Leven met emotionele en seksuele onzekerheid na seksueel misbruik

Yoan (40) is homoseksueel. Hij werd als tiener seksueel misbruikt. Tijdens een uitwisseling in Vlaanderen, misbruikte een vriend van het gastgezin hem meerdere keren. Die daad heeft een zware impact gehad op zijn zelfvertrouwen. Schaamte, schuldgevoel en angst maakten een groot deel uit van zijn zelfontplooiing. Vandaag spelen zijn onzekerheden een grote rol in zijn dagelijkse leven, zeker op relationeel en seksueel vlak. 

Volgens een enquête uit 2021 onder toezicht van prof. dr. Ines Keygnaert van de Universiteit Gent-ICRH, ervaren zo’n 48% van Belgische mannen seksueel geweld tijdens hun leven. De psychologische gevolgen van seksueel misbruik hebben op lange termijn een impact op de slachtoffers. Seksuele intimidatie gaat vaak samen met anxiety, posttraumatische stress, een laag zelfbeeld, schaamte en - in vele gevallen - depressie. 

Yoan praat met Michel-Ange Vinti over de gevolgen van het misbruik dat hij meemaakte. Hij vertelt hoe moeilijk het - nog steeds - is voor hem om een gezonde relatie te hebben met een man, of om zelfs nog maar fysiek benaderd te worden. Does hoe kan hij zijn schaamte overwinnen en zijn leven seksueel vervullen? 

Deze getuigenis maakt deel uit van seizoen twee van de podcastreeks Être un homme, onder regie van Michel-Ange Vinti, geproduceerd door Julien Barbier en Studio Balado. 

Ik groeide op in het Waalse platteland. In het begin had ik vaak romantische relaties met meisjes. Toen ze begonnen te zeggen “O, dat is goed. Mijn lief dringt niet te veel aan op seksueel vlak,” haakte ik meestal af en begon redenen te zoeken om de relatie stop te zetten. Tijdens mijn tienerjaren had ik meer “speelse aanrakende” relaties met vrienden. En dan vonden er vrij snel een aantal gebeurtenissen plaats. Vanuit mijn standpunt speelden ze part in de constante onzekerheid waarin ik vandaag leef. 

Ik ging een jaar lang bij een gastgezin gaan wonen. Tijdens die periode werd ik misbruikt door een volwassene, een vriend van de familie. En ergens in die periode besefte ik dat ik me enorm schaamde, maar ook een verlangen ervaarde. Als 15-jarige reageert je lichaam op eender welke fysieke stimulus. Ik werd gedwongen iets te doen dat ik niet wou, en tegelijk, desondanks alles, leefde er een verlangen. Het heeft me vele jaren gekost om die verhouding te begrijpen, tussen een slachtoffer van een volwassene te zijn, en een tiener die een seksueel ontwaken doorging. 

Dan, nog in datzelfde jaar en vrij snel, kwam ik ongewenst uit de kast bij mijn ouders. Het was mijn gastgezin die mijn mails had gelezen en - zonder mijn weten - het hadden doorverteld aan mijn ouders. Dus toen ik verklaarde dat ik iets moest vertellen, zeiden ze dat er iets gaande was tussen mij en een man. Het misbruik was voorbij. Ik had er een einde aan gemaakt. Ik had die zaak achter me gelaten. Maar ik zat net in mijn eerste echte relatie als een gay man, met iemand die zich ook identificeerde als gay. En dus in de tijdspanne van een enkele nacht, had ik het vertrouwen met mijn ouders beschadigd. De kwestie van mijn misbruik was volledig op de achtergrond geraakt. Mijn gastgezin claimde dat ik de verhalen had verzonnen zodat mijn ouders me niet zouden afwijzen omdat ik gay ben, dat ik probeerde hun affectie te behouden. 

Mijn ouders hielden me constant in de gaten, ik mocht zelfs niet meer naar buiten. Zelfs toen ik naar Brussel ging om te studeren, mocht ik er niet blijven in het weekend zodat ik niet zou uitgaan op gay plekken. En dus was er altijd wel een vorm van schaamte aanwezig, veel schuldgevoelens en heel wat anxiety in het uitzoeken wie ik ben. Die twijfels hebben zich op verschillende manieren gemanifesteerd, ik heb al angstaanvallen gehad, en depressieve periodes. 

Vanaf mijn eerste dagen in Brussel, toen ik op kot ging, leerde ik de eerste jongen kennen met wie ik een prachtig liefdesverhaal heb gehad. Een aanhankelijke relatie, zoals alle verhalen van eerste liefdes. Maar het was een relatie waarin onmiddellijk ook onze onzekerheden, luid en duidelijk, zichtbaar werden. En hoewel we verboden waren uit te gaan, lukte het hem toch op de een of andere manier. Maar toen het weekend daar was, en het stil was van mijn kant, toen kwamen alle twijfels opborrelen. Het was een heel mooie romance, best intens, maar het eindigde nogal slecht. Zoals elk liefdesverhaal. 

En vanaf dan ben ik altijd op zoek gegaan naar relaties die me veiligheid leken te bieden… monogamie dus. Om voor mezelf te zorgen, om ons ver weg te houden van de gay scene, wiens waarden en codes niet overeenstemden met de mijne. Zo is alles wat te maken heeft met fysieke losbandigheid iets wat mij snel stoort. Door het herhaaldelijke misbruik dat ik moest verduren, verschillende maanden lang, heeft mijn lichaam een redelijk snelle reactie en wijs ik alles af. Het is niet echt de persoon zelf die ik afwijs maar de lichamelijkheid als het te direct is. Sommigen zeggen dat ik me een beetje “als een vrouw gedraag”, heel gegenderd. Voor mij is intimiteit, het doorlopen van enkele rituelen - een goeie maaltijd delen, elkaar kunnen omarmen - een vereiste voordat ik verlangens kan krijgen en ze kan uitdrukken. 

Bootycalls zijn ondenkbaar. Ik heb al heel wat geweldige mensen leren kennen op datingapps die niet enkel seks willen hebben of die seks niet als een vereiste zien. Voor mij is een bootycall volledig onmogelijk als de persoon in kwestie mij niet ziet als persoon, met een volledige persoonlijkheid. En als er zijn die het me toch voorstellen, dan zeg ik gewoon “ga iemand anders gaan zoeken.” Ik moet gezien worden als een individu met een persoonlijkheid, met kwetsbaarheden. En het is ook door die kwetsbaarheden dat vele mooie dingen kunnen bloeien. 

Het doet echt iets met me om constant de vraag te stellen waarom ik niet zoals anderen kan zijn, me kan gedragen als andere mensen, waarom seks met mij niet zo toegankelijk is als met anderen, zonder er te veel vragen bij te stellen, zonder al die angsten te moeten trotseren die ook relateren aan mijn generatie - ik zat middenin de angstcultuur rondom AIDS in de late jaren van de ‘90s. 

Voor velen kan het gebruiken van ontremmende middelen bevorderend werken, of zelfs ervoor zorgen dat ze beter presteren. Er was een tijdje waarin ik ook die drugs nam, exact met de reden om seks gemakkelijker te maken. Dat was niet noodzakelijk altijd binnen gay ruimtes, soms was dat ook thuis. Maar sommige van mijn ervaringen brachten me eigenlijk in situaties waar ik achteraf bij dacht dat het best gevaarlijk was. Ik had zo’n dwangmatig gebruik, met doel te relaxeren, dat ik me er soms achteraf niets meer van herinnerde. En dan waren er andere kopzorgen: als ik iemand uitnodigde in mijn huis, zonder er iemand anders aanwezig was, was er het mogelijke gevaar voor agressie, overvallen, gijzeling en andere dingen. 

Ik heb het nu wel kunnen accepteren door therapie. Toen ik mijn therapeut zag, was ik altijd aan het klagen “waarom kan ik niet zoals andere gay mannen zijn? Waarom is er zo’n druk om te presteren? Waarom pas ik niet binnen die codes?” Mijn therapeut hielp me om dit alles te verwoorden en begrijpen dat “je bent wie je bent, je hebt deze weg afgelegd en je gaat geen zelfrespect vinden door korte binnenweggetjes en psychoactieve drugs te nemen.”

Vandaag heb ik me erbij neergelegd dat ik niet meedoe aan die codes. Soms lijkt het dat, wanneer ik iemand vertel dat ik geen interesse heb in bootycalls, ik de personen die een natuurlijke lossere seksualiteit beleven veroordeel. Maar het is geen oordeel over hen dat ik vel - lang heb ik zelf ook zo mijn seksualiteit willen beleven. Maar dit is wie ik ben, en ik moet mezelf waarderen om wie ik ben, en mijn zwakke punten in achting nemen, en een gevoel van veiligheid creëren dat stabiel genoeg is zodat ik kan liefhebben en, daarnaast, ook mijn seksualiteit kan ontplooiien.

Wanneer je als twintiger uitgaat met vrienden zit je precies opeens in de marathon van het leven. Ik had een heel verslavende persoonlijkheid, ik wou alles heel intens beleven. Als ik mezelf beschrijf dan zou ik ‘hypersensitiviteit’ gebruiken, omdat ik mijn highs heel sterk ervaar en mijn lows heel zwaar ervaar. Deze verheven manier van leven komt daar op een bepaalde manier mee overeen. Met de jaren heb ik leren zeggen tegen mezelf dat wanneer vrienden na een feestje nog een ander feestje gaan doen, het oké is voor mij om naar huis te gaan of met een kleiner groepje vrienden nog iets te doen - vaker met mijn hetero vrienden dan mijn gay vrienden. Ik keer terug naar een levensstijl van minder high zijn, meer genieten van mijn weekends, en andere dingen te doen. 

Ik heb nog steeds een speciale band met anxiety en angsten. Het komt meer voor wanneer ik niets doe, wanneer ik aan selfcare zou moeten doen door een boek te lezen, of een serie te kijken, of een film of zo. Op zo’n momenten komt mijn anxiety omhoog en doet me denken dat iedereen plezier aan het beleven is, een te gek leven heeft als je hun foto’s op Instagram ziet. En dan vraag ik mij af waarom ik niet zo’n aanwezigheid heb op sociale media, maar tegelijk stel ik mezelf gerust dat ‘andere’ mensen misschien gewoon niet op Instagram of dating apps zitten. Dat helpt me om de focus wat te verleggen. Waar ik altijd spijt van heb gehad, is dat ik geen steunende groep meer had. Misschien is de oplossing om je eigen groep te zoeken, iets vreedzaams, die af en toe ook eens gaat feesten. 

Hoewel ik de zekerheid die monogamie brengt zeker apprecieer, voel ik me soms ook een beetje opgesloten. Ik besef dat er grenzen zijn, limieten, en ik vind het moeilijk ze zelf te stellen. Wanneer ik dan verliefd word op iemand, wil ik ze koste wat kost tevredenstellen. En dat natuurlijk ten koste van mijn eigen noden, want ik wil dat het goed gaat. Ik wil in een werkende relatie zitten, en me veilig voelen, maar ik heb het vaak moeilijk om de tijd te nemen. Tijd te geven om iets te zien een vorm aannemen, en flexibel te zijn zodat niet alles te rigide is. Hiervoor begrip hebben zal uiteindelijk helpen over die fixatie op veiligheid te raken, die tijdens het begin van een relatie verheven wordt. 

Ik moet verliefd zijn om te voelen dat ik besta. De afgelopen maanden heb ik mijn best gedaan om daaraan te werken. Onlangs ervaarde ik een zoveelste teleurstelling op vlak van liefde en begreep ik dat ik desondanks alles toch besta, buiten die relatie. Maar toch blijft een relatie, verliefd zijn, een bestaansreden voor mij. 

Volg VICE België en VICE Nederland ook op Instagram.