We zijn geneigd andermans speeksel goor te vinden. We worden niet uitzinnig van vreugde als een knap persoon per ongeluk wat speeksel achterlaat in ons drankje, we krijgen geen warm gevoel in onze buik wanneer een gesprekspartner ons onbedoeld bespuugt, en het is absoluut afstotelijk als mannen een klodder uitgespuugd slijm op de stoep achterlaten. Maar neem diezelfde man, trek hem een paar mooie kleren aan en waarschijnlijk vindt hij zonder moeite iemand die de hele avond met hem wil tongworstelen.
Zoenen is raar. Maar zijn we gewoon viezeriken, of is er een aangeboren, biologische reden dat we naar andere mensen kijken en spontaan zin krijgen om wat speeksel uit te wisselen?
Jammer genoeg zijn onderzoekers daar nog niet over uit, wat betekent dat we nog geen antwoord hebben. Sommigen denken dat tongzoenen een evolutionaire ontwikkeling is, die ons helpt bij het uitkiezen van een partner. Weer andere onderzoekers, vooral uit culturen waar tongzoenen niet de norm is en doorgaans wordt afgekeurd, geloven dat zoenen met tong specifiek aangeleerd gedrag is dat door mediaconsumptie en globalisatie populair is geworden.
Terwijl het 'nature versus nurture'-debat over speekseluitwisseling in de wetenschappelijke wereld erg leeft, ondervond ik dat de gemiddelde persoon die weleens zoent (of in ieder geval de gemiddelde werknemer bij VICE) hier veel minder aandacht aan besteedt.
Taji, een producent bij VICE, vertelt dat hij in eerste instantie begon met zoenen, omdat hij niet wilde achterblijven bij zijn vrienden en cool wilde zijn. In zijn omgeving deed bijna iedereen het al. En natuurlijk deed hij het ook een beetje voor de lol. Toen ik Cheryl, freelance schrijver, ernaar vroeg, zei ze: "Omdat ik via tv heb geleerd dat ik dat moest doen. En het was de ultieme test om te bewijzen dat ik echt niet zo lelijk was." Een meer genuanceerde verklaring voor de vraag waarom we zoenen komt van Dan, ook schrijver bij VICE: "Tongworstelen is voor mensen de snelste, meest intieme manier om zich aan iemand te binden," legt hij uit.
Advertentie
Ondanks de geloofwaardigheid van de ervaringen en meningen van willekeurige VICE-medewerkers, besloten we toch twee onderzoekers te benaderen – met tegenstrijdige hypotheses over waarom we er plezier aan beleven om elkaars mond met onze tong te verkennen – om dit eigenaardige gedrag beter te leren begrijpen."Ik denk dat het heel intrinsiek gedrag is," zegt biologisch antropoloog dr. Helen Fisher. "We zijn niet het enige dier op deze planeet dat met een open mond zoent. Chimpansees staan erom bekend weleens mensen te kussen, en olifanten stoppen hun slurf in elkaars open mond. Verschillende soorten vogels 'kussen' elkaar met hun snavels, en weer andere dieren likken elkaars gezicht af, honden bijvoorbeeld." Dr. Fisher verwijst ook naar dieren die elkaar van mond tot mond voeren, om zo aan te tonen dat aanrakingen van mond tot mond natuurlijke gedragingen zijn. Shelly Volsche, professor culturele antropologie aan de University of Nevada in Las Vegas, denkt daarentegen dat het allemaal iets gecompliceerder ligt. Over mond tot mond voeren zegt ze: "Dat is aangeboren gedrag, in de zin dat het natuurlijk is. Maar door dat in een seksuele of romantische context te plaatsen, is het alsof we dat aangeboren gedrag omgebogen hebben tot iets wat het niet hoort te zijn." Uit een onderzoeksrapport, dat in 2015 gepubliceerd werd en waarvan Volsche co-auteur was, blijkt dat de romantisch-seksuele kus – oftewel een tongzoen – maar in 46 procent van alle culturen voorkomt. Vóór dit onderzoek werd nog verondersteld dat dit het geval was in 90 procent van alle culturen. Toen ik hierover begon tegen dr. Fisher, vertelde ze me: "De mensen die niet daadwerkelijk zoenen [met tong] bijten elkaar bijvoorbeeld zacht in het gezicht, likken over elkaars gezicht heen of knuffelen met hun gezichten heel dicht tegen elkaar aan." Ze benadrukt dat tongzoenen voornamelijk in grote, post-industriële landen zoals de VS voorkomt, en dat het totale aantal mensen dat aan tongzoenen doet daarom hoger is dan het aantal mensen dat zich er afzijdig van houdt. In culturen waar niet getongzoend wordt walgen mensen bij het zien of horen ervan, zegt Volsche. En dat snap ik eigenlijk wel, zelfs al ben ikzelf opgegroeid in het Westen, waar ik vanaf mijn geboorte gebombardeerd ben met foto's van mooie mensen die hun tong in elkaars strot steken. Zoenen lijkt haaks te staan op elke biologische neiging die ons tegen enge ziektes beschermt, en misschien is het daarom zo moeilijk te begrijpen waarom we het doen. "Het ligt er helemaal aan hoe goed iemand zichzelf verzorgt," zegt Volsche. Met andere woorden, waarschijnlijk zul je die enigszins smerig uitziende gast bij de bar eerder op zijn bek pakken als je weet dat je daarna toegang hebt tot een fles Listerine. Sommige onderzoekers geloven dat zoenen ook te maken heeft met onze hormoonhuishouding en hoe deze effect heeft op onze partners. "De hypothese is dat speeksel een bepaalde hoeveelheid testosteron bevat wat de man in de mond van een vrouw wil injecteren, zodat haar testosteronlevel stijgt en daarmee ook haar sekslust." zegt dr. Fisher. (Al zou dit een tongzoen tussen twee vrouwen nog niet verklaren.) Zelfs zonder hormonen bij het verhaal te betrekken, is dr. Fisher ervan overtuigd dat zoenen met open mond een cruciale rol speelt bij het uitkiezen van onze partner. "Ik denk dat het een belangrijke rol speelt in onze partnerkeuze," legt ze uit. "De eerste zoen kan een potentiële relatie echt maken of breken." Hoewel dr. Fisher aan de 'nature'-kant van het zoendebat staat, gelooft ze ook niet dat cultuur helemaal geen effect heeft op dit gedrag. "Het menselijk brein is flexibel en in staat om gedragspatronen die gevormd en veranderd zijn door onze cultuur over te nemen," zegt ze. "Ik sluit me aan bij de groep die denkt dat zoenen natuurlijk gedrag is, maar dat het verhaal een biologische en culturele kant heeft.""Tongworstelen is voor mensen de snelste, meest intieme manier om zich aan iemand te binden."