Deze vrouwen eisten hetzelfde salaris als hun mannelijke collega

In IJsland is sinds vorig jaar de wet aangepast om de loonkloof te dichten: ongelijke beloning wordt daar nu zwaar beboet, en bedrijven moeten kunnen bewijzen dat er geen seksistisch salarisverschil is. Tweede Kamerlid Lilianne Ploumen (PvdA) kondigde vorig jaar een initiatiefwet aan om dit probleem ook in Nederland aan te pakken: wat haar betreft moeten bedrijven met meer dan vijftig werknemers openheid geven in het loon van hun werknemers.

Die verplichte openheid is er nu nog niet, dus als je als vrouwelijke werknemer het idee hebt dat je minder verdient dan een mannelijke collega, zal je daar zelf achteraan moeten. We spraken vier vrouwen bij wie dit inderdaad het geval was, en die het er niet bij lieten zitten. Hieronder lees je wat het excuus was van hun leidinggevende, toen de vrouwen haar of hem met het loonverschil confronteerden.

VICE: Ha Whitney, hoe kwam je erachter dat je minder verdiende dan een mannelijke collega?
Whitney: Ik was goed bevriend geraakt met een jongen die op hetzelfde moment aan dezelfde functie was begonnen. Op een gegeven moment waren we wat aan het praten over hoe slecht we betaald kregen, en vroeg ik of hij, net als ik, had onderhandeld toen we aangenomen werden. Dat was inderdaad zo, en we hadden ook voor hetzelfde bedrag onderhandeld. Maar hij had een hoger tegenbod gekregen dan ik: per jaar was het tussen de 500 en 1000 euro meer.

Hij had nota bene een HBO-opleiding gedaan en ik een WO-opleiding. We hadden met precies dezelfde HR-medewerker onderhandeld en zijn allebei een persoon van kleur – het enige verschil is dus dat ik een vrouw ben, en hij een man. Ik vond het lastig om ermee om te gaan. Ik gunde het mijn collega wel, maar vond het natuurlijk ook scheef.

Wat heb je toen gedaan?
Ik heb eerst aan mijn supervisor gevraagd wat ik kon doen, en zij zei dat er nu eenmaal verschillende salarissen waren. Ik heb toch een gesprek aangevraagd bij HR, maar daar hoorde ik dat ze niet zomaar in andermans gegevens mochten kijken, en de salarissen dus niet konden vergelijken.

Ik zei dat ik het niet oké vond dat een mannelijke collega van dezelfde leeftijd met dezelfde functie, die ook nog op hetzelfde moment begonnen was, meer betaald kreeg dan ik. Tot mijn verbazing was het antwoord van de betreffende HR-manager dat hij “waarschijnlijk beter onderhandeld” had. Maar dat was niet waar, wist ik van mijn collega.

Dus je kreeg niet meer loon?
Nee. Ik heb er wel over nagedacht om gewoon te zeggen dat ik graag wilde doorgroeien, maar ik kreeg steeds te horen dat er geen nieuwe functies of projecten waren waarmee dat kon. Terwijl ik mijn werk heus wel goed deed. Uiteindelijk ben ik maar weggegaan bij dat bedrijf.

Denk je dat een wet over openheid van salarissen zou hebben geholpen in jouw situatie?
Ik denk het niet, want er zijn altijd manieren om ook dat weer te omzeilen. Ze kunnen dan bijvoorbeeld alsnog zeggen dat ze ons wel hetzelfde hadden geboden in het begin, maar dat hij succesvoller had onderhandeld.

Hoe kwam je erachter dat je minder verdiende dan een mannelijke collega?
Irene: De functioneringsgesprekken kwamen eraan, en ik had het daarover met een collega met wie ik bevriend was. Ik vroeg hem wat hij verdiende, en toen bleek dat dat zo’n 300 tot 500 euro per maand meer was. Nogal een groot verschil, want we hadden exact dezelfde functie en ik had meetbaar betere resultaten – daarom had ik ook een hogere bonus gekregen. Ik kreeg hierdoor al het idee dat er een man-vrouwverschil was, en toen ik de week erna een mail van de directeur kreeg over mijn aflopende leasecontract, werd dat bevestigd: hij raadde me een ‘vrouwenwagentje’ aan.

Heb je gevraagd waar het verschil vandaan kwam?
Ja, en ze zeiden dat de collega waarschijnlijk beter had onderhandeld. Dat vond ik raar, want ik had zelf ook heel erg onderhandeld. Tegen mij hadden ze letterlijk gezegd dat er “niet meer in zat”. Dus toen ze over onderhandelen begonnen, dacht ik eigenlijk dat ze een grap maakten.

Wat heb je toen gedaan?
Ik ben over het salaris gaan onderhandelen, en zei eerlijk dat ik wist dat een collega meer verdiende en dat ik daarvan geschrokken was. Ze trokken het direct recht.

Hoe kwam je erachter dat je minder verdiende dan een mannelijke collega?
Rianne: Toen ik nog bij een reisbureau werkte, kwam op een gegeven moment het gesprek over mijn contractverlenging eraan. Ik vroeg me af hoe ik salarisverhoging kon krijgen, daar had ik nooit zo bij stilgestaan. Ik kreeg één keer per jaar verhoging, maar ik dacht: volgens mij kan je er ook gewoon om vragen. Dus toen zocht ik via het online salariskompas op of ik eigenlijk wel genoeg verdiende. Ik kwam erachter dat ik onder het gemiddelde zat, en dat mannen in deze sector sowieso meer krijgen.

Wat heb je toen gedaan?
Ik heb dat gemiddelde loon voor mannen dat ik tegen was tegengekomen als uitgangspunt genomen, en zei tegen mijn baas dat ik dat wilde verdienen. Ik zei niet expliciet dat het ging over het zogenaamde ‘mannen-salaris’, want ik vond gewoon dat ik hetzelfde zou moeten verdienen.

Heb je toen meer loon gekregen?
In eerste instantie moest mijn baas lachen toen hij het bedrag zag: hij zei dat het niet realistisch was in onze branche. Een jaar later heb ik alsnog dat bedrag gekregen, en dat komt volgens mij doordat ik er een punt van had gemaakt. Je moet echt duidelijk zijn over je eisen.

Op welke manier kwam je erachter dat je minder verdiende dan een mannelijke collega?
Anne: Ik werd aangenomen in een theater waar ik ook al stage had gelopen en een tijdje zwart had gewerkt. Ik kende mijn collega's dus al, en toen ik een aanbod kreeg voor een contract, vroeg ik een directe collega wat hij verdiende. Dat was 14 euro per uur, terwijl ik 9 euro per uur zou krijgen. Hij was wel een jaartje ouder, maar had niet veel meer werkervaring dan ik. Bovendien had ik een opleiding gedaan en hij niet.

Wat heb je toen gedaan?
Ik stuurde een mailtje naar de directeur, waarin ik aangaf dat ik het wat gek vond. Hij zei dat hij nog niet helemaal wist hoe ik zou werken – wat ook raar was, omdat ik er al praktisch twee jaar rondliep. Uiteindelijk zei hij dat ik bij mijn functioneringsgesprek zou horen of ik meer kon krijgen, maar ik ben nu een half jaar verder en heb dat gesprek nog steeds niet gehad.

Zei je ook iets over het onderscheid tussen mannen en vrouwen?
Ja, en mijn baas zei toen direct dat het niet zijn bedoeling was om mannen en vrouwen verschillend te behandelen, en ook dat hij niet de indruk wilde wekken dat hij deed.

Zou je er wat aan hebben als er een wet zou zijn die je meer inzicht geeft in de salarissen van je collega’s?
Ik denk het wel ja. Het werk dat ik doe wordt vooral door mannen uitgeoefend, en daardoor krijg je gelijk het gevoel dat je anders behandeld zal worden. Dus het zou wel helpen als ik weet wat het gemiddelde loon is van deze functie.