Het is hoog tijd dat dutten onder werktijd normaal wordt

Werken op een kantoor is slaapverwekkend. Naarmate de dag vordert, je uren met Keynote hebt zitten klooien, de koffie door je opgebouwde tolerantie allang niet meer werkt en iemand van sales zeven keer aan je bureau is geweest om iets te blaten over ‘deliverables’, wil je het liefste ergens een donker hoekje opzoeken en een lange dut doen. Helaas staat je baas daar in het algemeen afwijzend tegenover. Maar dat is niet helemaal terecht, want uit onderzoek is gebleken dat dutjes doen tijdens je werkdag je verbaal geheugen, motoriek en mogelijkheid tot leren verbetert. Powernaps onder werktijd zijn al langer een trend bij bedrijven in het buitenland, zoals in Japan, maar inmiddels worden ze ook bij een aantal bedrijven in Nederland gestimuleerd. Zo heeft het kantoor van Google in Amsterdam een stapelbed en heeft The Next Web – een mediaplatform over technologie – het hele kantoor volgestouwd met zitzakken en hangmatten.

Omdat ik wil weten wat een dutje onder werktijd oplevert, spreek ik met Tim Leufkens, slaaponderzoeker bij Philips Research, Cindy Penders van Google en Boris Veldhuijzen van Zanten, oprichter van The Next Web, om erachter te komen wat voor uitwerking het heeft op zijn bedrijf.

Leufkens vertelt me dat slaperige werknemers een dure aangelegenheid zijn. “Er zijn nog geen specifieke gegevens voor de economische gevolgen van slaperigheid op het werk in Nederland, maar in vergelijkbare landen, zoals de Verenigde Staten, Duitsland en Engeland, kosten slaperige werknemers zo’n 3 procent van het bruto binnenlands product. In Nederland zou dat per werknemer per jaar ongeveer 2000 euro zijn.”

In een ideale wereld zouden werknemers natuurlijk nooit slaperig zijn op hun werk, omdat ze altijd voldoende nachtrust krijgen.

“Maar als dat niet lukt, kan een dutje de schade aanzienlijk beperken,” zegt Leufkens. “Het is lastig om te bepalen hoeveel iemand ‘bij’ moet slapen om weer op volle kracht te kunnen functioneren. Vaak wordt de andere kant op geredeneerd: te weinig slaap kost de organisatie geld.”

Ik wil graag weten hoeveel winst een dutje op het werk precies oplevert, maar Leufkens kan helaas geen exacte bedragen noemen. “Op dit moment hebben wetenschappers de meeste kennis over dutjes, maar zij hebben in experimenten vooral de effecten van dutjes op mensen onderzocht. Aangezien er nog niet veel bedrijven zijn waar slaap een belangrijk thema is, is er wat betreft winst nog maar weinig bekend.”

Leufkens zegt wel dat het goed is om tijdens werktijd een dutje te doen, als je daar behoefte aan hebt. Volgens hem heeft dat een positief effect op je productiviteit en effectiviteit. “NASA heeft in de jaren tachtig en negentig onderzoek gedaan naar de effecten van een dutje van 40 minuten bij militaire piloten en astronauten,” zegt hij. “Ze concludeerden dat de algemene prestaties met 34 procent omhoog gingen en de alertheid zelfs met 100 procent.” Het is volgens hem wel belangrijk om tijdens werk niet langer dan twintig minuten te slapen, omdat je na die twintig minuten overgaat van een lichte slaap in een diepe slaap. “Als je gewekt wordt uit een diepe slaap, word je juist moe en verward wakker,” zegt hij. Mocht je nou langer kunnen en willen slapen dan twintig minuten, moeten we volgens Leufkens voor minimaal negentig minuten slaap gaan. “Dat is een goed tijdsbestek, omdat je dan door je hele slaapcyclus – lichte slaap, diepe slaap en REM-slaap – heen bent.”

De bedrijven die het al doen Boris Veldhuijzen van Zanten, de oprichter van The Next Web, vertelt me aan de telefoon dat hij het bemoedigend vindt als hij een werknemer ziet slapen: “Dan weet ik dat diegene hard gewerkt heeft en na ontwaken weer hard verder zal werken, want na tien minuten slaap ga je weer twee keer zo hard door.” Veldhuijzen van Zanten introduceerde de zitzakken en hangmatten in zijn kantoor, nadat hij zelf ervaarde hoe verfrissend het is om iedere dag een dutje te doen tijdens werk. “Ik had een tijdje veel last van mijn rug en ging op aanraden van mijn fysiotherapeut regelmatig even liggen tijdens werk. Vaak viel ik even in slaap. Daarna kon ik weer met een frisse blik naar mijn werk kijken.”

De hangmatten en zitzakken zijn er nu een jaar of twee. Volgens Veldhuijzen van Zanten was er maar een kleine investering – zo’n 500 euro – voor nodig om zijn werknemers de mogelijkheid tot slapen te bieden. “Daarvoor hadden we een ander kantoor. Daar stimuleerde ik het ook al, maar waren er geen hangmatten of zitzakken. Ik moedigde mijn werknemers toen al wel aan om gewoon even op de grond te gaan liggen, als ze het nodig hadden.” Als ik Veldhuijzen van Zanten vraag of hij al iets merkt van extra winst geeft hij aan van wel. “Het is moeilijk uit te rekenen hoeveel. Maar als je gelukkige en uitgeruste werknemers tegenover werknemers zet die ziek zijn of eerder stoppen met werken dan je zou willen omdat ze uitgeblust zijn, zie je dat het de kleine investering meer dan waard is.” Hoewel wetenschappers en bedrijven dus enthousiast zijn over dutjes op het werk, is het concept nog niet helemaal in Nederland geaccepteerd. Cindy Penders van Google vertelt me bijvoorbeeld dat er geen gebruik wordt gemaakt van het stapelbed dat in het Amsterdamse kantoor staat. Een mogelijke reden daarvoor zou kunnen zijn dat Nederlanders te calvinistisch ingesteld zijn om slaap als productief te beschouwen en het daarom een taboe is.

Voorlopig zal je vooringenomen baas het je dus waarschijnlijk niet in dank afnemen als je middenin je werkdag een meeting met Klaas Vaak boekt, maar het is hoog tijd dat de wetenschap onze ouderwetse slaaptaboes omver gaat werpen. Leve de dut!

Beeld via Getty Images

—

Hou je ook zo van geld? Like VICE Money en ontvang dagelijks gratis geldverhalen: