In de toekomst worden we geïdentificeerd aan de hand van onze hersengolven

Ben je ooit wel eens een nieuwe technologie tegengekomen die je doet beseffen: 'wow, de toekomst is nu'?

Ik had dat dus laatst, toen ik hoorde van het bestaan van 'brainprints' (hersenafdrukken): data over de hersengolven van een persoon. Het is zo'n beetje de meest futuristische technologische innovatie die ooit ben tegengekomen, en ik weet niet of ik er bang of enthousiast van moet worden.

Een team van psychologen van de Binghamton University heeft het voor elkaar gekregen om proefpersonen te identificeren aan de hand van hun unieke hersengolven. Het onderzoek is gepubliceerd in The IEEE Transactions on Information Forensics and Security, en testte de betrouwbaarheid van zogenaamde 'biometric identifiers' bij een groep van vijftig proefpersonen.

Elke proefpersoon kreeg EEG-headset op waarmee door middel van elektroden de activiteiten in de hersenen van een persoon gemeten kunnen worden – een methode die ook wel elektro-encefalografie genoemd wordt. Vervolgens kregen de proefpersonen 500 verschillende afbeeldingen te zien die een zo neutraal mogelijke reactie in de hersenen teweeg zouden brengen, zoals een stuk pizza, een boot en Anne Hathaway.

De psychologen ontdekten dat de specifieke hersengolven die de afbeeldingen veroorzaakten per persoon verschilden, en dat het patroon in deze golven hierdoor gebruikt kan worden om mensen te identificeren, net als vingerafdrukken of DNA. En dit gold niet voor slechts een aantal proefpersonen; de methode bleek honderd procent betrouwbaar.

"Iedereen reageert weer net ietsje anders op een bepaalde afbeelding. Zo kun je heel precies voorspellen welk activiteitenpatroon bij welke persoon hoort bij een bepaalde afbeelding," zei Sarak Laszlo, hoofdauteur van het onderzoek, in een persbericht.

Hoewel Laszlo's team het onderzoek niet heeft uitgevoerd met een bepaalde praktische toepassing in gedachten, verschijnen in het tijdschrift waarin het gepubliceerd is regelmatig onderzoeken naar technologieën die geschikt zijn voor veiligheidsdiensten en andere organisaties die belang hebben bij surveillance. Het is dan ook niet ondenkbaar dat hersenafdrukken in de praktijk gebruikt kunnen – en zullen – worden om mensen te identificeren in een bepaalde specifieke situatie.

Hersenafdrukken zijn ten slotte tot noch toe onfeilbaar gebleken als identificatiemethode, in tegenstelling tot bijvoorbeeld vingerafdrukken. Het is gebleken dat vingerafdrukken gestolen kunnen worden, bijvoorbeeld door hackers, waarna ze gebruikt kunnen worden door andere mensen, en in de VS wordt de betrouwbaarheid van vingerafdrukken als forensisch bewijs gerevalueerd.

Het stelen van hersengolven is een stuk minder makkelijk, maar niet onmogelijk, zoals een ander team onderzoekers heeft aangetoond. De onderzoekers, die dezelfde headset gebruikten als de psychologen van Binghamton University, hebben de "PIN-code, geboortemaand, woonplaats en andere persoonlijke informatie" van proefpersonen weten te herleiden door te kijken naar de reacties in de hersenen van personen op bepaalde afbeeldingen. Maar erg precies waren de resultaten niet, en dit soort data kan niet gebruikt worden om te doen alsof je iemand anders bent, wat met vingerafdrukken wel kan gebeuren.

"Als iemands vingerafdruk wordt gestolen, kan die persoon niet van afdruk veranderen – de informatie is voor altijd bruikbaar," zei Laszlo. Hersenafdrukken daarentegen zijn wel veranderlijk, aangezien het om een datapatroon gaat dat is afgeleid van echte hersengolven. "Dus op het moment dat iemand een hersenafdruk steelt, kan de echte eigenaar van de afdruk deze 'resetten'."

De psychologen geloven niet dat hersenafdrukken ooit gebruikt zullen worden voor alledaagse, relatief onbelangrijke applicaties zoals bijvoorbeeld het ontgrendelen van een telefoon, maar zien wel voor zich dat ze gebruikt worden om toegang te krijgen tot "locaties met een hoog veiligheidsrisico, zoals het Pentagon."

We zijn ons brein, en de mogelijkheid dat datgene wat in ons brein gebeurt te lezen is en misschien wel gestolen kan worden, is nogal griezelig. Maar dit betekent niet dat we meteen bang moeten worden voor deze nieuwe technologie, die ook grote mogelijkheden heeft om gebruikt te worden op een manier waar we allemaal voordeel uit halen. Allemaal, behalve mensen die de identiteit van anderen willen stelen om dingen te doen die ze eigenlijk niet mogen doen.