Lionel Jusseret fotografeert treffend kinderen met autisme

Lionel is een jonge Belgische fotograaf die opgroeide in een dorpje bij Bastogne, en momenteel in Brussel woont. Daar komt hij net als jij en ik elke dag kinderen tegen. Op het eerste gezicht lijken zijn foto's mooie prenten van kinderen die zich amuseren. Maar als je beter kijkt, komt een ander, vreemd gevoel opzetten. Met een mengeling van naïviteit en angst scroll je steeds verder tot je de waarheid ontdekt die zich verbergt achter de gezichten van deze kinderen. Plotseling begrijp je het.

In zijn reeks Kinderszenen vereeuwigt Lionel autisme. Of toch, zo legt hij me uit, mensen met autisme. "Volgens één van mijn collega's kun je beter niet over autisme spreken. Want eigelijk weten we er niet veel over. Het woord autisme betekent alles en niets. Het is moeilijk om erover te praten. We kunnen beter de verhalen van mensen met autisme vastleggen. Die nuance is erg belangrijk."

Lionel vindt dit onderwerp zo belangrijk omdat hij als animator en opvoeder verbonden is aan de Franse vereniging J’interviendrais. Deze organisatie biedt zwaar autistische kinderen de mogelijkheid om samen op vakantie te gaan naar het platteland.

En daar is nood aan. Frankrijk loopt in vergelijking met de rest van Europa namelijk enorm achterop in de zorg voor autistische kinderen. Er zijn te weinig opleidingen en aangepaste voorzieningen, en niet veel geld voor onderzoek. "De Franse staat verbant kinderen met autisme liever voor veel geld naar privé-instellingen in België, ook al zijn ze dan gescheiden van hun ouders. Ze zouden beter zorgen voor nieuwe en betere voorzieningen in Frankrijk, wat ook nog eens extra jobs zou opleveren. Om nog maar te zwijgen van de nachtmerries die sommige psychiatrische ziekenhuizen zijn. Opsluiting en chemische dwangbuizen zijn daar normale gang van zaken", vertelt Lionel.

Kinderszenen is een werk van lange adem. Het heeft Lionel zeven jaar gekost om de portretten te verzamelen, aangezien hij door de lichamelijke en mentale uitputting van zijn job niet langer dan twee weken na elkaar kon werken. "De ontmoetingen met de kinderen, voornamelijk non-verbaal, waren enorm krachtig. Ik had echt het gevoel een reis te maken door onbekend terrein. In een verwijzing naar de autistische schrijver en filosoof Josef Schovanek, zeg ik graag dat ik naar Autististan ben getrokken. Of toch op zijn mist langs de grenzen daarvan."

Gevraagd naar wat hem gedurende die zeven jaar het meeste is opgevallen, vermeldt Lionel eerst en vooral het geweld dat de kinderen tegen zichzelf gebruiken. Hij werd geconfronteerd met automutilatie, krijsen en bijten, omdat de kinderen het gevoel hadden dat dat de enige manier was om hun emoties te tonen. "Het is moeilijk om daarop te reageren. Of toch om er op de juiste manier op te reageren. De echte helden zijn de ouders die elke dag te maken hebben met zulke onhandelbare situaties." Tegelijkertijd heeft hij ook veel zachtheid ervaren, omdat zijn ervaren team erin is geslaagd een veilige omgeving te creëren waarin de kinderen - én de opvoeders - zich goed voelden. "In die omstandigheden zie je zogenaamde asociale kinderen toch samenkomen. Het gaat dan om kleine details, vriendelijke gebaren, bijna onzichtbaar. En dat, ik kan het nauwelijks uitleggen, dat is magisch. Dan maak ik een foto."

De volledige reeks van Lionel vind je op zijn website of op Antwerp Photo.

Bekijk meer VICE fotoreeksen van Belgische fotografen. Ben je of ken je zelf een getalenteerde fotograaf? Stuur ons dan een mailtje: beinfo@vice.com

Volg VICE België razendsnel op Instagram, Twitter en Facebook.