Make techno black again
Foto: DeForrest Borwn Jr. van Ting Ding in de Rauschenberg Residentie in Captiva, Florida
Muziek

Het is tijd om ons te verdiepen in de ware oorsprong van techno

Hoewel de wortels Afro-Amerikaans zijn wordt de technoscene duidelijk gedomineerd door witte artiesten en clubbers.
Souria Cheurfi
Brussels, BE

Als je, net als ik, een zekere voorliefde hebt voor clubcultuur en techno, ben je misschien ook geïnteresseerd in de geschiedenis ervan. En dan heb je net als ik waarschijnlijk gemerkt dat het genre gedomineerd wordt door witte mensen – of je het nou over de dj’s, kunstenaars, labels of bezoekers hebt. Terwijl de wortels ervan toch echt Afro-Amerikaans zijn.

Al in het begin van de jaren negentig werden Detroit-techno en Chicago-house verpakt en gepresenteerd als de sfeermuziek van Berlijn, Manchester en België – het geluid van ecstasy. Toen werd de kracht van techno al witgekalkt.

Advertentie

Ik belde met DeForrest Brown Jr., een New Yorkse journalist, curator, producent en ritme-analist om te praten over de geschiedenis van de techno en de Make Techno Black Again-beweging, waarvan hij woordvoerder is.

VICE: Dag DeForrest. De Make Techno Black Again-beweging is ontstaan vanuit een boodschap op kleding, toch? 
DeForrest Brown Jr.: Ja, mijn partner Ting Ding en haar vriendin Luz Angelica Fernández hebben een duurzame, genderfluïde kledinglijn, HECHA / 做. Zij hebben allebei in de jaren 2000 nogal wat tijd doorgebracht in Berlijn, en ontwierpen toen een pet met als opschrift ‘Make Techno Black Again’, als een eerbetoon aan de geschiedenis van techno. We zijn via dit onderwerp met elkaar in contact gekomen en uiteindelijk ben ik min of meer de woordvoerder van de beweging geworden, vanwege mijn interesse in techno en mijn inzet voor de racismebestrijding. En ook door mijn slechte ervaring in de sector, denk ik.

Ik begon rond 2010 over muziek te schrijven, toen ik nog studeerde aan de universiteit. Ik had een behoorlijk tumultueuze carrière, dus nu sta ik min of meer op de blacklist van die sector. Toen ik de petten zag, dacht ik: ik ga ervoor zorgen dat ze in de juiste handen vallen. Make Techno Black Again is een soort gedecentraliseerde beweging geworden, om uit te leggen waar techno vandaan komt.

Ik vond het verrassend om te horen dat de beweging vanuit zo’n pet is ontstaan, en niet andersom.
Ja! Het gebeurde op een spontane manier. Toen de ontwerpers zich realiseerden dat ik er veel over te zeggen had, zeiden ze: “Deze pet is voor jou!” Maar het is vrij verbazingwekkend dat dit gesprek over de muziekindustrie in de modewereld begon, en niet in de muziekindustrie zelf.

Advertentie

Ik denk dat veel Europeanen naar techno luisteren zonder te weten waar het precies vandaan komt. Kun je ons een klein geschiedenislesje geven?
Ja, maar voordat ik het over techno ga hebben, wil ik eerst de context schetsen waarin de Afrikaans-Amerikaanse muziek is ontstaan – de essentie van onze aanwezigheid in Amerika. Begin zestiende eeuw zaten, toen de slavernij ontstond, zaten veel zwarte mensen gevangen in het zuiden van de Verenigde Staten – van Alabama, Mississippi, Louisiana tot aan Georgia. Hier was het land vruchtbaar, en werden Afrikanen aan het werk gezet om de landbouwrevolutie in de Verenigde Staten op gang te brengen. Daarmee heb ik het over de Zwarte Agrarische Revolutie, niet de Westerse Industriële Revolutie. Zwarte slaven mochten niet lezen of schrijven, en zongen liederen terwijl ze aan de ketting zaten.

Ik ben opgegroeid in Alabama. Mijn grootmoeder werkte in de gevangenis waar Martin Luther King gevangen zat, wegens zijn strijd voor de burgerrechtenbeweging. Ik heb gezien dat we niet geaccepteerd of erkend worden door de huidige witte bevolking, net als destijds door de slavenmeesters.

Het verhaal van ‘Blinde Tom’, Thomas Wiggins, spreekt voor zich. Deze zogenaamde ‘vrije slaaf’ was een muzikaal wonderkind. Hij was blind, maar kon meerdere instrumenten bespelen. Zijn meester Bethune realiseerde zich dat hij hiervan kon profiteren, en nam hem mee op tour als een soort kermisdier – hij werd soms vergeleken met een beer of een aap. Na de bevrijding, en het zogenaamde einde van de slavernij, ging de muzikant over naar de zoon van zijn meester. Tom bracht een fortuin op voor deze familie, maar heeft daar nooit van kunnen profiteren. De muziekindustrie is ontstaan uit dit soort interacties – niet dit specifieke verhaal, maar wel dit soort freakshows.

Advertentie

Het interessante vind ik dat er een cultuur voortkwam uit slaven die zich moesten aanpassen aan de witte cultuur – en techno was wat mij betreft een van de laatste stappen in dit aanpassingsproces. Er kwamen steeds meer zwarte mensen op in de muziekindustrie, in steden zoals Detroit, die in kerken zongen en door labels werden ontdekt. De boogie ontstond onder andere, waarbij artiesten met elke hand twee melodieën tegelijk op de piano speelden. Deze stijl was oorspronkelijk ontstaan toen zwarte mensen het geluid van treinen hoorden en dat wilden nabootsen.

“Ik denk niet dat Juan Atkins naar Kraftwerk luisterde en dacht: ik ga elektronische muziek uitvinden.”

En dit allemaal heeft tot techno geleid? Hoe zit het met de invloed van bijvoorbeeld Kraftwerk?
Er is nooit een zwarte man geweest die naar Beethoven luisterde en ineens dacht: dit is inspirerend, laat ik eens jazz maken! Dat is voor mij een zeer kolonialistische en racistische manier om ernaar te kijken – het maakt me duizelig als ik eraan denk. Dat gaat ook op voor techno. Ik denk niet dat Juan Atkins naar Kraftwerk luisterde en dacht: ik ga elektronische muziek uitvinden. Zijn vader was promotor en boekte verschillende post-Motown jazzfunk-artiesten, zoals Michael Anderson. Atkins experimenteerde met zijn synthesizer, en combineerde funk-geluiden mengde met wat hij op de radio hoorde, waaronder natuurlijk Kraftwerk. Maar de oorsprong van techno ligt in die jaren dat zwarte muziek evolueerde, daar had niemand van buitenaf wat mee te maken.

Advertentie

Hoewel techno zijn wortels heeft in de zwarte en queer gemeenschap, zijn de dj’s en producers vandaag de dag meestal wit. Waarom is dit een probleem? Wat zeg je tegen mensen die vinden dat muziek “voor iedereen” is?
Dit argument wordt zo vaak gebruikt door jonge clubbers, en ik vind het nogal ironisch. Er is ook nog een ander excuus dat ik vaak hoor: dat het gewoon business is. Dan zeg ik: “Oké, maar weet je ook waar deze business vandaan komt?” De economieën van zowel Europa als de VS zijn ooit gebouwd op Afrikaanse mensenhandel, en systemen die meestal worden  opgezet, beheerd en behouden door witte mannen. Dus als een witte man me vertelt dat dit ‘gewoon business’ is, vind ik dat gewoon immoreel.

Ik zou zelfs nog een stap verder kunnen gaan door te zeggen dat deze muziek niet eens voor iedereen is gemaakt, en zwarte muziek voor zwarte mensen is. Natuurlijk kunnen we het delen, het is ook leuk dat veel mensen over de hele wereld in contact willen komen met deze cultuur. Maar ik begrijp niet waarom je naar freejazz zou luisteren zonder ook Albert Ayler te hebben gehoord. Als je niet kunt luisteren naar Albert Ayler die door zijn saxofoon huilt, is jazz misschien ook wel niets voor jou.

Deze muziek heeft iets speciaals, dat niet te koop is. De muziekindustrie moet dit begrijpen, of had het al lang geleden moeten begrijpen. Al in het Motown-tijdperk werden zwarte muzikanten samengesteld om bands te vormen, dus vanaf dat moment werden zwarte artiesten al gebruikt, hun talent werd verkocht. Als iemand zegt dat muziek voor iedereen is, zou ik dus zeggen: kijk eens naar de ingrediënten en vertel me wat erin zit.

Advertentie

“Als een witte man me vertelt dat dit ‘gewoon business’ is, vind ik dat gewoon immoreel.”

Maar mogen witte muzikanten deze muziek nog spelen? Kun je het niet zien alsof ze een ode brengen aan deze cultuur? 
Dat ligt ingewikkeld. Wat moeten we vierhonderd jaar later als afstammelingen van slaven nog zeggen wanneer iemand vraagt of het niet gewoon voor iedereen is, of business? Ik vind het aan deze witte muzikanten om het morele werk te doen en te beslissen of ze misschien wel aan het stelen zijn.

En ja, ik gebruikte het woord stelen: deze muziek heeft Europa, en met name België en Nederland, bereikt met dank aan Richie Hawtin. Die heeft het bewust gestolen van Juan Atkins. Hij deed het als fan, maar achteraf gezien was hij meer een dief. Hij zei in zijn interview voor Red Bull: “Ik zag de synthesizers en de drums die Juan Atkins en Derrick May gebruikten en ik nam het allemaal mee.” Hij plakte een sticker met “New Sound of Detroit” op zijn plaat en verkocht ze in Nederland.

Ik vind dat als je deze muziek wilt spelen, je moet weten hoe je er toegang toe hebt gekregen en jezelf afvragen: steel ik deze geluiden met opzet? Als ik bijvoorbeeld met Duitsers praat, heb ik het liever over Stockhausen dan over Berlijnse techno. Berlijnse techno bestaat niet echt – dan zou het een fenomeen zijn dat in de jaren negentig op magische wijze is ontstaan nadat iemand per ongeluk in een club in Frankfurt een Chicago-house track had gespeeld. Ik keek laatst naar de documentaire We Call It Techno, en in de honderd minuten die het duurde kon niemand uitleggen waar techno vandaan komt. Maar goed, uiteindelijk kan iedereen toch wel doen wat hij wil, we zijn immers al vierhonderd jaar te laat.

Advertentie

Het probleem is dus het gebrek aan kennis en erkenning? 
Ja, en dat geldt niet alleen voor techno. Neem bijvoorbeeld trap, wat soms ook als “mumble rap” wordt beschouwd. Dat is beledigend, want ik kom uit dezelfde buurt als Gucci Mane en de mensen in die buurt praten echt zo. Het is niet een of andere stijl die cool is om te imiteren.

Bij clubs en techno festivals zie je voornamelijk witte artiesten. Denk je dat we het punt hebben bereikt waarin de zwarte en queer gemeenschap zelf de belangstelling voor deze cultuur heeft verloren?
Zwarte mensen zijn op meerdere manieren aan de kant geschoven. In 1979 vond in Chicago de Disco Demolition Night plaats, waarbij witte mannen discoplaten lieten ontploffen bij een honkbalwedstrijd, simpelweg omdat ze een dj op de radio hadden horen zeggen dat disco dood was. Wat mij betreft was dit een zeer duidelijke aanval op de zwarte en queer gemeenschap. Daarna ontstond in Detroit een ondergrondse en progressieve scene om disco in een andere vorm in leven te houden.

Een van de eerste techno-releases was Techno! The New Sound of Detroit in 1988, een compilatie van meerdere techno-tracks uit Detroit, waar het genre ook zijn naam aan te danken heeft. Neil Rushton van de Northern soul-beweging nam contact op met Derrick May, die hier ook aan bij had gedragen – Northern had ook al Motown-muziek uit Detroit en soul overgenomen. Dus zelfs voordat techno werd gestolen, was er al een cultuur in Europa om deze geluiden over te nemen en te samplen, om er je eigen versie van te maken.

Advertentie

Derrick May ging naar het Verenigd Koninkrijk voor een tour, maar hij had geen succes. Hij had geen geld meer en kon zijn tour niet afmaken, en dat betekende voor hem het einde. 

Het socio-economisch aspect is heel belangrijk. Tegelijkertijd woedde er in de VS een crack-epidemie, waarbij de CIA in zwarte buurten crack verspreidde en vervolgens mensen ging arresteren. [Het onderzoek naar de betrokkenheid van de CIA bracht niets aan het licht, maar in 1996 liet verslaggever Gary Webb in een reeks onderzoeksartikelen zien dat er wel degelijk iets aan de hand was geweest.]

In de loop der tijd zijn de hiphop- en rapscene gegroeid en vanuit een commercieel oogpunt steeds aantrekkelijker geworden. Ronald Reagan was aan de macht in de VS en pleitte voor vrije markten en kapitalisme, en dat had ook zijn weerslag op de muziek. Dus ja, al met al denk ik dat de zwarte en queer gemeenschap het nut er niet meer van inzag om zich met deze muziek bezig te houden.

Ook het techno-publiek is overwegend wit geworden. Rave Reparations in Los Angeles probeert dat evenwicht te herstellen door mensen van kleur en de queer gemeenschap korting te geven. Wat vind je daarvan? 
Een goed begin. Uiteindelijk draait alles in deze kapitalistische wereld nog steeds om witte mannen die bedrijven runnen met bloed aan hun handen, dus het is heel belangrijk om initiatieven zoals Rave Reparations een duwtje in de rug te geven. Er zijn vast ook witte mannen die dat oneerlijk vinden, maar dan denk ik: bekijk de New Deal eens even wat beter, en zie wat voor soort huisvesting zwarte mensen hadden die verhuisden naar Detroit of New York – puur omdat ze afstammen van slaven.

Advertentie

“Er moet echt bewustzijn worden gecreëerd, binnen de industrie en op de dansvloer.”

Heb je nog andere oplossingen, wat kan de clubwereld nog meer doen? 
Het probleem is dat het een club van witte mannen is. Als de een weggaat, heeft een ander al een nieuw platform gelanceerd. En ik spreek uit ervaring, want ik heb voor muziektijdschrift Mixmag gewerkt. Ik was de eerste zwarte man die voor hun Amerikaanse redactie werkte. Het was de hel. Ik besefte maanden later pas dat ik niet was aangenomen vanwege mijn ervaring, maar omdat ik wist hoe ik een joint moest rollen. Ze hadden geen interesse in mijn werk. Ik mocht niks schrijven omdat mijn suggesties voortdurend werden afgewezen. Zij gaven er de voorkeur aan om witte kunstenaars of hun favoriete zwarte tokens op de omslag te zetten. Ik ben zelfs beveiliger geweest op een van hun feestjes in plaats van zelf te feesten. Mijn perspectief als zwarte man interesseerde hen niet.

Ik zeg dit alles om te laten zien dat er echt bewustzijn moet worden gecreëerd, binnen de industrie en op de dansvloer. En die bewustwording kan er enkel komen als mensen niet langer wegkijken van de geschiedenis, en zichzelf gaan inlezen en bijleren.

“We kunnen dit techno-probleem niet oplossen zolang Europa zich niet bewust is van wat het in de VS heeft achtergelaten.”

De discussies in Europa zijn niet hetzelfde als bij jullie in de VS. Hier wordt Afrikaanse muziek ook steeds vaker gesampled voor elektronische producties. Maar uiteindelijk is het hetzelfde verhaal, op een andere tijdlijn en in een ander geografisch gebied.
Ja, er zijn interessante parallellen. Maar de prioriteiten zijn ook anders. Ik was bij een lezing in Amsterdam waar veel gekleurde mensen uit de sector klaagden over gentrificatie en zo. Oké, de rave-cultuur is belangrijk en moet behouden blijven. Maar in Amerika schoppen ze ons niet alleen uit onze clubs, ze vermoorden ons. Er zijn zelfs staten in het zuiden waar de anti-lynchwet nog niet is aangenomen. Rand Paul zit er op en weigert het door te voeren, dus technisch gezien is de moord op George Floyd legaal. Ook zijn raves sinds 2003 verboden dankzij Joe Biden [die de RAVE Act voorstelde, een anti-drugswet die gericht is op promotors en clubeigenaren en in 2003 onder de naam Illicit Drug Anti-Proliferation Act werd aangenomen].

Toch ben ik blij te zien dat deze zaken jullie beginnen te raken. We kunnen dit techno-probleem niet oplossen zolang Europa zich niet bewust is van wat het in de VS heeft achtergelaten.

Op maandag 16 november zal VICE België in samenwerking met Horst festival en de AB het debat Decolonising Music & Nightlife Culture modereren. Zelda Fitzgerald (For All Queens), Axmed Maxamed (queer activist), Zana Etambala (KU Leuven), David Tricot (DTM Funk) en DeForrest Brown Jr (Make Techno Black Again) zullen de uitdagingen van het dekoloniseren van de wereld en het nachtleven bespreken.

Volg Make Techno Black Again op Instagram en luister naar de releases van DeForrest.

Volg VICE België en VICE Nederland ook op Instagram.