De stand van het land aan de hand van ‘het land van’

Gisteren maakten Lange Frans en Baas B na tien jaar hun comeback als rapduo. Dat is goed nieuws. Vooral voor Lange Frans en Baas B zelf, want waar deze twee mannen van bijna middelbare leeftijd los van elkaar respectievelijk een homofobe complotgek en een Primera-medewerker met een matig gelukte carrière als volkszanger zijn, vormen ze samen een duo dat zich heeft opgeworpen als de belangrijkste kroniekschrijvers van onze tijd.

Dat Frans en Bart meesters zijn in het vangen van de tijdgeest in muziek, bleek natuurlijk al uit klassiekers als 22 baco – het volkslied van de vrijdagavond – maar met Het Land Van bevestigden de rappers hun status als de hedendaagse troubadours die ze zijn. Het Land Van was aanvankelijk een nummer waarin een aantal typisch Nederlandse dingen als ‘eten om zes uur’ en ‘meedoen aan de oorlog in Irak' werden aangehaald, maar naarmate de populariteit van het lied tot buitenaardse proporties steeg draaide het om. Want is een Belangrijke Nederlandse Gebeurtenis wel écht gebeurd als-ie niet door Lange Frans en Baas B wordt bezongen in Het Land Van?

Dit lied maakt alle andere hedendaagse geschiedschrijving overbodig. Daarom is het ook zulk goed nieuws dat Lange Frans en Baas B ter ere van hun comeback een nieuwe versie van Het Land Van hebben gemaakt. Dat biedt ons namelijk de mogelijkheid om eens te kijken wat er nou eigenlijk helemaal gebeurd is in Nederland, de afgelopen 14 jaar (de originele versie verscheen in 2005). Wat is er veranderd, en wat is er hetzelfde gebleven?

In het eerste couplet van de nieuwe versie zijn Theo van Gogh en Mohammed B. vervangen door Nicky Verstappen en Jos B. Dat Lange Frans het niet zo heeft op pedo’s was bekend, maar Jos B. is nog niet eens veroordeeld, en is toch alvast vereeuwigd in dit lied. Air Max zijn nog steeds in de mode, de vlag is nog steeds rood wit blauw, maar we zijn gestopt met het uit de muur trekken van de vette hap van de Febo. In plaats daarvan bestellen we volgens Frans en Bart alles op Thuisbezorgd, en dat klopt. De omzet van Thuisbezorgd stijgt nog steeds elk jaar harder dan de huizenprijzen in Amsterdam. Maar dan: “Het land dat meestal goed presteert op het WK.” Dat is misschien waar, maar laten we niet vergeten dat we ons de laatste twee keer überhaupt niet wisten te plaatsen voor een eindtoernooi. Thanks voor het openrijten van deze oude wond, guys!

Baas B zegt in zijn eerste regel tekst sinds de break-up dat hij vanaf 2009 fucking slecht ging, maar voor wie het afgelopen decennium weleens “hoe gaat het met Baas B” heeft gegoogeld is dat niet echt nieuws. We zijn blijkbaar niet meer het land van gierig zijn, hoewel een rondje geven er sinds 2005 niet bepaald goedkoper is geworden. In plaats daarvan rapt Bart over The Voice en blaadjes op het spoor. Dat is terecht. Als je een museum zou moeten maken met iconische, definiërende objecten van Nederland in de 21e eeuw, en je zou daar niét zo’n ronddraaiende stoel (liefst met Marco Borsato er nog in) en een eikenblad op een stuk rails neerzetten, dan kan je dat hele museum net zo goed achterwege laten.

In het derde couplet rapt Frans over de staat van de Nederlandse hiphop-game. Frans, Bart, Ali, Peter, Gert-Jan, Raymond en Junte zijn vervangen door Ronnie, Boef en Kleine. Of dat een verbetering is mag je zelf weten, maar de claim van Frans dat-ie hen het succes van harte gunt is misschien een beetje zonniger voorgesteld dan de werkelijkheid. Maar dat is het voordeel van een belangrijke geschiedschrijver als Fransie zijn: hij máákt de werkelijkheid. En passant harkt Frans nog wat woke-punten binnen door te stellen dat Zwarte Piet ook van hem niet meer mag.

Frans klaagt over de belastingdienst, zoals Bart een couplet eerder al verzuchtte dat de pensioenen verdampen. Daarmee lijkt ook de reden voor de hereniging van Lange Frans en Baas B duidelijk. En neem het ze eens kwalijk: ook de schoorsteen van een rapduo dat bij elkaar opgeteld de pensioengerechtigde leeftijd allang gepasseerd is moet immers roken.

In het laatste couplet zijn de Turken en Marokkanen vervangen door Polen en Syriërs, en dat is terecht, want al die Turken en Marokkanen uit de originele versie zijn inmiddels allang verkaasd. Verder valt de zin “we zeggen welkom voor allen die erbij kwamen” op. Dat is ook (helaas) weer een rooskleurige voorstelling van de werkelijkheid, maar laten we in ieder geval ons best doen om ook deze uitspraak waar te laten zijn. Het schitterende woord ‘integratie’ is vervangen door ‘treitervlogger’, en puur esthetisch gezien is dat natuurlijk ook een woord om tranen van ontroering van in je ogen te krijgen.

De opmerkelijkste regel die mist in het laatste couplet is “het land dat tikt als een tijdbom.” Blijkbaar is de tijdbom gestopt met tikken. En dat is ook niet gek, want als je de twee versies van Het Land Van, die uit 2005 en die van nu, naast elkaar legt, blijft dit gewoon een – hoe zeg je dat – waanzinnig gaaf land, waar in 14 jaar eigenlijk niet zo gek veel veranderd is. Niks tikkende tijdbommen, maar een land waar we er samen altijd wel uit komen. Van dat laatste zijn Frans en Bart zelf de getuige. Want als je met een pistool wordt bedreigd door de vrouw van je beste vriend, en de vriendschap later toch nog weet te lijmen, dan komt álles wel goed.