Mensen met neanderthaler-DNA hebben meer kans op een depressie of verslaving

Meer dan 100.000 jaar geleden – en zelfs tot zo’n 47.000 geleden – ontstonden er langdurige liefdesaffaire tussen neanderthalers en de voorouders van de moderne mens buiten Afrika. De genetische gevolgen van de mix tussen deze twee ondersoorten van mensachtigen zou volgens onderzoekers tot op de dag van vandaag terug te vinden zijn in Europese mensen.

Volgens het tijdschrift Scientific American beschikken moderne afstammelingen van deze bijzondere vermenging over maar liefst 1,5 tot 2,1 procent aan neanderthaler-DNA. Na 135.000 genetische variaties van neanderthalers te hebben geïsoleerd en deze met 28.000 volwassenen van Europese afkomst te hebben vergeleken (hierbij werd er gebruik gemaakt van een genoom-database en de gezondheidsgegevens van iedere deelnemende persoon), ontdekten onderzoekers van de Amerikaanse Vanderbilt University dat dit niet per se goed nieuws is voor de witte mens. “Neanderthaler-DNA heeft invloed op een breed scala aan eigenschappen die in moderne mensen bepalen hoe groot de kans is dat we ziek worden,” vertelde Tony Capra, een van de onderzoekers, aan Live Science. Twee voorbeelden van die gezondheidsrisico’s zijn een tabaksverslaving – ondanks het feit dat neanderthalers helemaal geen toegang hadden tot tabak – en een verhoogde kans op een hartaanval.

Corinne Simonti, de hoofdonderzoeker, vertelt aan Broadly dat sommige nadelen van het genetische materiaal van neanderthalers in eerste instantie misschien wel voordelen zijn geweest. “Het is best mogelijk dat de negatieve effecten op de gezondheid in een andere omgeving juist voordelig zouden zijn geweest,” zegt ze. “We vonden bijvoorbeeld een bepaald stukje DNA dat geassocieerd wordt met een hogere mate van trombose [een aandoening waarbij er in de bloedvaten een bloedprop ontstaat, red.], wat kan leiden tot gezondheidscomplicaties als beroertes en longembolieën. Toch kan de vorming van bloedstolsels ook het eerste afweermechanisme van het lichaam zijn, om zich te beschermen tegen bacteriën die de bloedbaan zijn binnengekomen. Het is mogelijk dat dit duizenden jaren geleden juist positieve effecten had.”

Neanderthaler-DNA heeft ook een invloed op depressies, al is die niet zo groot. “Als je in bepaalde regio’s van je genoom neanderthaler-DNA hebt, vergroot dat het risico op een depressie – maar als je het in andere regio’s hebt, wordt het risico juist verkleind,” legt Simonti uit. Ze vermoedt dat het genetisch materiaal van neanderthalers de manier waarop het menselijk lichaam met uv-straling omgaat heeft veranderd. “Veel psychiatrische stoornissen, zoals depressie, begrijpen we nog steeds niet helemaal,” geeft ze toe. “Wel zijn er bepaalde verbanden gelegd met blootstelling aan licht, en we weten dat neanderthaler-DNA een impact heeft op sommige eigenschappen van de huid. Dus als bepaalde regio’s van het genoom dat afkomstig is van neanderthalers ervoor zorgen dat de lichamelijke reactie op uv-straling wordt veranderd, kan dat ook invloed hebben op je kans op een depressie.”

En misschien nog wel het vervelendst van alles: neanderthaler-DNA kan er zelfs toe leiden dat je meer kans loopt op urinewegstoornissen en -infecties: “Neanderthaler-DNA in bepaalde regio’s van je genoom lijkt een impact te hebben op het immuunsysteem,” legt Simonti uit. “Dus het zou me niet verbazen als dit ook invloed heeft op de kansen dat je een blaasontsteking krijgt.”