We vroegen de twee Hollandse goochelhansen naar de desillusies des levens

VICE Nederland bestaat 10 jaar, en dat vieren we deze week met een enorm feest. Het leek ons een perfecte aanleiding om mensen die we bewonderen te vragen of zij ook iets te vieren hebben. Deze keer: Hans Klok en Kazàn.

Ik had het me nooit zo gerealiseerd, maar hoe fantastisch is het dat wij precies twee beroemde goochelaars hebben die precies allebei Hans heten? Hans! Van alle namen in het wereldwijde namenstelsel is Hans misschien wel de minst mysterieuze, maar wij hebben er gewoon twee, die op onverklaarbare wijze dingen laten verdwijnen en verschijnen! (Hans Klok is trouwens illusionist – dat is wat anders dan een goochelaar. Maar toch.)

Hans Klok is een megaster in onder andere Nederland en Amerika, waar hij dingen heeft gedaan als rookpluimen veranderen in Pamela Anderson. Hans Kazàn woont al jaren in Marbella, maar treedt nog regelmatig op in Nederland – zowel als goochelaar als gastspreker in het bedrijfsleven, over vallen, opstaan, en zijn overdonderende optimisme.

Ik belde met beide Hansen om te praten over het goochelvak, desillusies en de menselijke behoefte om bedrogen te willen worden. En natuurlijk of ze, net als wij, ook iets te vieren hebben.

VICE: Hoi Hans, dag Hans. Wat heeft u op dit moment te vieren?
Hans Kazàn: Ik en mijn vrouw Wendy vinden het belangrijk om elke dag heel bewust het leven te vieren. 's Avonds even een tapaatje eten, een glaasje wijn drinken en dan aangeschoten naar huis lopen. Je moet dat soort dingen echt zelf doen, want als je op een stoel gaat zitten wachten, dan komen de nare dingen op je af.
Hans Klok: Eerlijk gezegd niet zo veel, want mijn moeder is op dit moment ziek. Maar om toch een antwoord te geven: ik vier dat ik al vanaf mijn elfde optreed en al dertig jaar professioneel.

Hans Klok werkt met windmachines, doeken en geluidseffecten, Hans Kazàn moet het vooral van z'n betoverende stem hebben. Dat is een wereld van verschil.
Hans Kazàn: Absoluut. Als ik op een podium ga staan in een windmachine, zoals Hans dat doet, dan zou iedereen zeggen: die is gek geworden. Het is heel simpel: bij die Hans past het, bij deze Hans past het niet.
Hans Klok: Ik ben denk ik wel echt een showman. Laat mij maar van een trap afkomen. Hans heeft een heel andere manier van optreden, maar hij was wel mijn grote inspirator. Ik keek als kind naar iedere aflevering van Ren je Rot, waarin Hans altijd een goocheltruc uitlegde.Zo kwam ik aan mijn eerste repertoire.

U bent daar nog om bedreigd he, Hans Kazan?
Hans Kazàn: Dat klopt ja. Je had de Nederlandse Magische Unie – dat waren amateurgoochelaars en een paar beroepsgoochelaars, die geregeld bij elkaar kwamen. Ze vonden zichzelf een bijzonder groepje, omdat ze konden goochelen. Toen ik die trucjes ging uitleggen vonden ze dat het vak te grabbel werd gegooid. En toen werd ik inderdaad bedreigd, met briefjes in de brievenbus en per telefoon, in de trant van: 'je mag wel op je vrouw passen' en 'kijk maar eens naar je auto'. Alleen meestal nam Wendy de telefoon op dus die kreeg al die ellende over zich heen.

Hoe zit het met de schimmige handel in trucs?
Hans Klok: Er zijn goochelcongressen, en daar heb je dealers die trucs verkopen. Maar als je zoals ik een stap verder gaat, dan is dat toch wel een beetje een vaag wereldje, met professors die voor een heel beperkt groepje trucs bedenken. In Los Angeles heb je bijvoorbeeld Jim Steinmeyer. Met zo iemand ga je om de tafel en dan ga je een truc bedenken.

Wat ik ook doe, is dat ik zelf families benader die in het bezit zijn van een geheim. Zo zag ik toen ik twaalf was een truc van Hans Moretti: op een tafeltje stond een kleine kartonnen doos en daar ging hij in. Het publiek mocht er vervolgens vijftig zwaarden doorheen steken. Ik heb dat nooit begrepen. Twintig jaar lang heb ik via briefwisselingen geprobeerd om het geheim te krijgen. David Copperfield zat er ook achteraan. Hans Moretti is drie jaar geleden overleden, maar zijn kinderen hebben dat geheim uiteindelijk aan me verkocht. Dat gaat om een enorm bedrag, dat je maar weer moet zien terugverdienen.

Nóg een Hans! Krijg je dan een handleiding toegestuurd, of spreek je dan af in een geheim bos om het te bespreken?
Hans Klok: Nee, die zoon van Hans is een paar weken terug langsgekomen en die heeft me verteld hoe het werkt. Dus nu ben ik het aan het instuderen.
Hans Kazàn: Kijk, je kunt het internet op gaan en een truc bestellen, maar dan ben je nog steeds geen goochelaar he. Er is een groot verschil tussen mensen die trucjes kunnen doen en een goochelaar. Je kunt een vleugel kopen, maar dan kan je nog geen piano spelen.

Waarom willen mensen toch zo graag voor de gek gehouden worden?
Hans Klok: Het is vooral de fascinatie voor het ontastbare. Iedereen wil kunnen zweven, of kunnen verdwijnen. Hoe vaak zit je niet op een verjaardag en dat je denkt: ik wil nu weg?
Hans Kazàn: Er is een oud Latijns gezegde dat luidt: mundus vult decipi, oftewel de wereld wil bedrogen worden. De basis van de goochelkunst is ontstaan in Mesopotamië, tussen de Eufraat en de Tigris, waar de geestelijken als enige kennis hadden over de natuurwetten. Het volk kende die regels niet, dus als het heel droog was en het nog een maand duurde voor het zou gaan regenen, riepen ze: jongens, als jullie me offers en geld geven dan zullen wij voor je bidden. En ja hoor, kort daarna begon het te regenen. Met andere woorden: ze gebruikten hun kennis om macht en bezit te vergaren.

Maar bedrogen worden is iets anders dan bedrogen willen worden.
Ja. Kijk, er zijn altijd mensen geweest die zeiden over magische krachten te beschikken. Pas in de negentiende eeuw kwam Robert-Houdin, een populaire goochelaar in Parijs, en hij heeft die magie, waar de mensen een beetje bang voor waren, ontdaan van die enge sfeer. Hij maakte er entertainment van, voor de gegoede burgers in Parijs.

Desondanks zijn er nog steeds mensen die de oude methode gebruiken. Van die Uri Gellers of Jomanda's, die op magische wijze lepels kunnen buigen of kanker kunnen genezen. Er zijn nog steeds mensen die daarin geloven en dat bewijst weer die spreuk mundus vult decipi.

Geldt het bedrogen willen worden ook voor bijvoorbeeld de media en de politiek?
Hans Klok: In de politiek word natuurlijk heel veel bedrogen; veel van mijn collega's werken in de Tweede Kamer. Ik ben ook een soort beroepsbedrieger, maar ik kom er tenminste eerlijk voor uit.
Hans Kazàn: Ja, dat is precies zo. Kijk eens naar de recente geschiedenis. Waar vocht men om in WOII? Om de macht van de pers. Wie kon bepalen wat er in de krant stond en wat er op de radio kwam kon het volk manipuleren. Daarom vind ik ook dat we nu in een hele mooie tijd leven. Door internet komen er heel veel dingen naar boven.

Heeft het internet het goochelvak veranderd?
Hans Klok: Er wordt veel verklapt, maar mensen zijn überhaupt niet meer zo makkelijk meer voor de gek te houden. Daardoor waarderen ze het des te meer hoe je het uitvoert. Het openbaar maken van al die trucs heeft goochelaars en illusionisten trouwens ook gestimuleerd om met nieuwe acts te komen, dus dat is niet eens verkeerd.

Jullie zijn allebei veel in het buitenland. Hoe kijken jullie naar Nederland?
Hans Klok: Ik ben altijd blij om in Nederland te zijn; ik ben gewoon heel Nederlands. En in deze tijd, met al die ellende, dan denk ik: count your blessings. Wat leuk is aan optreden in het buitenland is dat je daar wat exotischer bent. Dan sta je al met 1-0 voor.
Hans Kazàn: Ik vind zelf dat Hollanders over het algemeen de neiging hebben om zich ontzettend te bemoeien met andere mensen. Ik heb hier in Zuid-Spanje toch een vrijer gevoel. Ik hou van die sfeer hier, van die authenticiteit.

Is dat in Nederland minder, die authenticiteit?
Hans Kazàn: Die is er minder ja. Ja, die vind ik absoluut minder. In Nederland is alles ongeveer hetzelfde: hoe het er op straat uitziet, hoe de mensen je benaderen. Mijn vrouw en ik hebben een spelletje als we op straat lopen: dan zegt mijn vrouw: 'Wedden dat het Nederlanders zijn?' Acht van de tien keer heeft ze gelijk. Het is de houding, de manier waarop ze kijken naar dingen.

Wat heeft dat met authenticiteit te maken?
Hans Kazàn: Nou, de manier waarop je opgroeit in Spanje is anders dan in Den Haag. Als je opgroeit in een beschermde omgeving, met weinig invloeden van buitenaf, dan kun je dat authenticiteit noemen. Authentiek is dat iets echt en eigen is, en die eigenheid kom ik in Spanje nog heel vaak tegen. De Nederlander houdt niet zo erg van authenticiteit – die vergelijkt zichzelf graag met anderen en daar komt dan ook snel een soort oordeel bij kijken. Het is ook wat discriminerend.

Ja? Zijn Nederlanders discriminerender?
Hans Kazàn: Over het algemeen wel hoor. Kijk maar naar wat er toen gebeurde op het plein in Madrid, met die voetbalsupporters die muntjes gooiden naar die bedelende zigeuners. Kijk, die zigeuners die zijn er, en daar heb je misschien wel eens last van, en dan zeg je: 'jongens, nou even niet'. En dan kunnen ze vasthoudend zijn en dat kun je vervelend vinden. Ja. Maar om die mensen dan zo te gaan behandelen, dat deugt niet. Dat zou een Spanjaard nooit doen. Een vijfje in de lucht houden en dat dan voor iemands neus in de fik te steken. In Spanje was men daar heel erg door aangeslagen. Potverdomme, denk ik dan, wat een eikels nou weer, waarom doen ze zoiets nou.

Iets anders. Is het onbegrepen blijven ook in het echte leven iets dat u trekt?
Hans Klok: Niet echt – ik beperk dat wel echt tot de optredens, dat mystieke.
Hans Kazàn: Ik ben absoluut niet iemand die geheimen heeft. Iedereen mag van mij alles weten.

Ja, u heeft zelfs een autobiografie geschreven, De Schaduw van de Illusie. Waarom ging u in uw blootje op een rots zitten?
Hans Kazàn: Als je zelf op de cover van je autobiografie gaat staan wordt het al gauw diepzinnig en pretentieus. Wendy zei: "Kan je niet in je nakie op de voorkant zitten?" Ik zei: dan ga ik op een rotsblok zitten hierachter in de zee en dan hou ik er wel een boekje voor of zo, zodat het nog een beetje spannend is. Of nou ja, in ieder geval spannender dan zonder boekje. Later hebben we er nog een konijntje bij gephotoshopt. Toch heb ik achteraf wel eens gedacht dat ik het misschien toch anders moeten doen.

Kent u het nummer Hans Kazan van Lil Kleine?
Hans Kazàn: Ja! Toen Lil Kleine nog niet bekend was als rapper zat ik met hem in een filmopname van de serie Van God Los. We zaten aan een goktafel in een casino, samen met een stel misdadigers. Hij was helemaal in de wolken, want ik was zijn grote voorbeeld. Hij zei: "Ik maak liedjes en ik ga een keer een liedje over jou maken. Ik zei: dat moet je zeker doen. En een paar jaar later kreeg ik dat liedje opgestuurd.

Gelooft u ook in echte wonderen?
Hans Klok: Ja zeker. Als je de hele dag al met wonderen bezig bent zou je denken dat ik heel sceptisch ben, maar dat ben ik niet. Ik geloof in God, en dat je ziel blijft bestaan na je dood, en sommige bovennatuurlijke dingen, al moet je daar niet teveel mee bezig zijn.
Hans Kazàn: Nee, ik ben broodnuchter. Ik geloof niet in bovennatuurlijke zaken. Daarom heb ik ook een hekel aan mensen die zeggen dat ze met hun geest lepels kunnen buigen en dat soort onzin.

Zijn dat trucs?
Hans Kazàn: Ja natuurlijk. Andere dingen zijn misschien geen goocheltrucs, maar trucs met de geest. Je kan mensen ook op een andere manier voor de gek houden, zoals een religie dat ook kan. En soms heb je wel eens een mazzeltje.

Wat is de grootste desillusie in het leven?
Hans Klok: Dat we dood gaan. Dat het leven eindig is, dat is zo jammer. Dat is natuurlijk ook het goeie eraan, want daardoor moet je nu alles doen, maar het heeft ook iets tragisch.
Hans Kazàn: De illusie is altijd mooier dan de werkelijkheid. De werkelijkheid is altijd eindig, maar dus is de droom, de illusie, iets heel werkelijks. Er is zo'n gezegde: het mooiste van op reis gaan is thuiskomen ofzo? Nou weet ik dat niet, ik ben heel graag op reis. Dan zeg ik tegen Wendy: kom, we gaan rijden en waarnaartoe, dat zien we wel.

Bedankt, Hans Klok en Kazàn!

-

Hans Klok treedt vanaf augustus op in Carré en daarna in het hele land. Hans Kazàn kun je vragen om een goochelshow te komen doen, of om te presenteren, of om op te treden als gastspreker. Vanaf 27 juli doet hij een aantal zomershows met zijn hele "amazing magic" familie.