Hoe is het om een Sri Lankaanse arbeider te zijn die werkt voor de kledinglijn van Beyoncé?

Niet alleen de albums van Beyoncé komen vaak als een verrassing, ook van de plotseling aangekondigde samenwerking met de Britse kledinggigant Topshop, afgelopen april, sloegen de mensen steil achterover. Iedereen ging massaal naar de site om de sport- en vrijetijdskleding te kopen, en de website crashte. In een exclusief verhaal met Elle werd benadrukt dat de kledinglijn een manier was om "het ethos van krachtige vrouwen te stimuleren, minder nadruk te leggen op perfectionisme, kracht boven schoonheid te stellen, en om te inspireren".

Het was wachten op kritiek. De Britse krant Sun on Sunday publiceerde begin mei een verhaal over Sri Lankaanse werknemers in de textielindustrie, en noemde hen "slaven in een sweatshop, die slechts zestig cent per uur verdienen". De verslaggever bezocht "straatarme naaisters" in de fabriek van MAS Holdings in Sri Lanka, dat de Beyoncé-kleding maakt.

Een naaister vertelde dat ze onmogelijk kon overleven met haar salaris van 18.500 roepies per maand (114 euro). De krant claimde dat naaisters gemiddeld iets meer dan vijf euro per dag verdienen, maar meldde ook dat de werknemers van de fabriek alsnog meer kregen dan het wettelijke minimumloon van 13.500 roepies per maand.

"Wat de Sun beschrijft klinkt als een ernstig geval van uitbuiting, op de grens van slavernij," zei Jakub Sobik van Anti-Slavery International tegen de krant. Hij benadrukte dingen als lage lonen en de ingeperkte vrijheid van vrouwen, omdat ze 's nachts opgesloten worden in hun woning – ze wonen op het terrein van de fabriek en mogen 's avonds niet naar buiten.

Sobik riep Topshop op om onafhankelijke inspecties uit te voeren bij al hun leveranciers, en vroeg hen "proactiever te zijn en zo het risico op uitbuiting en moderne slavernij te verkleinen." Om meer te weten te komen over de omstandigheden waar de mensen die Beyoncé's kleding maken in leven, spraken we met Dr. Kanchana Ruwanpura van de Universiteit van Edinburgh. Zij bezocht de fabriek van MAS een aantal jaar terug, en is een expert op het gebied van de Sri Lankaanse textielindustrie.

"MAS staat eigenlijk aan de top als het gaat om arbeidsomstandigheden in Sri Lanka," zegt Ruwanpura. "De fabrieken zijn goed gebouwd, en doorgaans is er veel aandacht voor hoe alles in elkaar zit en wat er moet gebeuren. Maar op het gebied van lonen en vrijheid doet MAS het niet zo best."

Zorgwekkend genoeg is het verboden voor de werknemers van MAS om zich in een vakbond te verenigen, ondanks de voordelen die dat met zich mee brengt. "Fabrieken in Sri Lanka, waaronder MAS, zijn bijna allemaal schuldig aan het schenden van het recht dat werknemers hebben op het vormen van een vakbond." Dr. Ruwanpura is ook bezorgd over de lage lonen. "MAS betaalt haar werknemers te weinig om in hun levensonderhoud te kunnen voorzien."

"Omdat geen van de fabrieken een fatsoenlijk loon betaalt, is een salaris doorgaans tussen de 17.000 en 20.000 roepies (105 tot 123 euro per maand). De fabrieken werken met shifts, behalve in drukke tijden – dan wordt aan werknemers gevraagd om over te werken, zodat grote orders afgemaakt kunnen worden."

In de promotiepraatjes van kledinglijn Ivy Park wordt veel gesproken over empowerment, maar hoe autonoom zijn de vrouwen die de leggings maken eigenlijk? "De textielindustrie heeft ervoor gezorgd dat Sri Lankaanse vrouwen financieel onafhankelijk zijn geworden, maar ik zou niet zeggen dat ze nu autonoom zijn. Als je te weinig betaald krijgt om je levensonderhoud te bekostigen, dan heb je het moeilijk. Ik ben bij werknemers thuis geweest, en ik heb gezien hoe zwaar ze het kunnen hebben."

Een woordvoerder van Ivy Park vertelde aan Broadly: "Ivy Park heeft een handelsprogramma dat zich inzet voor ethiek. Als het gaat om het inspecteren van fabrieken, zijn we trots op onze inspanningen. Wereldwijd werken onze teams nauw samen met de leveranciers en de fabrieken, om er zeker van te zijn dat iedereen meewerkt zoals wij dat willen. We verwachten dat leveranciers onze gedragscode naleven, en wij ondersteunen ze om aan onze plichten te kunnen voldoen."

(Dit artikel verscheen oorspronkelijk op 17 mei 2016 bij onze collega's van Broadly US.)

-

Vrouwen praten misschien veel, maar we horen ze te weinig. Daarom is Broadly Nederland er. Like onze pagina.