aan het eind van de maand rolt er een cheque bij ze in de bus.

Bestaat er niet ook kunst die waardevol is, maar die maar weinig mensen begrijpen?
Je gaat me toch niet vertellen dat Wim T. Schippers Nederland verrijkt heeft met kunst?

Hij staat wel in het Stedelijk Museum.
Ja, maar dat is de firma handjeklap.

Dat is geen kunst?
Nee.

Vindt u het niet knap dat een artistieke man dat zo aan de man weet te brengen?
Petronius zei het al: de wereld wil bedrogen worden. Google maar even.

Advertentie

En daar is Wim T. Schippers goed in?
Ja. Maar hij moet niet boos worden als ik dan zeg: 'wat je maakt is kut'.

Bent u eigenlijk gierig?
Voor gierig zijn krijg ik geen kans van m'n vrouw. Twee jaar geleden bijvoorbeeld waren we in Winterberg en paste ik een trui die me goed bleek te staan. Toen we thuis kwamen bleek dat ze nog twee van die truien in andere kleuren had gekocht. (Roepend): Ja of nee Co?
Vrouw Coby, vanuit de tuin: "Ja!"

Bas en zijn vrouw Coby

Waarom gunt u zichzelf niet wat meer luxe?
Kijk, als ik ergens binnenkom, dan ben ik al iemand. Dan hoef ik niet nog eens dik te doen met m'n dure auto. Wat ik wel heb, ook omdat ik natuurlijk een mongolenfiguur heb, zijn maatpakken, maatschoenen en maatoverhemden. Dat is de enige luxe die ik mezelf permitteer. Ik hoef niet zo nodig naar een restaurant om gezien te worden. Ik kom er sowieso niet veel meer. Wat er op je bord ligt en wat je ervoor betaalt, dat ligt zo ver uit mekaar.

Ik heb wel van m'n vrouw een gouden Rolex gehad voor een bedrag waar je een nieuwe auto van koopt. Maar dat had een reden. Ik weet nog precies wanneer ik hem omgeschoven kreeg: in de auto nadat ik te horen kreeg dat ik [zo'n 25 jaar geleden, red.] genezen was verklaard van kanker.

Laatst moest mijn kantoor worden verbouwd tot een seniorenwoning en ik kan je vertellen: als je in deze tijd een gouden Rolex bij zo'n goudboer brengt, daar kun je een leuk beetje van verbouwen!

Advertentie

U heeft de Rolex niet meer?
Nee, alleen nog een stalen Rolex. Maar je hebt tegenwoordig neppers die veel mooier zijn.

Uw broer renteniert in Zuid-Spanje. Waarom blijft u in Nederland?
De kinderen van Aad zijn opgegroeid bij z'n vrouw [Aad is hertrouwd, red.], maar ik ben een familiedier, de kinderen en kleinkinderen komen hier heel veel over de vloer. Weet je wat voor mij een topmiddag is? Met m'n kleinkinderen naar zo'n overdekte speeltuin. Dan doe ik ze allemaal een knalgeel T-shirt aan zodat ik ze overal tussen zie zitten, en dan ga ik op m'n iPad met een bakkie groene thee columns of verhalen schrijven."

Waarom bent u niet gestopt met werken, zoals uw broer?
Het is niet dat ik de aandacht nodig heb, want als ik de deur uit stap krijg ik die ook wel. Maar ik vind het wel leuk om het middelpunt te zijn.

U bent 81 en still going strong. Mensen van mijn generatie die hard werken ervaren vaak veel stress en krijgen burn-outs. Heeft u daar ooit last van gehad?
Een burn-out? Daar geloof ik niet in. Ik heb er nooit een gehad en m'n broer ook niet. Weet je waarom? Daar hadden we geen tijd voor; we moesten altijd werken! Burn-outs bestaan niet joh. Lekker op je reet zitten met je uitkerinkje zul je bedoelen.

De huidige generatie wordt ook wel eens verweten dat ze lui zijn.
Ze worden gepamperd. Als je vroeger niet deugde of wat pikte ging je naar een verbeteringsgesticht. Tegenwoordig geven ze je geld en hopen ze dat je dan rustig blijft.

Advertentie

Je kunt het ze dus eigenlijk niet kwalijk nemen?
Nee, ben je gek! Ze zijn lui gemaakt. Overigens zijn er ook genoeg jonge mensen die wel hard werken hoor.

Mijn generatie maakt zich zorgen over de opwarming van de aarde en de noodzaak om de economie te vergroenen. Bent u ook bezig uw ecologische voetafdruk te verkleinen?
Absoluut niet! Het is de grootste zwendel die er is! De opwarming van de aarde, dat is gewoon om mensen in de macht te krijgen. Dat er weer een boosdoener is. Zeshonderd jaar geleden had je ook hete zomers en in de oorlog ook. Gelukkig maar, want we hadden geen schoenen en liepen allemaal op onze blote voeten. Nee jongen, het is geeneens een complot, het is gewoon nep.

Bas, zeer bedankt voor uw antwoorden en succes met uw verdere herstel! Heeft u nog een mopje misschien, tot slot? [Bas zoekt in z'n aantekeningenboek naar een geschikte mop en vertelt over zijn grote collectie internationale moppenboeken]
Weet je trouwens waar de meeste moppen zijn ontstaan? In de concentratiekampen. De Joodse humor, dat is het allergrootste wat er is. Humor is een orchidee die groeit op een vuilnisbelt van ellende.

Jantje vraagt aan z'n vader:
"Hé pap, waar kom ik vandaan?"
"Van de ooievaar, Jan"
"Dat snap ik niet pa. Er lopen duizenden mooie meiden rond op de wereld en jij naait een ooievaar."

Dankuwel Bassie!

De foto's in het artikel zijn eigendom van Bas van Toor.