Knock-out of schaakmat: een avondje beuken met schaakboksers in Amsterdam

Met een rol ducttape in de hand maakt Iepe Rubingh een laatste ronde. Alles staat klaar: in de boksring staat een tafeltje, daarnaast twee kleine krukjes. Het publiek kijkt gespannen naar de deur, waar de sporters elk moment doorheen kunnen stappen. Niemand weet precies wat ze moeten verwachten van een schaakbokspartij.

Terwijl het schaakbord op het tafeltje wordt gesjouwd, vertelt kunstenaar Iepe Rubingh over het ontstaan van de sport. Net als klootschieten en korfbal is schaakboksen namelijk een vreemde sport van Nederlandse bodem. Rubingh bedacht deze bijzondere combinatie van denk- en vechtsport, en ging zelf in 2003 de ring in voor de allereerste schaakbokspartij.

“Die eerste keer was ontzettend spannend,” lacht hij. “We hadden natuurlijk geen idee hoe zo’n wedstrijd zou gaan. Op een jaar intensief trainen na hadden we ook weinig boks- of schaakervaring. De jongens die nu vechten zijn duizend keer beter.” De sport is inmiddels ook zo’n duizend keer groter geworden. Wereldwijd doen er inmiddels 3500 mensen aan schaakboksen, en er zijn schaakboksbonden in Finland, India, Rusland en Duitsland.

In de gang maakt Olegs Petrovsky uit Letland zich klaar. Hij spoelt zijn bitje schoon. Een ronde schaken, dan een ronde boksen. Als er na vijf rondes schaakboksen nog niemand K.O. op de mat ligt, of schaakmat staat, besluit de jury wie de winnaar is. Petrovsky zet zijn capuchon op en loopt de zaal in.

Daniil Soloviev, de Russische tegenstander van Petrovsky, draagt ook een badjas. Eenmaal in de ring trekt hij die uit, en gaat op zijn krukje zitten. Volgens de commentator wordt er direct hevig geschaakt. De twee mannen dragen een koptelefoon voor de concentratie. Ze horen dus niet dat de commentator verbaasd over het risicovolle spel van Daniil schreeuwt. Het publiek kijkt op het scherm mee. Om beurten smijten de mannen hun stukken op hun plek en tikken op de timer. Het publiek schreeuwt ze toe, maar daar krijgen de boksers niets van mee.

Naast de commentator zit kickbokser Remy Bonjasky. De kickbokslegende doet vanavond het commentaar van het boksgedeelte. “Dat is nou echt een schaakbokser avant la lettre,” zegt Rubingh, terwijl ik een foto van Bonjasky schiet. “Hij is hartstikke intelligent. Als hij schaakbokser was, zou hij misschien wel wereldkampioen zijn geweest.”

In de eerste boksronde vallen direct rake klappen. Bij de meeste denksporten is het niet de bedoeling dat je je tegenstander op zijn bek slaat. Hier is dat geen probleem. De een vangt een leverstoot, de ander een tik op zijn kaak. Om mee te kunnen doen moet je een minimaal schaak- en boksniveau hebben, vertelt Rubingh. “Anders lig je in twaalf seconden gestrekt op het canvas – of je staat in de eerste ronde schaakmat.”

Petrovsky loopt in de boksrondes schade op aan zijn voorhoofd, en gaat met een snee weer aan tafel zitten. “Het is fascinerend, je staat onder stroom op zo’n moment,” legt Rubingh uit. “Je bloed gaat naar je spieren en je hebt niet veel zuurstof in je hoofd. Je moet dus nadenken onder enorme druk. Dat is wat een astronaut doet, wat een soldaat doet.” Met suizende oren en een hartslag van 160 proberen de mannen zich te focussen op hun lopers, paarden en torens.

De eerste partij duurt vijf rondes, en eindigt zonder K.O. of schaakmat. Solovievs timer loopt af tijdens de schaakronde. Zijn tijd is op, dus Petrovsky wint. De tweede partij is een rematch tussen Denis Gurba (Rusland) en Sakari Lähderinne (Finland). De Rus wil wraak, want de vorige partij tussen de twee werd gewonnen door de Fin.

De stukken sneuvelen in hoog tempo en klappen vliegen. Dan zet Gurba zijn tegenstander zo goed als schaakmat, in het einde van ronde drie. Nét voor hij het af kan maken, gaat de bel. Ze moeten toch nog een keer boksen.

Na een goede beuk op zijn kaak zakt Gurba in elkaar. Hij krijgt acht tellen. De rollen zijn omgedraaid en de partij lijkt voorbij. Maar Gurba blijft wankelend staan. Hij redt het zelfs tot het einde van de ronde, en kan Lähderinne direct schaakmat zetten.

Schaakboksen lijkt misschien een grap, maar er vallen serieuze klappen. Ik heb zelfs nog een stoot op mijn camera gevangen, waardoor ik net als Petrovsky met een bloedende wenkbrauw naar huis vertrek. Deze sport geeft schaakmat een hele andere betekenis – zeker als je als fotograaf ook gestrekt op het canvas kunt eindigen.

Bekijk hieronder de foto’s van een avondje schaakboksen in Paradiso, georganiseerd door Ignition:

-

Naast onze geschreven verhalen en video's hebben we nu ook een podcast: De Wereld van VICE Sports. De afleveringen zijn hier te luisteren bij Apple of hier op Spotify: