Getuigenissen van woede en moedeloosheid bij de demonstratie voor Ibrahima

In navolging van de rechtszaken die zijn gestart rond Mawda en Lamine Bangoura, is er in België weer een nieuwe naam toegevoegd aan de lijst van mensen die zijn overleden door toedoen van de politie.

Zaterdagavond stierf de 23-jarige Ibrahima Barrie, kort na zijn arrestatie in Brussel. Hij probeerde weg te vluchten bij een politiecontrole bij het Noordstation, die hij zou hebben gefilmd. Wat volgens de wet gewoon is toegestaan, en nooit de aanleiding mag vormen om zelf staande gehouden te worden.

Vervolgens zou Ibrahima zijn opgepakt en meegenomen naar het commissariaat, waar hij tijdens het fouilleren bewusteloos op de grond zou zijn gevallen. Alexis Deswaef, advocaat van de familie, bevestigde dat de politie Ibrahima vijf tot zeven minuten op de grond had laten liggen voordat ze ingrepen. De hulpdiensten namen Ibrahima vervolgens mee, maar om 20.22 uur werd hij doodverklaard. 

Ibrahima was kerngezond, en in tegenstelling tot eerdere geruchten zijn er geen sporen van drugs in zijn bloed gevonden. Het parket en Comité P – dat toezicht houdt op de politie – zijn een onderzoek gestart, in de eerste plaats om uit te zoeken of de bloeduitstortingen die hij had te wijten waren aan zijn reanimatie. De autopsie heeft ook een hartafwijking aan het licht gebracht, maar er staat volgens Deswaef ook in dat dit niet de enige doodsoorzaak kan zijn. 

Wat het onderzoek ook zal uitwijzen, het is in ieder geval duidelijk dat de dood van Ibrahima veel emoties heeft losgemaakt. Zeker omdat de politie zo onduidelijk is over het voorval en er veel tegenstrijdigheden in hun verklaringen zitten: hij zou bijvoorbeeld gearresteerd zijn omdat hij de avondklok had overtreden, maar die geldt in Brussel pas vanaf tien uur ’s avonds – en toen was Ibrahima al overleden.

Op woensdag 13 januari was er een vreedzaam protest voor het politiebureau Noordstation, georganiseerd door de familieleden van Ibrahima. Voordat er rellen uitbraken – waar in veel media vooral op gefocust werd – spraken we een aantal aanwezigen, voor wie de excessen van de politie amper iets nieuws onder de zon is.

VICE: Dag Jemima. Waarom is dit protest zo belangrijk voor je? 
Jemima: Ongeveer tien jaar geleden was ik slachtoffer van politiegeweld in de buurt van Willebroek. Ik stapte naar de rechter, maar er kwam geen vervolging – ik moest zelfs zelf een schadevergoeding betalen. Terwijl ik nota bene in het ziekenhuis was opgenomen. Feit is dat de Dienst Intern Toezicht mij al had gewaarschuwd dat er helaas zelden iets aan wordt gedaan. De politie-inspecteur was destijds goed bevriend met mijn familie, en had al het papierwerk op zich genomen. Toen ik het nieuws over Ibrahima hoorde, was ik geschokt. Ik had het idee dat ik destijds meer had kunnen doen.

Wat had je dan meer kunnen doen?
Ik had in ieder geval mijn eigen demonstratie kunnen organiseren. Er zijn genoeg organisaties die zich voor dit soort doelen inzetten waar ik een beroep op had kunnen doen. Ik had Unia benaderd, maar omdat de media niets over het verhaal hadden gepubliceerd, was het niet interessant genoeg. Dit soort dingen gebeuren ondertussen de hele tijd, en niemand die er iets van zegt. Maar vooral dankzij Black Lives Matter spreken veel meer mensen zich uit over deze kwestie, van alle leeftijden. Dat is al heel wat. Maar dat de politie hier nu al aankomt is echt pure onzin. [De oproerpolitie is er om 15.55 uur, terwijl de demonstratie tot 17.30 uur door mocht gaan.]

Wat kunnen we aan deze situatie doen? 
Er moet zo veel mogelijk over dit soort onrecht in de media worden gepubliceerd. En we moeten ons verenigen en met elkaar samenwerken. Ik heb zelf ook een vereniging opgezet. We werken met vrijwilligers, zij maken een wereld van verschil. 

Vind je dat we richting een politiestaat gaan?  
In de praktijk wel ja. We zijn overgeleverd aan de genade van de politie.

VICE: Hoe is het nieuws van de dood van Ibrahima bij jou aangekomen?Queen: Verschrikkelijk, alleen al voor de familie. Ze hebben minstens het recht om te weten wat er echt gebeurd is, in plaats van verschillende versies van de politie te moeten horen. 

Welke processen spelen een rol in deze zaak? 
Het is een mengeling van racisme en machtsmisbruik. Ik heb het idee dat België een racistisch land is, maar dat ze het verbergen om zich anders voor te doen. In dit geval iemands dood, door het een hartaanval te noemen. Het zijn altijd dezelfde vermoeiende excuses. 

Wat bedoel je met ‘dezelfde excuses’?
In Frankrijk stierf Adama Traoré ook aan een hartaanval, maar hij had ook blauwe plekken. Het zijn altijd dezelfde verhalen die zich blijven herhalen. En uiteindelijk wordt niemand bestraft.

Heb je vertrouwen in de Belgische justitie? 
Nee. Mijn broer is ook het slachtoffer geweest van politiegeweld, en uiteindelijk moest mijn moeder meer dan 5000 euro betalen aan de agent.

Hoe kunnen we dit veranderen?
Dit soort protesten zijn al een vooruitgang. Hiervoor deden we dat niet. Er zijn doden gevallen waarbij niemand reageerde – dat vond men erbij horen. Nu openen veel mensen hun ogen en beseffen ze dat dit niet normaal is, of het nu over de Zwarte, Arabische of andere gemeenschappen gaat.

VICE: Hamid, wat was jouw reactie op het nieuws van Ibrahima?
Hamid: Ik voelde woede, haat. Het is niet de eerste keer dat een jongeman in België door toedoen van de politie is overleden. Ik moest hierheen komen. 

Je komt uit Frankrijk? 
Ik woon in Lille. Ik ben nu al vijf jaar lid van Urgence notre police assassine (‘Pas op voor onze moordende politie’), een collectief tegen politiegeweld. 

Wat betekent deze strijd voor jou?
Het zijn altijd dezelfde mensen die sterven en daarna is het altijd hetzelfde rechtssysteem dat de politie in bescherming neemt.

Hoe ga je om met de onduidelijkheid die dit soort verhalen vaak met zich meebrengen? 
Ik weet het niet, er zit een heel systeem achter. In feite zijn we hier op zoek naar gerechtigheid, maar we weten heel goed dat we die nooit zullen krijgen. De familie moet druk uitoefenen, vooral op de media, om hun boodschap uit te dragen. En we kunnen ze steunen via de inzamelingsactie.

Volg VICE België en VICE Nederland ook op Instagram