Sylvana Simons over pesterijen, de gayscene en haar verleden als partygirl

De komende weken gaan we Kiezen met VICE . Tot 15 maart zullen wij jouw bron van verlichting in de democratische duisternis zijn. Dat doen we met artikelen, maar ook met (video)interviews met de lijsttrekkers, waarin we jullie vragen aan hen voorlegden. Volg ons elke dag en mis niks. Met haar kritische houding tegenover racisme en haar boodschap over emancipatie lijkt Sylvana Simons in Nederland een gevoelige snaar te raken. Vanuit verschillende hoeken werd ze (vaak persoonlijk) aangevallen, maar volgens Simons willen deze mensen niets van haar standpunten weten omdat ze daarmee hun eigen privileges af zouden moeten staan.

Ook opiniemakers en journalisten zijn druk bezig geweest met haar verschillende kapsels, persoonlijkheid en jukbeenderen, in plaats van met de inhoudelijke boodschap van Artikel 1. Toch is Simons nog steeds gemotiveerd om door te gaan en haar standpunten te blijven herhalen. Sterker nog, de pesterijen en de pogingen haar monddood te maken motiveren haar juist, vertelde ze ons in een interview.

Ik sprak met Sylvana Simons over haar partijprogramma, waarom ze zich zo betrokken voelt bij de lhbtqi-scene en over haar verleden als partygirl.

Broadly: Je wilde meer ruimte voor lhbtqi-emancipatie en die kreeg je niet genoeg bij DENK. Hoe komt het eigenlijk dat je je zo betrokken voelt bij die groep?
Sylvana Simons: Vanaf mijn twaalfde begeef ik me al in de lhbtqi-scene. Het is voor mij iets vanzelfsprekends, vrienden vragen soms voor de grap of ik wel heteroseksuele vrienden heb. Ik werkte in de gayscene, in de iT en de RoXY, en ik zeg altijd dat ik in de gayscene ben geboren. Juist doordat ik daar tien jaar lang rondliep, heb ik mezelf ontwikkeld en heb ik geleerd hoe belangrijk het is om te kunnen zijn wie je wilt zijn. Er ontstaan hele mooie dingen als je mensen die vrijheid geeft.

De gayscene is de avant-garde van de samenleving?
Ja. Er wordt met allerlei dingen geëxperimenteerd: mode, kunst, relatievormen, cultuur, muziek. In Artikel 1 zitten ook mensen met een religieuze achtergrond – hoe denken zij over deze vrijgevochten gemeenschap?
Ze staan volledig achter ons programma. We hebben mensen in onze partij die zich als jood, christen of moslim identificeren, en er zitten ook transgenders in onze partij. Ik ben er ontzettend trots op dat ik met deze lijst kan laten zien dat niet iedere moslim per definitie homofoob is en dat niet elke christen homoseksualiteit afwijst. Ik ben ook blij dat veel homo's zeggen dat ze zich niet laten gebruiken door dit soort xenofobische sentimenten. De grootste dreiging voor homo's zijn niet de migranten, maar de witte mannen op het platteland. Het is verschrikkelijk dat xenofobe leiders de lhbtqi-scene of vrouwen kapen met termen als 'testosteronbommen'. Het gaat er niet om wat je scheidt, maar om wat je verbindt.

Hoe zit het dan met ethische vraagstukken als abortus en euthanasie? Ik kan daar niets over vinden in jullie partijprogramma.
Klopt. Wij vinden dat je bij zaken omtrent moraliteit van individuen, deze individuen de kans moet geven om vanuit zichzelf te stemmen. Wij hanteren geen fractiediscipline omtrent zaken over leven en dood – dat vinden wij niet gezond. Maar vinden jullie dat de huidige politiek euthanasie en abortus bijvoorbeeld al goed heeft geregeld?
Ja, we zijn dus niet tegen deze wetten. Er zijn dingen die beter kunnen, maar hierin beslissen we niet gezamenlijk. Als er bijvoorbeeld een wetsvoorstel komt over de periode waarin abortus mag worden gepleegd, dan wordt er per Kamerlid gestemd.

Recentelijk is de 'wietwet' aangenomen. Ik kan in jullie programma ook niks vinden over drugs.
Wij hadden ook ingestemd met deze wet, want we zijn vóór legalisering van wiet. We zijn verder niet voor legalisering van heroïne of andere harddrugs. Maar als die zaken gaan spelen, dan kijken we later als partij welk standpunt we daarin hebben.

Drugs is iets wat jongeren vaak bezighoudt – hoe denken jullie deze groep te bereiken?
Wat we merken is dat jongeren de toekomst belangrijk vinden. Er is een tendens om jongeren te onderschatten en te denken dat ze alleen op zichzelf gericht zijn, maar wij merken juist dat jongeren erg begaan zijn met de wereld. Jongeren vinden het klimaat belangrijk, en gelukkig maar – ze voelen zich daarom thuis bij Artikel 1, omdat we daar progressieve standpunten over innemen. Ook van het leenstelsel willen veel jongeren af, omdat het veel jongeren onmogelijk maakt om te studeren. Willen jullie de stemleeftijd dan ook verlagen?
Ja, we willen jongeren eerder actief betrekken bij de politiek en de stemleeftijd daarom verlagen naar zestien jaar. Buiten dit zijn standpunten over studiefinanciering, betaalbaar wonen en zorg belangrijk: zorg gaat niet alleen ouderen aan, jongeren worden ook ziek. De discussie over PrEP is bijvoorbeeld heel belangrijk voor homoseksuele jongeren. Daarom hebben we het regenboogakkoord-standpunt 2017 van het COC overgenomen.

Waarom willen jullie de sekseregistratie afschaffen?
Mensen hebben meerdere identiteiten. Ik voel me vrouw en voel me er fantastisch bij, maar heb moeite met het stigma wat erbij hoort. Laten we kinderen veel bewuster worden van hun keuze in identiteit en gender. Van mij mag het hele onderwijs onder de loep worden genomen: er moet meer aandacht worden besteed aan genderbewustzijn.

Heb jij als presentator van TMF, bij uitstek een jongerenzender, niet bijgedragen aan de vervreemding tussen jonge mensen en politiek?
Hoezo? Ik ben zelf te jong, maar ik weet dat TMF een 24-­uurs partycultuur propageerde.
Hoe oud ben jij eigenlijk?

22.
Ik heb een zoon van 24, je doet me een beetje aan hem denken. Maar over TMF: ik denk niet dat we daarmee hebben bijgedragen aan vervreemding. We hebben juist aan de grote mensen laten zien dat jongeren een eigen cultuur, stem en bestaansrecht hebben. Ik ben blij dat ik urban culture heb kunnen propageren en dat ik kon laten zien dat er andere muziek bestaat buiten de Top 40. Nu, met Artikel 1, laat ik zien dat er meer mensen recht van spreken hebben, buiten wat we zien bij de mainstream politici en in media. Ik denk dus dat ik heb laten zien dat jongeren een groep zijn om serieus te nemen. Feesten staat dus niet haaks op politieke participatie?
Nee. Ik ben een partygirl en heb juist door het nachtleven zoveel verschillende mensen ontmoet, dat heeft mijn blik verruimd. Ik heb een dochter die niet van uitgaan houdt, en ik heb haar op een gegeven moment verteld dat ze uit moest gaan. Je leert buiten school en je eigen bubbel zoveel. Ik zou niet zijn wie ik was als ik niet jarenlang flink had gefeest.

Oké, terug naar de politiek: in Artikel 1 van de Grondwet wordt het woord 'ras' gebruikt. Wat vind je daarvan?
Het is een sociaal construct, maar wel eentje die diep inhakt op samenlevingen en persoonlijke identiteiten. Ik ga niet ontkennen dat er ook biologische aspecten zijn – we zijn nou eenmaal verschillend. Dat moeten we niet ontkennen, maar erkennen en accepteren.

Ben jij van mening dat een gedeelte van de Nederlandse bevolking racistisch is?
Natuurlijk, een gedeelte van de wereld is dat. Je hebt eerder gezegd dat zij jouw boodschap niet willen horen. Hoe wil je deze mensen toch bereiken?
In eerste instantie ben ik er niet op uit om deze mensen te bereiken. Ik ben bezig met het mobiliseren van de mensen die wél openstaan voor gelijkwaardigheid. De discussie zal sowieso plaatsvinden tussen familieleden en collega's op werk bijvoorbeeld. We zijn er verder niet op uit om zieltjes van de PVV te winnen.

Ik kan me voorstellen dat mensen die niet in aanraking komen met verschillende etniciteiten en seksuele voorkeuren je boodschap niet begrijpen. Wil je daar niks aan doen?
Het belangrijkste is dat we ons positieve verhaal blijven vertellen, en dat we laten zien dat we ondanks dat we zwart als roet zijn of op iemand van hetzelfde geslacht vallen, hele redelijke mensen zijn. Hoe groter die groep is, hoe veiliger het wordt voor de ander om de boodschap te ontvangen. Maar die groep die mijn boodschap niet wil horen, is wel vertegenwoordigd in de politiek. Daarom is het tijd dat die progressieve groep, die anders denkt over bepaalde zaken, ook een stem krijgt in de Tweede Kamer.

Hoe wil je racisme aanpakken?
Ik weet hoe het is om etnisch geprofileerd te worden. Vroeger, toen ik kort haar had en in dure auto's reed, kwamen agenten ook aan mijn portier om me te controleren, maar dan lieten ze me gaan omdat ze erachter kwamen dat ik een meisje was. De overheid moet institutioneel racisme beter handhaven en de veiligheid van iedereen garanderen. Zo simpel is het.

Wat vind je van de oproep van Mark Rutte om normaal te doen?
Door huidige politici wordt ons verteld dat we bang moeten zijn, omdat we ons land kwijtraken, dat er een gevaar dreigt voor ons land door nieuwkomers die zich niet normaal gedragen. Die boodschap stuit tegen de borst omdat leiders als Wilders, Rutte en Roemer ons wijsmaken dat we terug in de tijd kunnen. Naar vroeger, toen alles beter was. Ten eerste was vroeger niet alles beter, en ten tweede kunnen we niet terug in de tijd. We moeten met iedereen in dit land verder.

Keti Koti moet een nationale feestdag worden vinden jullie – het Suikerfeest ook?
Ik zou er niet tegen zijn als er behoefte aan is. Er is een deel aan de bevolking dat nog steeds leeft met de consequenties van het kolonialisme, en dan heb ik het niet alleen over slavernij. Ook Antillianen die onlosmakelijk verbonden zijn met Nederland, willen erkenning voelen voor wat ze hebben meegemaakt. Ik vier zelf bijvoorbeeld geen Kerst en wil dan best werken, maar op 1 juli niet. Daarbij komt ook dat we niet kunnen kiezen welke elementen we wel of niet ruimte geven als we arbeidsmigranten uitnodigen. We kunnen niet alleen de fysieke arbeid van ze ontvangen en niet willen weten wat hun cultuur is. De keuken van migranten accepteren we mondjesmaat wel, maar de rest vinden we toch moeilijk in Nederland.

Jullie willen lhbtqi-voorlichting op scholen verplicht stellen, en tegelijkertijd het religieus onderwijs beschermen. Denkt je niet dat dit een spanningsveld creëert?
Net zoals dat je scholieren verplicht om aan het einde van hun carrière een rekentoets te moeten kunnen maken, is het denk ik ook de verantwoordelijkheid van een school om jongeren weerbaar te maken. Het een sluit 't ander niet uit. Emancipatie is een overheidstaak, en ik merk juist dat islamitische scholen bereid zijn om te kijken hoe ze dingen kunnen verenigen. Je mag scholen, verenigingen en overheidsinstellingen ook best wel uitdagen.De veiligheid van een kind staat voorop, dus je kan soms ook beter weten dat een school bepaalde zaken niet accepteert.

Maar polariseert religieus onderwijs niet juist?
Dat is een mooie discussie – ik ben op werkbezoek geweest bij islamitische scholen, en ik merk niet dat daar wordt geleerd om andere mensen te haten. Ik denk dat die polarisatie eerder plaatsvindt in de samenleving en de politiek.

Wat zijn de lessen die je hebt geleerd na het verlaten van DENK, en heb je dit meegenomen in je nieuwe partij?
We koesteren de eenheid tussen onze kandidaten, en laten ruimte voor ieders opvattingen. We komen elke week bij elkaar om te socializen, maar ook om inhoud te bespreken. Een groot verschil is dat ik samen met mijn medeoprichter Ian van der Kooye heb gestreefd naar een representatieve kandidatenlijst. We geloven in emancipatie door representatie. Zo zijn de eerste drie kandidaten op onze lijst vrouw, waarmee we laten zien dat we meer vrouwen in de politiek willen. Ik merk dat veel vrouwen in Nederland denken dat de vrouwenemancipatie in Nederland is voltooid, maar dat is niet zo. Hoezo niet?
Vrouwen kunnen zich het in Nederland bijna niet permitteren om single te zijn of te scheiden. Vrouwen in Nederland hebben genoeg keuzevrijheid, maar zijn tegelijkertijd financieel afhankelijk. Er moet meer ruimte komen voor alternatieve vormen van samenleven. Daarom kunnen we zoveel leren van nieuwkomers, die komen vaak uit een wijkcultuur. We moeten openstaan voor nieuwe ideeën – we leven niet meer in een tijd waarin het traditionele gezin de hoeksteen van de samenleving is.

Wat vind je dat er goed gaat in Nederland?
Er gaat veel goed: we zijn nog steeds een enorm welvarend land en we doen het goed op het gebied van start-ups, de IT-sector, kunst, mode, cultuur, muziek en wetenschap. Nederland is bovendien een veilig land, er zijn geen grote terroristische aanslagen geweest bijvoorbeeld.

Na alle kritiek die je over je heen hebt gekregen vind ik het bewonderenswaardig dat je nog zin hebt om door te gaan in de politiek.
Waarom zou ik stoppen? Ik denk dat die kritiek een teken is dat ik een gevoelige snaar heb geraakt. Weerstand komt vaak als je mensen iets vertelt wat ze liever niet willen weten, maar dat maakt mijn boodschap niet minder waar. Het laat zien dat het een onderwerp is dat we niet goed hebben besproken; er zit pijn, weerstand en ontkenning in. Het is daarom eerder een motivatie om wel door te gaan.

Is er geen enkel moment geweest waarop je dacht: ik stop ermee en laat een neutraler persoon het debat voeren?
Nee. Er zijn genoeg neutrale personen die het debat voeren. Ik vind mezelf totaal niet gewelddadig of agressief, dus zie ook geen reden om mezelf uit het veld te laten slaan. Wat er is gebeurd rondom mij zie ik als sociaal lynchen, een poging om mij monddood te maken. Daaraan toegeven is toegeven aan pestkoppen die 24 uur per dag nare en racistische berichtjes sturen. Ik breng geen polariserende boodschap, maar eentje die een beetje pijn doet omdat het ongemakkelijk is, en dat doe ik op een duidelijke manier. Als ik mijn boodschap blijf herhalen, moeten ze op een gegeven moment wel luisteren. Ik ben heel blij dat Artikel 1 is geboren, dat is het bewijs dat het niet om Sylvana Simons gaat, maar om een grote groep mensen die ontzettend verlangt naar connectie.

Dankjewel mevrouw Simons, en succes de komende weken.