Waarom je stinkend jaloers bent op ‘die ene vriend’ van je partner

De domste, maar ook hardnekkigste ruzies bij relaties draaien vaak om mensen die dat zelf niet eens beseffen: die ene idioot knappe beste vriend of vriendin, voor wie je partner beweert nóóit romantische gevoelens te hebben gehad, of huisgenoten die wel heel knuffelig zijn, collega’s die om de haverklap memes sturen of die ene ex van een eeuw geleden die nu “eigenlijk wel een goedzak blijkt te zijn.” Als je eigenlijk altijd snel ruzie maakt over het leven dat je partner los van jullie relatie heeft, is dat sowieso een slecht teken. Maar als het om één specifieke vriendschap gaat, ligt het al iets ingewikkelder: vooral als je niet zeker weet of het aan jou ligt of dat er daadwerkelijk iets speelt.

Jaloezie is de moeder aller relatieproblemen, zegt relatiedeskundige en therapeut Rachel Sussman. “Het zit in de menselijke natuur: overleven, onszelf beschermen en onze families beschermen. We hebben de neiging om te denken dat iemand onze relatie in gevaar kan brengen en dat roept angst op – angst om deze persoon te verliezen,” zegt ze tegen VICE. “Dat noemen we dan ‘jaloezie’, maar het is eigenlijk de angst dat er iets met je relatie zou kunnen gebeuren en dat je de persoon van wie je houdt zou kunnen verliezen.”

Maar dat het normaal is om je jaloers te voelen, betekent nog niet dat je je daardoor moet laten leiden. Als je niet zeker weet waarom je je ongemakkelijk voelt omdat je partner ook met iemand anders omgaat, neem dan vooral even de tijd om te bedenken wat je precies dwars zit en hoe je daar op een zinnige manier over kunt praten. Hier zijn in ieder geval wat leidraden die daarbij kunnen helpen.

Als je het idee hebt dat je steeds jaloerser wordt, of je je een langere tijd niet echt prettig voelt bij de manier waarop je partner omgaat met iemand anders, dan is dat absoluut iets waar je wat mee moet – maar niet per se iets wat je bij je partner moet neerleggen. Althans, niet meteen. Het is altijd goed om eerst even naar jezelf te kijken: sta even stil bij je eerdere relaties en kijk of er misschien een patroon in zit. Mocht dat zo zijn, dan ga je het gesprek heel anders in, namelijk als iets waar je zelf aan werkt. 

QuaVaundra Perry, een psycholoog die gespecialiseerd is in relatieproblemen, zegt dat er twee belangrijke signalen zijn dat het tijd is om met je partner te praten. “Als je altijd wordt buitengesloten als je partner met iemand anders afspreekt, kan dat best zorgelijk zijn,” zegt ze. “Want als het dan toch platonisch is, dan is het weinig gevraagd om er een keer bij betrokken te worden. Misschien wil je dat wel helemaal niet, maar het is fijn als je op z’n minst zelf die keuze hebt.”

“Daarnaast gaat het om hoeveel emotionele steun jullie elkaar geven,” vervolgt ze. Als je partner vooral steun zoekt bij de ander, misschien zelfs meer dan bij jou, of misschien zelfs ook óver jou praat, dan is het een goed idee om daar eens een hartig woordje over te spreken.

Als je je onzeker voelt of als het een nieuwe relatie is, kan het best aan jou liggen

Volgens de deskundigen zijn er een paar signalen die je vertellen of het aan jou ligt. Als je erg gefixeerd bent op de ex van je partner – vooral als die ex op dit moment eigenlijk niet meer zo’n grote rol speelt en hooguit een berichtje stuurt op verjaardagen of zo – dan kan dat een “fantasiejaloezie” zijn, zoals Sussman het noemt. Dan maak je je zorgen om een bedreiging die eigenlijk niet bestaat.

Ze raadt aan om jezelf een paar vragen te stellen. “Is er iets aan jezelf waar je je onzeker over voelt, zoals hoe je eruitziet of wat je doet in je leven? Waarom zet je die andere persoon op een voetstuk en vergelijk je je eigen relatie met iets wat helemaal geen relatie is?”

Perry benadrukt dat de duur van je relatie ook een rol speelt. Als het om een nieuwe relatie gaat, breng je misschien wel baggage mee uit een vorige relatie. “Dat kan het geval zijn als dit aan het begin van je relatie al een rol speelt,” zegt Perry. “Maar speelt het pas als je al een tijdje bezig bent, en je er ook genoeg over hebt nagedacht en het er met anderen over hebt gehad, dan zou het goed kunnen dat het buiten jou om ligt. Zo zwart-wit is het natuurlijk niet, maar grof gezegd zou je het wel zo kunnen stellen.”

Ook als je er al heel veel over hebt nagedacht en de conclusie hebt getrokken dat je jaloezie meer met je eigen onzekerheid te maken heeft dan met het gedrag van je partner, is het een goed idee om te laten weten hoe je je voelt, maar benadruk dan dat je er zelf ook aan wilt werken. “Als je een gezonde relatie hebt, kun je prima zeggen dat je misschien soms wat meer vragen gaat stellen en dat het misschien wat vervelend gaat zijn, maar dat je er ook zelf mee bezig bent,” zegt Perry.

Ze raadt ook aan om met je vrienden of een therapeut te praten over je jaloezie, vooral als ze voortkomt uit ontrouw uit eerdere relaties. Als je je emoties niet puur en alleen richting je partner uit, haalt dat ook wat druk van de ketel.

Wil je een gesprek aangaan met je partner over hoe diegene omgaat met een specifiek persoon, dan is het belangrijk om het goed te timen en de juiste toon te gebruiken. Sussman raadt aan om zo’n gesprek van tevoren in te plannen. “Als ik ergens met mijn man over moet praten, vraag ik expliciet wanneer hij even tijd heeft om te praten,” zegt ze. “Dan zeg ik dat ik een uur nodig heb en kijkt hij in zijn agenda wanneer hij tijd heeft. Net een zakelijke afspraak.”

Ook toon is belangrijk: als je een constructief gesprek wilt hebben, is het niet handig als je partner zich aangevallen voelt (ook al vind je dat volledig terecht). “Probeer je partner niet meteen van alles te verwijten en benadruk dat jullie geen van beiden iets met opzet doen, maar dat je er toch niet helemaal lekker bij voelt,” zegt Perry. 

“En maak concreet wat je precies dwars zit,” vervolgt ze. Als je zegt dat je het pijnlijk vond dat je partner samen met die ene persoon de nieuwste James Bond-film heeft gekeken, terwijl jullie hadden afgesproken dat jullie dat samen zouden doen, snapt je partner meteen waar je het over hebt. Daar komen jullie allebei een stuk verder mee dan wanneer je niet verder komt dan wat vage, algemene beschuldigingen.

Zelfs als je alles perfect verwoordt, kan je partner alsnog gekwetst of van streek raken als je erover begint. Misschien voelt je partner zich wel beledigd, omdat je hem of haar blijkbaar niet vertrouwt, of schaamt diegene zich omdat het kwartje nu pas is gevallen. Al die ‘negatieve’ reacties zijn prima en goed om over door te praten. Wees er wel op voorbereid dat dit niet het laatste gesprek is dat je erover zult voeren.

Tegelijkertijd is het een behoorlijke no-go als je partner begint te schelden, of zich minachtend of defensief gedraagt. “Als je partner meteen zegt dat je jaloers en onzeker bent of zegt dat jíj́ degene bent die altijd met iedereen flirt, is dat een slechte reactie,” zegt Sussman. “Als er zoiets gebeurt, kun je zeggen dat dit je verbaast, en dat je er alleen over was begonnen omdat je juist dichter bij elkaar wilde komen. Relaties worden uiteindelijk alleen maar beter van moeilijke gesprekken.” 

Wat Sussman betreft kun je hierna beter even afstand nemen en jezelf afvragen of je wel met de juiste persoon samen bent. Want ongeacht of je partner écht met een ander aan het flikflooien is, is het in ieder geval niet erg gezond. “Als je partner zo reageert op jouw behoefte om een goed, intiem gesprek te voeren, dan vraag ik me af waar je relatie heen gaat.”

Hopelijk reageert jouw partner gewoon normaal en legt hij of zij uit wat er daadwerkelijk aan de hand is, waarna jullie er samen proberen uit te komen. “Zelfs als je partner het er niet mee eens is, is het goed om te horen hoe het voor jou overkomt, zodat je daarin gerespecteerd kan worden,” zegt Perry. “Je partner mag er best anders tegen aankijken, maar kan wel op z’n minst wel erkennen dat het iets met je doet en daar begrip voor opbrengen.”

Als er volgens je partner echt niks speelt en ervoor openstaat om wat te veranderen in de omgang met die andere persoon, is dat geweldig – maar dat is geen garantie dat je gekmakende gedachten ook zullen afnemen. Een simpele oplossing kan zijn om zelf ook toenadering tot de andere persoon te zoeken en er misschien zelfs los van je eigen partner een relatie mee op te bouwen. De kans is groot dat diegene daar wel voor openstaat, want jullie hebben niet voor niets een gemene deler: jouw partner.

Jullie hoeven natuurlijk niet meteen beste vrienden te worden, maar als er iets van een verstandhouding tussen jullie drieën ontstaat, zal dat veel druk weg kunnen halen. Het is heel makkelijk om jaloers te zijn op een of andere mysterieuze, multigetalenteerde knapperd met wie je partner ineens omgaat, maar het is een stuk lastiger jaloers te zijn op Dylan, de multigetalenteerde knapperd die je vorige week helemaal hebt afgemaakt toen jullie laatst een potje Catan speelden.

Dit artikel verscheen oorspronkelijk bij VICE US.
Volg VICE België en VICE Nederland ook op Instagram.