De gayclubeigenaar die het preutse Limburg naakt liet dansen op een jonge Tiësto

In aanloop naar Pride gaan we langs bij (ex)kroegbazen van gayclubs door heel Nederland, om ze te vragen naar hun beste verhalen, wat de club voor de omgeving heeft betekend en hoe het ze nu vergaat.

Heerlen, 1998. Het grauwe mijnwerkersstadje met zo’n tachtigduizend inwoners was hartstikke katholiek, homo’s werden geregeld in elkaar getrapt en het huwelijk was nog louter een ding tussen man en vrouw. Om goed naar de klote te gaan als Limburgse lhbt’er in snoepstring, moest je eigenlijk wel naar de legendarische club iT in Amsterdam. Best een onderneming en ook toen was de NS niet je beste vriend. Limburger Alex Kostwinder (53) nam het heft in eigen handen en deed wat niemand deed: hij richtte de meest extravagante club van Zuid-Limburg op: Splash NY. Zonder regels en voor iedereen die de behoefte had om op keiharde nineties house te paaldansen en snacks uit de frituur naar binnen te schuiven.

“Ik en mijn zakenpartner Theo wilden een vleugje van de iT in het zuiden. Er waren wel wat homokroegen, maar tot dan toe mocht je in geen enkele Limburgse discotheek je shirt uittrekken,” vertelt Kostwinder. De inspiratie voor de club kwam na een reis naar New York: een sexy Vrijheidsbeeld op de dansvloer, opblaaspoppen aan het plafond, maar vooral de gasten een veilige plek bieden. Er kon zo’n 500 man in, er waren drie barren, een douche en je kon er broodjes frikandel eten. Volgens Kostwinder was het niet moeilijk om de club vol te krijgen. De iT was destijds ook vreselijk populair onder Limburgers, maar er was nog geen equivalent down under waar lhbt’ers schaamteloos zichzelf konden zijn. “Het was nieuw hier, dus men was erg nieuwsgierig. Die douche hitste de gasten enorm op. Tijdens de opening werd er al in geneukt. Een gast kwam naar me toe en zei: ‘Kijk wat zij daar aan het doen zijn!’ Ik zei: ‘Ja wat maakt mij dat nou uit?’ Zo klinkt het nu misschien niet, maar het was eigenlijk heel erg sensueel,” vertelt hij. “Buiten liepen Limburgers dan wel in coltruien, bij ons kwamen ze binnen met een decolleté tot onder de navel. Omdat er nog geen telefoons met camera bestonden, durfden de gasten helemaal los te gaan. Shirt uit, een latex-broek zonder kont, je borsten uit je shirt gooien, iemands tepels likken aan de bar; wij lieten alles toe. En hoewel ik het niet goedkeurde, gebruikte men vast ook drugs. Laten we eerlijk zijn, zelfs in de domste dorpskroeg staat er op een gegeven moment een ‘speciale’ rij voor de wc. Ik ging ze niet tot aan de bilspleet fouilleren, kom op zeg.”

Naast fetisjfeesten, dansoptredens en lokale dj’s, werden ook grote nineties-namen gestrikt, zoals Ronald Molendijk (voormalig dj, tegenwoordig muziekexpert bij RTL Boulevard), DJ Jurgen en Tiësto. Het rustige Heerlen groeide binnen no time uit tot de homohotspot van de regio. “Op een gegeven moment stonden er rijen voor de deur van wel 200 man. Er kwamen Fransen, Belgen, Duitsers, Luxemburgers, en niet alleen homo’s, zoals nu wel het geval is in veel gayclubs. Het was een echte mix met evenveel lesbiennes, transgenders, biseksuelen en heterokoppels – die na drie maanden opeens bi waren. Bij ons zaten grote mannen, hoeren, vrouwelijke rechters en travestieten aan één bar. Het is niet meer van deze tijd, maar het was écht gezellig. Geen passieloze vleesmarkt zoals tegenwoordig in gayclubs; niemand deed moeilijk over je uiterlijk, of je nou dik of dun was, of je een petje op had of niet. Het was gewoon een leuk feest waar iedereen deed waar-ie zin in had in een veilige omgeving.”

In die tijd was er veel geweld tegen homo’s in Heerlen, en Splash NY bood soelaas. Maar ook in de club was je niet altijd helemaal veilig. “Wij hebben ooit een Miss Travestie-verkiezing gehouden. De winnaar was een jongen uit een klein dorpje in de buurt. Hij was nog helemaal niet out, maar er werden die avond wel foto’s gemaakt. De volgende dag sloeg zijn moeder de krant open en stond hij als travestiet op de voorpagina van het Limburgs Dagblad. Ze was even in shock. Ze zijn er wel uitgekomen geloof ik. Maar hij woont tegenwoordig wel op Gran Canaria.”

Splash NY heeft maar drie jaar bestaan, maar aan alles blijkt dat het een hechte gemeenschap was. “We hebben zelfs twee trouwerijen gehad van lesbische koppels die elkaar bij ons hadden ontmoet. Clubgangers zeiden niet: ‘Vanavond ga ik naar Splash’, maar: ‘Vanavond ga ik naar Alex en Theo’. Gasten gaven me een hand bij binnenkomst, ik kende de meesten van naam, ze bestelden drinken voor me en ze noemden de toiletjuffrouw, tevens mijn moeder, ‘mam’. Mijn moeder is nu 78, maar heeft toen verschrikkelijk veel geld verdiend. Gasten zeiden: ‘Als ik je nu 100 gulden geef, betaal ik voor de rest van de avond niet meer voor de wc’. Zij ging naar huis met omgerekend 1500 euro op een avond. Meer dan ik kreeg. Ze vond die aandacht, en het geld, waanzinnig leuk.”

Door een ruzie over de financiën voelde Kostwinder zich genoodzaakt na drie jaar het bedrijf te verlaten. Daarmee raakte de club in verval. De deuren van Splash NY zijn inmiddels al een tijdje gesloten en het iconische pand wordt afgebroken. “De queerscene in Zuid-Limburg is überhaupt opgeheven. Er is niks meer. Ze hebben afgelopen week de laatste Pink Party in Maastricht gehouden. Er is geen interesse meer. In Aken en Hasselt, net over de grens, is ook helemaal niks meer. Er is geen animo en niemand durft geld te steken in queerhoreca. Je moet naar Eindhoven of Amsterdam, en zelfs daar is het aanbod minimaal.” Volgens Kostwinder bestaat het publiek daar dan ook nog eens bijna volledig uit mannen, die elkaar vooral be- of veroordelen op basis van uiterlijk. De scene is volgens hem gepolariseerd en een stuk harder geworden: in niets vergelijkbaar met wat hij in Heerlen wist neer te zetten.

Kostwinder mist zijn discotheek nog steeds. Hij heeft een poging gedaan om zijn club nieuw leven in te blazen, maar omdat bierbrouwers en andere investeerders geen heil meer zien in (queer)horeca in Heerlen, heeft hij dat laten varen. Wel is er onlangs, 16 jaar na dato, een reünie gehouden, inclusief de meeste dj’s en dansers van toen. “Alle stamgasten waren er, en ze zagen er nog altijd goed uit. Het is een kleine gemeenschap. Op zo’n avond ben ik alleen maar bezig met het begroeten van mensen: ‘Hey, hai, kus, kus, kus. Hoe is het met je?’ Ja, dat is gewoon heerlijk.” Het plan is om twee keer per jaar een Splash NY feest organiseren. “Al kunnen we Tiësto niet meer strikken, denk ik. Die zal inmiddels wel meer dan een paar honderd gulden vragen.”