Waarom je zo angstig bent als je PMS hebt

Als je op de hoogte wil blijven van onze beste stukken zonder je suf te scrollen, schrijf je dan in voor onze wekelijkse nieuwsbrief.

Ik dacht echt dat ik alles wel had meegemaakt, tot een paar maanden geleden. Toen kreeg ik vlak voor mijn menstruatie ineens de ergste paniekaanval ooit.

Ik legde niet meteen het verband tussen PMS en mijn angstaanval. Toen ik acht jaar oud was, ben ik gediagnosticeerd met een angststoornis. Af en toe krijg ik een aanval; het is gewoon iets waar ik mee moet leven. Maar na drie maanden besefte ik dat er wel degelijk een verband was tussen mijn angstaanvallen en mijn cyclus.

Dat kreeg ik deels door omdat mijn paniekaanvallen een lichamelijk aspect hadden. Normaal gesproken begint een angstaanval bij mij altijd met razende gedachten. En daarna komen er lichamelijke aspecten bij, zoals zweten, misselijkheid en een versnelde hartslag. Maar nu liep in bijvoorbeeld gewoon door mijn huis en voelde ik plotseling mijn hart luid in mijn borst bonzen. Of werd ik midden in de nacht wakker, omdat mijn hart en darmen zich omdraaiden.

Ik sprak erover met vrienden en kwam erachter dat ik niet de enige was. Veel van hen hadden ook last van angsten voor hun menstruatie. Ik zocht op Google naar “PMS anxiety” en vond een hoop over prikkelbaarheid en algemene chagrijnigheid, maar niets over de angst waar ik mee te maken had.

Gelukkig verdwenen mijn symptomen plotseling na een paar cycli. Ik vond het daarom niet nodig om er met mijn huisarts over te praten (hoewel ik dat absoluut ga doen als ze weer terugkomen). Maar nadat ik wat onderzoek had gedaan, kwam ik erachter dat PMS-gerelateerde angst relatief vaak voorkomt bij vrouwen, hoewel er bijna nooit over wordt gesproken. Het blijkt dat er voor sommige vrouwen een verband bestaat tussen hun fluctuerende hormonen in de menstruatiecyclus en de stofjes die met angst en paniek te maken hebben.

Mary Jane Minkin, een gynaecoloog en hoogleraar aan Yale School of Medicine, zegt dat angst een “kernsymptoom” is van een premenstruale dysfore stoornis (PMDD), een ernstigere versie van PMS die bij ongeveer vijf procent van de menstruerende vrouwen voorkomt. Hoewel het niet helemaal bekend is wat de oorzaak van PMDD is, kan het te maken hebben met een afname van serotonine. En dat komt in bepaalde gevallen weer overeen met meer angst.

Volgens Minkin gaat het niet om PMDD als de symptomen “een verergering zijn van de al aanwezige symptomen.” In plaats daarvan zijn volgens haar de duidelijkste gevallen van PMDD “geheel symptoomvrij in het eerste deel van de cyclus.”

Minkin waarschuwt dat je jezelf niet moet diagnosticeren met PMDD. Je hebt echt alleen PMDD als de symptomen alleen optreden in de tweede helft van je menstruatiecyclus (wat in mijn geval niet zo was). Ze raadt aan om een tabel van je menstruatiecyclus bij te houden, zodat je elk mogelijk verband tussen PMS en angst goed kunt zien.

Tristan Bickman, een gynaecoloog in Santa Monica in Californië, is het ermee dat een afname van serotonine in de tweede helft van de menstruatiecyclus tot de meeste PMS-symptomen leidt. Bickman zegt dat een afnemende hoeveelheid oestrogeen ook je serotonineniveau kan laten dalen – wat dus kan leiden tot PMS-symptomen.

Het draait niet alleen om hormonen. Een voorwaarde voor PMS-gerelateerde angst is dat je in het algemeen ook angstig bent. “Als je al angsten of een depressie hebt, loop je risico op PMS,” zegt Bickman. “Je loopt ook risico als het voorkomt in je familie, als je stress hebt, niet genoeg beweegt, veel cafeïne binnenkrijgt of een slecht dieet hebt.”

Stress kan in je leven voorkomen of je nou een angststoornis hebt of niet, en Bickman noemt het een mogelijke oorzaak van PMS-gerelateerde angst. “Stress hangt regelrecht samen met PMS,” zegt ze. “Een hoog stressniveau is een risico voor de ontwikkeling van PMS.”

Als je in het algemeen meer stress hebt (dus niet alleen als je PMS hebt), kan je PMS dan angstiger en paniekeriger zijn? Absoluut, zegt

Iram Kazimi

, een arts en psychiater bij de McGovern Medical School van UTHealth in Houston. “Van chronische stress en angst wordt aangenomen dat ze PMS-symptomen verergeren,” zegt Kazimi. “Als je stress en angst ervaart voordat je PMS-symptomen optreden, kan dat je PMS-symptomen versterken, wat op zijn beurt weer je stress- en angstsymptomen zal verergeren.

Bingo! De maanden waarin ik heftige PMS-angst had, waren ook de maanden dat mijn man in afwachting was van een baan, onze auto kapotging bij een ongeluk, mijn kind met spoed naar de eerste hulp moest vanwege een astma-aanval en we een bod deden op een nieuw huis.

Kazimi gelooft dat een belangrijke factor de stijging van je cortisolniveau is – wat vlak voor je menstruatie gebeurt. “Het is mogelijk dat vrouwen die aan dit soort PMS-angst lijden de hele maand een lager angstniveau hebben. En dat hun angst dan verergerd wordt door de cortisol, in plaats van de PMS,” zegt Kazimi. Ze zegt ook dat in sommige gevallen PMS-angst kan voortkomen uit een angst voor PMS. Sommige vrouwen hebben te maken met zulke heftige PMS-symptomen dat ze bang zijn om ongesteld te worden – en dat draagt weer bij aan hun angstige gevoelens. Dat is ook bij mij het geval.

Waar onze angst dan ook vandaan mag komen, hoe maken we het beter? Je eigen gynaecoloog of een andere gezondheidsspecialist kan je hier natuurlijk het beste advies over geven, maar de experts hebben wel een paar algemene tips.

Aangezien je algehele stressniveau de intensiteit van je PMS-symptomen kan beïnvloeden, is het belangrijk om tijdens je menstruatiecyclus zoveel mogelijk te ontstressen. Minkin raadt mindfulness, therapie, sporten en het bijhouden van een dagboek aan. Bickman zegt dat het een goed idee is om je dieet te veranderen: minder cafeïne en meer omega-3-vetten. Als dat allemaal niet helpt en je nog steeds heftige PMS-angst hebt, kun je volgens Bickman met je huisarts praten over andere opties: een selectieve serotonine-heropnameremmer (SSRI) of een oraal anticonceptiemiddel om je hormonen in balans te brengen.

Meerdere artsen zeggen ook dat een tekort aan vitamines en mineralen aan het probleem kunnen bijdragen. Bickman zegt dat tekorten aan calcium, B6 en magnesium allemaal in verband zijn gebracht met PMS.

De oorzaken van en oplossingen voor PMS zijn niet altijd helder. “Zowel PMS en angst zijn ongelooflijk complex,” zegt Kazimi. “Wat bij de ene vrouw angst kan veroorzaken, leidt bij de andere vrouw helemaal niet tot angst. Of misschien wel, maar dan op een heel andere manier.”

Hoe dan ook: angst is absoluut een legitiem PMS-symptoom. Het staat misschien niet bovenaan de lijst, zoals humeurigheid en hunkeringen, maar toch komt het vaak voor. Ik ben er niet blij mee dat ik nog een symptoom aan mijn lijstje kan toevoegen, maar ik ben blij dat het echt is wat ik ervaar. Dat is misschien wel de eerste stap om mijn stress te verminderen en hulp te vinden.