Vrouwen raken ook verslaafd aan porno, maar op andere manieren dan mannen

Rebecca was 13 toen ze haar eerste computer kreeg. Haar vader was kort daarvoor overleden, en haar moeder was herstellende van een maagverkleining. Dat was voor Rebecca de tijd waarin ze pornosites ontdekte. Het bekijken van die porno werd uiteindelijk een vast onderdeel van haar dagelijks leven. “Ik sloeg het ontbijt en avondeten over, en bleef de hele nacht wakker om porno te kijken, simpelweg om ernaar te kijken,” vertelt de inmiddels 20-jarige Rebecca. Haar volledige naam deelt ze liever niet, om geen anti-pornoactivisten op haar dak te krijgen. “Ik viel in slaap terwijl ik porno keek, en keek weer verder als ik wakker werd.”

Er is maar weinig bewijs dat aantoont dat een pornoverslaving echt bestaat. Het idee dat iemands leven volledig draait om het kijken van porno is dan ook controversieel. “We zouden het geen verslaving moeten noemen,” zegt Laurie Mintz, auteur van het boek Becoming cliterate: why orgasm equality matters, and how to get it. Volgens haar is het woord ‘verslaving’ niet de juiste term om extreem pornogebruik mee aan te duiden.

Hoewel het vaker voorkomt onder mannen, zijn er volgens Mintz zeker ook vrouwen die kampen met problematisch pornogebruik. Mintz legt uit dat problematisch gebruik betekent dat iemand met een bepaalde activiteit zou willen stoppen, maar dat niet kan. Die activiteit kan normaal functioneren ook in de weg staan, bijvoorbeeld als het aankomt op verantwoordelijkheden op werk, sociale en familieverplichtingen, of seksuele relaties met anderen. Vrouwen die hiermee te maken hebben, ervaren dit problematische gebruik vaak op een heel andere manier dan mannen.

Dwangmatig pornogebruik onder vrouwen wordt vaak volledig verkeerd begrepen, doordat er veel misvattingen bestaan over de seksualiteit van vrouwen en wat hen opwindt. Soms leidt dit ertoe dat vrouwen het gevoel krijgen dat hun seksualiteit of seksuele interesses niet ‘normaal’ zijn, legt Mintz uit. “Iedereen gaat ervan uit dat mannen sneller opgewonden raken door visuele prikkels. Maar in feite raken vrouwen juist opgewonden van een veel breder scala aan visuele prikkels dan mannen,” zegt Mintz. Ze verwijst hiermee naar een onderzoek dat in 2007 in het Journal of personality and social psychology werd gepubliceerd. Voor dit onderzoek werden de genitale reacties van vrouwen op verschillende erotische videobeelden vastgelegd, zoals homoseksuele seks en masturbatievideo’s.

“Hieruit bleek dat de visueel veroorzaakte opwinding van mannen vaak beperkt is tot hun eigen seksuele voorkeur,” zegt Mintz. Een heteroman raakt doorgaans dus enkel opgewonden bij het zien van man-vrouwseks, of een vrouw alleen. De vrouwen die deelnamen aan het onderzoek daarentegen, raakten opgewonden door allerlei uiteenlopende beelden. Toch durven vrouwen het niet vaak toe te geven wanneer ze opgewonden raken door ongewone of kinky beelden, uit angst dat het daardoor lijkt alsof er iets mis met ze is, voegt Mintz toe.

Dwangmatig pornogebruik kan voor vrouwen een uitlaatklep zijn, waarin ze seksuele verlangens kunnen ontdekken die ze niet met hun partner durven te delen. “Toen ik erachter kwam dat ik een pornoprobleem had, merkte ik dat het voor mij een manier was om te ontsnappen aan alle stress en emoties waar ik niet op een gezonde manier mee om kon gaan,” vertelt Erica Garza, schrijver van het boek Getting off: one woman’s journey through sex and porn addiction. Garza legt uit hoe ze porno gebruikte om “intimiteit te vermijden, als een uitvlucht en verwerkingsmechanisme, in plaats van de problemen gewoon aan te pakken”.

Hoewel er onderzoeken zijn die aantonen dat samen naar porno kijken de relatie tussen twee mensen kan verbeteren, kan het ook een tegengesteld effect hebben. “Als sommige mensen boos zijn op hun partner of ontevreden zijn over hun relatie, gaan ze meer masturberen om seks met hun partner te vermijden, of minder druk op hun partner uit te oefenen,” zegt Nicole Prause. Prause is neurowetenschapper, en focust zich in haar werk voornamelijk op menselijk seksueel gedrag, verslaving en de fysiologie van seksuele reacties. “Wanneer koppels het in therapiesessies hebben over hun verschillende meningen en waarden, wordt het kijken van seksfilms vaak genoemd. Zo zien sommigen seksfilms bijvoorbeeld als een vorm van ontrouw. Anderen zien het juist als een afwijzing van hun partner, doordat ze zich niet langer fysiek tot hen aangetrokken voelen en daarom maar naar porno kijken.”

Vrouwen die het gevoel hebben verslaafd te zijn aan seksfilms, kampen vaak met een bepaalde ingebakken schaamte voor seks. Vooral het sociale stigma en de taboes rond vrouwelijke masturbatie spelen hierin een grote rol. Van mannen wordt daarentegen juist verwacht dat ze masturberen, of wordt dit zelfs aangemoedigd.

“Sinds ik op mijn veertiende begon met kijken naar porno, masturbeerde ik bijna acht jaar lang om de dag,” zegt de 25-jarige Kelly, die uit angst voor negatieve reacties ook haar achternaam liever niet vermeldt. “Ik voelde me er iedere keer verschrikkelijk schuldig over, maar ik wist niet waarom. Ik was helemaal niet religieus opgevoed of zo,” zegt ze. “Het probleem werd pas echt erg toen ik me niet langer schuldig voelde, en steeds intensere scènes begon te bekijken voor een grotere kick.”

Ook Garza vertelt dat ze in eerste instantie enkel naar normale, zachtere video’s keek. Pas toen dat haar na een tijdje niks meer deed, ging ze op zoek naar meer expliciete beelden en niche-categorieën. “Ik dacht altijd dat ik deze dingen begon te kijken doordat ik gevoelloos was geworden voor normale beelden,” zegt ze. “Dat is deels waar, denk ik. Maar ik vraag me ook af in hoeverre het kijken van die expliciete scènes gewoon onderdeel was van mijn eigen seksualiteit. Misschien was ik daar altijd al tot aangetrokken, maar durfde ik dat simpelweg niet toe te geven.”

Niet de porno op zich, maar juist de onrealistische idealen die mensen hierdoor krijgen zijn volgens Mintz het echte probleem. “Mensen vormen een volkomen verkeerd beeld in hun hoofd van wat normaal is,” zegt ze. De effecten die dit vervormde beeld van echte seks op mensen heeft, worden alleen onder mannen onderzocht. Toch zijn het juist de vrouwen die zich het meest schamen voor het gevoel dat hun pornokeuzes abnormaal of extreem zijn, voegt Mintz toe. Maar ook vrouwen die uiteindelijk met hun problemen naar een therapeut durven te gaan, worden hier volgens Prause vaak om vernederd en bevooroordeeld.

Erica Garza vertelt hoe porno haar productiviteit in de weg stond. Haar pornogebruik veranderen, bleek echter lastiger dan verwacht. Toen ze nog maar net begonnen was met therapie, besloot ze volledig te stoppen met porno kijken. “Ik had veel steun nodig. Ik volgde een twaalfstappenprogramma, ging in therapie, en deed aan yoga en meditatie – dat alles om erachter te komen wat er met me aan de hand was en hoe ik hier anders mee om kon gaan.”

“Ik probeerde mijn seksualiteit te begrenzen, zodat ik niet weer in hetzelfde dal terecht zou komen,” zegt Garza. “Maar dat voelde nep, alsof ik niet langer mezelf was. Het was alsof ik een stuk van mijn seksualiteit onderdrukte. Dat voelde ook niet goed.”

Pas toen Garza dat besefte, lukte het haar om op een zachtaardigere manier met haar probleem om te gaan. Zo probeerde ze erachter te komen waarom ze in eerste instantie naar porno begon te kijken. “Ik ontdekte dat het voortkwam uit gevoelens van afwijzing, onzekerheid en eenzaamheid die ik rond mijn twaalfde ervoer,” legt ze uit. “Ik had last van scoliose, en begon porno en masturbatie te gebruiken als een manier om daarmee om te gaan.” Uiteindelijk lukte het haar om deze dingen weer toe te laten in haar leven op een gezondere manier. “Af en toe kijk ik nog steeds naar porno, maar ik heb niet het gevoel dat ik het móet kijken. Ik verlang er niet meer naar zoals voorheen.”

Kelly zegt dat ze de laatste tijd minder naar porno kijkt. Wel heeft ze nog steeds moeite met de problematische manier waarop mainstream heteroporno de vrouwelijke seksualiteit verbeeldt – iets wat haar vooral doet twijfelen aan haar eigen seksualiteit. “Ik probeer mezelf niet te haten. In plaats daarvan probeer ik een hekel te hebben aan de wereld die me het idee gaf dat je een preutse idioot bent als je de dingen die porno laat zien niet oké vindt.”

Garza ziet porno daarentegen als een handige manier om je seksualiteit te ontdekken. Het leerde haar omgaan met de schaamte die ze eerst voor haar verlangens voelde. “Het is belangrijk om nieuwsgierig te zijn naar wat je opwindt. Je moet jezelf de kans geven om erachter te komen of je die dingen echt leuk vindt, zonder jezelf hierom te veroordelen. Dat is namelijk waar het echte probleem begint. Het meest verwoestende aan mijn verslaving was de schaamte. Ik voelde me constant slecht over mezelf en keurde de dingen af die me opwonden, in plaats van mezelf de ruimte te geven om ervan te genieten.”

Volg TONIC op Facebook en Twitter.