Op Facebook wordt islamofobie verspreid, maar Meta weigert op te treden

De facebookgroep ‘Fight Against Liberalism, Socialism & Islam’ heeft bijna 5.000 leden. Het is een besloten groep, dus wat er gepost wordt is alleen zichtbaar voor de leden.

De groep, geleid door de Zuid-Afrikaanse advocaat Mark Taitz, beweert dat “gematigde islam niet bestaat en dat te veel mensen dit niet begrijpen”. De groep moedigt facebookgebruikers aan om “lid te worden van onze groep om te leren over de islam en de wreedheden die het begaat in ‘Gods naam’.”

Dit is duidelijke taal, maar voor degenen die meer duiding nodig hebben, is er ook nog de banner. Daarop wordt de islam afgebeeld als een pistool gericht op het hoofd van een witte vrouw die de ‘westerse beschaving’ voorstelt.

Taitz’s groep is slechts een van de tientallen facebookgroepen in de VS, Canada, Australië en het Verenigd Koninkrijk , die expliciet tot doel hebben haatzaaiende anti-moslim-retoriek te verspreiden, volgens een nieuw rapport van het Britse Center for Countering Digital Hate (CCDH).

De onderzoekers vonden 23 Facebookpagina's of -groepen die “voornamelijk of geheel gewijd waren aan moslimhaat op basis van hun namen, beschrijvingen en inhoud”. Deze groepen hadden een gecombineerde aanhang van meer dan 320.000 mensen.

Ondanks verscheidene meldingen aan Facebook — via het eigen meldingssysteem van het platform — is geen van deze groepen verwijderd.

Dit probleem beperkt zich niet tot Facebook, maar speelt ook op andere grote socialmediaplatforms. Deze anti-moslimgroepen vertegenwoordigen namelijk slechts één aspect van een veel breder probleem van online platforms, die niets doen tegen islamofobie.

De CCDH-onderzoekers ontdekten dat Facebook, Instagram, TikTok, Twitter en YouTube geen actie ondernamen tegen 89 procent van de posts die gemeld werden vanwege moslimhaat en islamofobie. De onderzoekers kwamen op die platforms 530 posts tegen met “verontrustende, onverdraagzame en ontmenselijkende inhoud met racistische karikaturen, samenzweringen en valse beweringen, gericht tegen moslims”.

Deze posts werden in totaal minstens 25 miljoen keer bekeken.

De inhoud was niet moeilijk te identificeren. Op Instagram, TikTok en Twitter konden gebruikers dit haatdragende materiaal verspreiden met ondubbelzinnige hashtags als #deathtoislam, #islamiscancer, en #raghead. De inhoud die met deze hashtags werd verspreid, kreeg minstens 1,3 miljoen weergaven, ontdekte het CCDH.

“Veel van de haatdragende inhoud die we vonden was schaamteloos en gemakkelijk te vinden — zelfs openlijk islamofobe hashtags circuleerden vrijuit. Honderdduizenden gebruikers waren leden van groepen die moslimhaat predikten,” zei Imran Ahmed, directeur van CCDH, in een verklaring.

Na de schietpartij in 2019 in een moskee in Christchurch, Nieuw-Zeeland, waarbij 51 mensen omkwamen, ontstond de Christchurch Call. Dit is een verklaring waarin Facebook, Instagram, Twitter en YouTube beloven terroristische en gewelddadige extremistische inhoud online uit te bannen.

Maar uit het nieuwe rapport blijkt dat deze platforms hier volstrekt niet in slagen: onderzoekers identificeerden twintig posts waarin de terrorist uit Christchurch figureerde, waaronder beelden die hij tijdens de aanslagen livestreamde op Facebook. Slechts zes van deze berichten werden verwijderd. Facebook, Instagram en Twitter slaagden er zelfs niet in om ook maar één van de door de onderzoekers geïdentificeerde posts te verwijderen.

In een manifest dat hij voor de schietpartij online plaatste, bleek dat de schutter de ‘grote vervangingstheorie’ — het idee dat ‘witte naties’ cultureel en raciaal worden vervangen door niet-witte bevolkingsgroepen — als inspiratie beschouwde voor zijn daden.

Maar alle grote socialmediabedrijven houden zich niet aan hun belofte om de verspreiding van dit soort inhoud op hun platforms tegen te gaan. De CCDH-onderzoekers analyseerden bijna honderd posts die elementen van de grote vervangingstheorie promoten. De socialmediaplatforms deden in 89 procent van de gevallen niets.

Omdat YouTube geen van de acht video's over de ‘grote vervangingstheorie’ heeft verwijderd, ondanks dat ze wel bij het platform waren gemeld, zijn ze bijna 19 miljoen keer bekeken. Gebruikers op andere platforms gebruiken de videos om de haatdragende samenzweringstheorie uit te leggen.

Facebook, YouTube en Instagram hebben niet gereageerd op het verzoek van VICE om commentaar. TikTok reageerde wel, maar wilde alleen commentaar geven over de achtergrond, er werd geen officiële verklaring gegeven over de kwestie.

Twitter stelde in een verklaring dat het “geen misbruik of intimidatie van mensen op basis van religie tolereert”. Het verwees naar het geautomatiseerde systeem van Twitter dat inhoud oppikt die in strijd is met het beleid. In de verklaring werd niet ingegaan op de specifieke beweringen in het rapport, maar er werd wel toegegeven dat het bedrijf “weet dat er nog werk aan de winkel is”.

Maar dergelijke verklaringen bieden weinig troost aan de miljoenen moslims die dagelijks op social media worden beledigd en bedreigd met geweld.

“Drie jaar na Christchurch verdraaien socialmediabedrijven de feiten als het gaat om het bestrijden van de aanjagers van geweld,” zegt Rita Jabri Markwell, van de Australische Muslim Advocacy Network, tegen VICE in een verklaring.

“Deze bevindingen verbazen ons niet, maar het is een opluchting dat onze ervaringen worden onderzocht en erkend. Over de hele wereld, van India tot Australië, van Europa tot Noord-Amerika, zijn anti-moslim samenzweringstheorieën ingezet om geweld en extreme politiek aan te wakkeren.”