Queer vrouwen vertellen waarom ze zich niet veilig voelen op Pride Amsterdam

Pride is niet alleen maar party. We ontmoeten de lhbt-activisten die nog steeds de barricaden op gaan om te strijden voor gelijkheid. Lees hier alle stukken van Pride is Protest. Pride heeft een speciale betekenis voor veel queer mensen. Voor queers die normaal niet hand in hand over straat durven, of in het openbaar durven zoenen, belooft Pride een plek te zijn waar dat juist wél kan.

Maar voor veel queer vrouwen gaat die belofte niet op. Afgelopen maand nog spraken we het rapduo Lionstorm, die vertelden dat ze vorig jaar tijdens Pride met de moed in hun schoenen naar huis vertrokken. Mannen grepen tussen hun benen en eisten dat ze met elkaar zouden zoenen. En zij waren niet de enige.

Loena Maas (21) groeide op in Limburg als trans vrouw, mijlenver van Amsterdam en queer-representatie vandaan. Op haar zestiende werd ze uitgenodigd om Pride te vieren op een boot. “Ik ging er met mijn ouders en mijn toenmalige vriendje naartoe. Dat was echt te gek, want het was de eerste keer dat ik zoveel queer mensen bij elkaar zag. Voor mij voelde het echt alsof ik hier mijn plek zou vinden. Daarom vind ik Pride ook zo goed: het zorgde ervoor dat ik als klein meisje uit Limburg een beetje hoop kreeg voor de toekomst.”

Maas verhuisde uiteindelijk naar Hilversum. Ze is een neo-burlesque-performer, studeert visagie, helpt mensen uit de queergemeenschap om hun look te vinden, en was vorig jaar Youth Pride-ambassadeur. Ze houdt nog steeds enorm van Pride, maar haar mening over het evenement is wel iets bijgesteld. “Ik weet nu dat het meer is dan alleen een feestje. Waar ik vandaan kom is een heleboel trans- en homofobie, en ik kreeg een beetje de illusie dat dit in Amsterdam helemaal niet aan de hand was. Natuurlijk gebeurt het minder dan waar ik vandaan kom, maar laten we eerlijk zijn: het gebeurt nog steeds.”

Vorig jaar werd ze lastiggevallen tijdens Pride. “Ik moest optreden in een queerclub in Amsterdam tijdens Prideweek. Ik trad op met kleding aan, en dat was blijkbaar niet goed. Er kwam iemand op me af, sloeg zijn arm om mij heen, hield me stevig vast en greep mijn borsten. Ik sloeg hem daarna in z’n gezicht met mijn elleboog en rende weg. Gelukkig was dit in een club waarvan ik weet dat ik naar de bar kan gaan en dat die gast er dan meteen wordt uitgegooid, maar dat is niet overal zo.”

Ik vraag haar waarom ze denkt dat dit gebeurt op een feest dat eigenlijk bedoeld is voor lhbt’ers, waar queer vrouwen openlijk hun liefde zouden moeten kunnen tonen. “Kijk, iedereen weet dat queer vrouwen geseksualiseerd worden door heteromannen,” zegt Loena. “Ik doe aan burlesque. Sommige mensen denken dat ik, omdat ik mijn kleren uittrek op een podium, ook meteen toestemming heb gegeven om aan me te zitten, of mijn kleding af te rukken als ik niet meer op het podium sta.”

De 26-jarige expat Joanne* woont sinds een jaar in Amsterdam. Toen ze net naar Amsterdam was verhuisd, ging ze naar Pride. Ze was als kind al eens bij de botenparade geweest, en had daar voor het eerst lesbische vrouwen in het echt gezien. “Sinds dat moment heb ik Pride in Amsterdam altijd op een voetstuk geplaatst, dus toen ik hier vorig jaar naartoe verhuisde kon ik niet wachten om erheen te gaan.”

Maar eenmaal daar werd ze samen met twee vrienden herhaaldelijk lastiggevallen, de hele dag door. “Ik ben op mijn billen geslagen. Mannen schreeuwden naar ons dat ze een trio met ons wilden en maakten opmerkingen over onze tieten en kont. Eén jongen kwam naar ons toe en vroeg of we wilden neuken omdat hij een grote lul had. We voelden ons op geen van de straatfeestjes echt veilig.”

Een paar dagen terug werd Joanne opnieuw lastiggevallen, toen ze mee wilde doen met de Pride Walk. Ze was aan de late kant, dus besloot ze te gaan joggen om de stoet in te halen. “Ik was in m’n eentje aan het rennen, met een regenboogtopje aan. Op een gegeven moment gingen er drie mannen, ik denk toeristen, achter me aan rennen, en een van hen riep hoeveel een pijpbeurt zou kosten. Ik riep terug dat hij z’n bek moest houden, en toen probeerden ze op me te spugen. Ik voelde me heel rot daarna en ben naar huis gegaan. Ik voelde me niet chill. En dat terwijl dit het enige moment in het jaar is waar ik gewoon wil kunnen dragen en doen wat ik wil. Ik word er gewoon zo moe van. Naar Pride gaan kost een hoop emotionele energie.”

Gigi*, een queer vrouw van begin twintig uit Amsterdam, werd door een andere vrouw lastiggevallen op een evenement voor lhbt’ers van kleur.

“Ik was vorig jaar tijdens Pride op een queerfeest voor mensen van kleur met een groep vrienden. De vibe was cool, en ik had het super naar mijn zin. Er kwam een meisje richting onze groep gelopen en ze was expliciet naar mij aan het kijken. En toen was er een moment, ik denk dat het misschien twee seconden duurde, dat ze mijn kruis begon te betasten. En ik dacht: gebeurde dit nou echt? Ja, dit gebeurde echt.”

Ik vroeg of ze dit incident bij de beveiliging had gemeld, maar ze zegt dat ze daar te overweldigd voor was. Voor veel vrouwen kan het lastig zijn om melding te maken van misbruik of aanranding. Dat beaamt ook Tirza de Fockert. De Fockert is raadslid van GroenLinks in de gemeenteraad van Amsterdam, en houdt zich vooral bezig met het verbeteren van de positie van vrouwen en lhbt’ers in Amsterdam.

“81 procent van de vrouwen tussen de 15 en 34 jaar is in 2018 eens of vaker geïntimideerd op straat. En dat gebeurt niet alleen op straat, maar ook op queerfeesten. Ik denk dat we daar zo aan gewend zijn, dat het niet eens meer opvalt. Vrouwen zijn geconditioneerd om de kleine incidenten gewoon te negeren, ook al zijn ze – als je erover nadenkt – helemaal niet zo klein.”

Tot nu toe maken officiële cijfers geen onderscheid tussen verschillende seksuele oriëntaties. “Vanuit een beleidsoogpunt denk ik dat het goed zou zijn om te weten hoe vaak queer vrouwen dit overkomt omdát ze queer zijn, en niet alleen omdat ze vrouwen zijn. Maar dat kan je alleen tellen als mensen het melden, en dat is lastig.”

Ze hoopt dat Pride in de toekomst iets vergelijkbaars als de campagne Ben je oké zal implementeren, zodat queer vrouwen of toeschouwers eerder incidenten zullen melden. Ook kan dat data opleveren die weer tot gerichtere wetgeving kan leiden.

De Fockert legt uit: “We moeten manieren vinden waardoor mensen bewust worden dat queer vrouwen lastiggevallen worden tijdens Pride. Niet alleen vrouwen in het algemeen, maar queer vrouwen in het bijzonder. Niet dat dat erger of minder erg is, maar het is wel anders – het zegt iets over hoe de seksualiteit van queer vrouwen niet serieus genomen wordt, zowel in het collectieve denkbeeld over lhbt’ers als in discussies over lhbt-rechten.”

Joanne is het daarmee eens. Als tiener heeft ze ook een tijd in Nederland gewoond. Als biseksuele vrouw en slachtoffer van seksuele intimidatie tijdens Pride heeft ze veel nagedacht over waarom juist queer vrouwen het slachtoffer worden tijdens dit soort evenementen.

“Ik denk dat onze samenleving in het algemeen, en heteroseksuele mannen in het bijzonder, queer vrouwen zien als een soort van uitdaging. Ze zijn blijkbaar niet in staat om ons als iets anders dan een potentiële seksuele partner te zien,” legt ze uit. “Om deze reden is het concept ‘homoman’ wel valide voor de heteroseksuele man, maar het concept ‘een lesbienne’ niet. En een biseksuele vrouw, dat snappen ze al helemaal niet.”

In principe is iedereen welkom bij Pride: oud en jong, zwart en wit, lhbtqi+ en hetero, mensen met een Jack & Jones-shirt aan of een verenboa om. En het is iedereen hartstikke gegund om de ballen uit hun broek te feesten, een pils te drinken, mee te doen met Pride en uiteindelijk met een opgewekt gevoel naar Café de Bedstee te gaan. Maar als je niet het respect kan opbrengen dat iedereen verdient, en er met je grijpgrage tengels of domme opmerkingen voor zorgt dat mensen zich onveilig voelen, kun je maar beter thuisblijven.

*Namen zijn bekend bij de redactie