FYI.

This story is over 5 years old.

Tech

Het is de hoogste tijd voor robotpiloten

Een simpele aanpassing stelt computers of controlestations op de grond in staat om vluchten over te nemen.

​Het begint steeds duidelijker te worden: het vliegtuig dat een week geleden in Frankrijk neerstortte, gebeurde omdat één van de piloten opzettelijk de autopilot uitschakelde. Er kwamen 150 mensen om vanwege één individu. We moeten ons dan ook afvragen of het nog wel zo'n goed is idee is dat we mensen de verantwoordelijkheid geven om passagiersvliegtuig te laten vliegen.

Het korte antwoord is: nee, niet echt. Het is geen nieuws dat vliegtuigen al langere tijd autonoom kunnen vliegen, hier is tegenwoordig al veel technologie voor beschikbaar (alleen was de Airbus A320 van Germanwings was er nog niet mee uitgerust). Het is technisch gezien al mogelijk voor iemand op de grond om de controle van een vliegtuig over te nemen, de autopilot opnieuw in te schakelen en een veilige landing te bewerkstelligen.

Advertentie

Op dit moment raken de piloten, naarmate de luchtvaarttechnologie zich verder ontwikkelt, het controlepaneel steeds minder aan. Uit een onderzoek van Missy Cummings van Duke University blijkt uit interviews met 11 piloten, dat er nauwelijks meer interactie tussen de piloten en het systeem nodig is.

"Piloten die in een Boeing 777 vliegen, stelden dat ze voor een typische vlucht maar 7 minuten bezig zijn met daadwerkelijk vliegen," Missy Cummings is een voormalig militair piloot. Nu onderzoekt ze onbemande vliegsystemen bij het Humans and Autonomy Lab aan Duke, en bij het Humans and Automation Lab van MIT. Ze stelde in het paper dat "de Airbus piloten aangaven dat ze de vliegtuigen ongeveer de helft van de tijd bedienden."

Cummings heeft het al langer over een toekomst waarin piloten niet meer actief bezig zijn met besturen. Gevechtspiloten verliezen hun baan aan drones, en ze verwacht dat hetzelfde zal gebeuren in de commerciële luchtvaart. De meeste commerciële vliegtuigen zijn volgens haar al in grote mate computergestuurd.

"De drie minuten dat Airbus piloten daadwerkelijk spenderen aan het besturen van een vliegtuig, is eigenlijk alleen tijdens het opstijgen," zei ze.

Het idee dat piloten vrij weinig doen, is natuurlijk geen populaire mening in de luchtvaartindustrie.

Het is waar dat de autopilot nog niet alles kan verwerken, en luchtvaart-puristen verwijzen vaak naar Sully Sullenberger, een piloot die een toestel van US Airways veilig wist te landen nadat het vliegtuig in een zwerm ganzen terecht kwam. Deze, en andere heroïsche acties worden vaak aangewend als bewijs voor de stelling dat piloten nog steeds niet overbodig zijn.

Advertentie

Er zijn daarentegen ook genoeg voorbeelden, zoals 9/11, de EgyptAir vlucht uit 1999 en de ramp van vorige week, die er op wijzen dat dat piloten en kapers (oftewel: mensen), extreem gevaarlijk kunnen zijn voor de veiligheid van een vliegtuig.

Het hoeft echter niet het één of het ander te zijn. Ook volledig autonome toestellen zullen van tijd tot tijd crashen, maar de complete controle overlaten aan mensen blijkt ook niet waterdicht te zijn.

Dus hebben Cummings en andere onderzoekers een systeem bekeken waarin er één piloot in de cockpit zit, en zijn of haar partner is dan een robot of een groep mensen die zich op de grond bevindt. Dit zal luchtvaartmaatschappijen om te beginnen veel geld besparen, wat het plan voor hen aantrekkelijk maakt. Hier komt bij dat het rampen als die van vorige week volledig kan voorkomen.

"De Airbus kan met een aantal kleine aanpassingen volledig op afstand bestuurbaar worden gemaakt," zei Cummings. "Ze worden bestuurd door een systeem dat bekend staat als 'digital fly-by-wire,' piloten vertellen het systeem via enen en nullen wat ze willen doen. Deze commandos kunnen eigenlijk evengoed vanuit een grondstation komen."

Een vliegtuig vanaf de grond besturen roept echter weer een hoop nieuwe problemen op; voornamelijk zorgen met betrekking tot hacken. Defensie werkt wel al langer met onbemande vliegtuigen, en een goed versleutelde verbinding voorkomt een hoop van deze risico's. Bovendien zijn er computers aan boord die, zodra de connectie kwijt is, automatisch de landing kunnen gaan inzetten.

Advertentie

Sterker nog: het is een techniek die Boeing op dit moment al gepatenteerd heeft. Het bedrijf heeft een systeem ontwikkeld dat moeilijk te verstoren is, maar het wel mogelijk maakt om een toestel vanaf de grond te besturen. Het bedrijf wilde alleen niet kwijt of ze het systeem al hebben geïnstalleerd.

"Boeing heeft zich toegewijd aan het ontwerpen van een vliegtuig dat veilig- en beveiligd is, hiermee proberen we aan de reglementaire vereisten voor fysieke- en cyber veiligheid te voldoen," vertelde een woordvoerder van Boeing. "Uit veiligheidsoverwegingen geven we verder geen informatie vrij over onze ontwerpdetails."

Cummings denkt dat we nooit volledig piloot-loos zullen vliegen, niet omdat het niet mogelijk is, maar omdat er altijd iemand aan boord moet zijn om de passagiers bezig te houden. Iets wat op ten duur overgenomen kan worden door humanoïde robots (wat volgens Cummings nog wel ver weg is).

"Ik denkt dat vrachtvliegtuigen wel snel onbemand zullen worden," zei ze. "Personeel in passagiersvliegtuigen zal in steeds grotere mate als toezichthouder functioneren."

Cummings sprak recentelijk met 11 commerciële piloten, en vroeg hen naar de mogelijkheid van een robot als copiloot. Hun grootste zorg was niet per se veiligheid, maar vooral het verlies van het sociale aspect.

In bijna alle gevallen werd er volgens Cummings na deze negatieve reactie een aanvullende vraag gesteld, zoals: "kan ik films kijken?" of "kan ik lezen?" In de tweede instantie was het verlies van menselijke gezelschap dus niet per se een negatief gevolg.

Lees hieronder het onderzoek van Cummings: