Hoe knoeien met je anticonceptie invloed heeft op je lichaam

De pil bestaat al meer dan vijftig jaar en de meeste vrouwen nemen het wonderlijke anticonceptiemiddel voor lief. Maar wat gebeurt er precies als je zelf God gaat spelen en bepaalt wanneer je precies wel of niet ongesteld wordt?

"Hoe meer pillen je overslaat, hoe minder effectief de anticonceptiepil is in het voorkomen van een zwangerschap." zegt dokter Andrew Rynne van Medical Advice for You. "Als je de pil op de juiste manier gebruikt, is de kans op zwangerschap zo'n 0,1 procent. Oftewel, als je het goed doet, is de kans minimaal dat je zwanger wordt. Maar de meeste mensen vergeten nog weleens een pil, dus dat vergroot de kans op een zwangerschap tot 5 procent. Dat is een enorm verschil."

Je lichaam is een soort fort en de pil is het leger aan hormonen dat het fort moet verdedigen tegen spermavormige aanvallers. Als je een paar pillen vergeet of bewust overslaat zodat je ongesteldheid op een beter tijdstip komt, zorgt dat – misschien – voor wat gaten in die verdediging.

Maar om de risico's van sporadisch gebruik van hormonale anticonceptie te snappen, moet je eerst begrijpen hoe het precies werkt. De meeste anticonceptiepillen bevatten twee soorten hormonen: oestrogeen en progesteron. Sommige pillen, zogeheten minipillen, bevatten alleen progesteron. Zowel progesteron als oestrogeen zorgen ervoor dat eicellen zich niet ontwikkelen in je eierstokken. Zolang de eieren in je eierstokken zitten, groeien ze als besjes aan een soort takje dat een follikel heet.

Gedurende iedere cyclus worden er één of twee follikels gekozen om uit te groeien tot babywaardige eicellen. Die rijpe eicellen reizen door de eileiders, waar ze misschien wel een spermacel tegenkomen, op weg naar de baarmoeder. Maar de hormonen in de pil voorkomen dat een eicel überhaupt kan vrijkomen.

Stel je dus voor dat je voortplantingssysteem een soort kermisspel is, waarbij je een pingpongballetje in een vissenkom moet gooien om er eentje te winnen. Je vriendje kan de hele dag pingpongballen gooien, maar alle vissen in de vissenkom zijn hartstikke dood. Progesteron zorgt er ook voor dat je baarmoederhalsslijm verdikt, waardoor er sowieso minder sperma langs kan. Dus die dode vissen in de vissenkom zijn eigenlijk ook nog eens ingepakt in een dikke laag slijm. De pil is dankzij jaren aan onderzoek steeds beter geworden. Vroeger zat er veel meer oestrogeen in de pil, waardoor je ook meer last kreeg van bijwerkingen, maar dat betekende ook dat als je er eentje oversloeg, je niet meteen een veel groter risico liep op zwangerschap.

De huidige pil, met een lagere hoeveelheid oestrogeen, moet dus regelmatig worden genomen en is erg afhankelijk van een dagelijks schema. Als de dosering net niet klopt, kunnen de eicellen in je baarmoeder zich toch gaan ontwikkelen. "Als je de hormoonniveaus meet van mensen die anticonceptie gebruiken, zie je dat die erg laag zijn. Ze worden erg onderdrukt," zegt dr. Jani Jensen van de Mayo Clinic. "Na drie dagen zonder de pil is er al een kans dat je ovuleert."

Het is best ironisch dat als je de pil even niet slikt zodat je op een ander moment ongesteld wordt, dat er eigenlijk voor kan zorgen dat er precies het tegenovergestelde gebeurt. "Een van de meest voorkomende redenen dat vrouwen stoppen met de pil is dat ze last hebben van doorbraakbloedingen," legt Jensen uit. Een doorbraakbloeding betekent dat je een klein beetje bloed verliest midden in je cyclus. Volgens Jensen neemt het aantal en de heftigheid van doorbraakbloedingen af na ongeveer een jaar de pil te slikken. "Als je steeds start en stopt met het slikken van de pil, zullen de doorbraakbloedingen nooit minder worden."

Dus wat kun je doen als je toch naar het strand wil zonder dat je meteen hordes haaien aantrekt? "Je kunt de pil door blijven slikken als je je ongesteldheid wil uitstellen," zegt dokter Mamta Mamik, assistent-professor aan de Icahn School of Medicine in Mount Sinai.

Dus in plaats van het vervroegen van je menstruatie door eerder te stoppen, kun je het beter een beetje uitstellen. "Als je stopt met de pil, kun je last krijgen van 'onttrekkingsbloedingen'," zegt Rynne. "Als je continu met de pil doorgaat, krijg je dat niet."

Het lijkt vreemd om maandenlang niet ongesteld te worden, maar het is niet zo'n probleem. Er is geen medisch voordeel aan wel één keer per maand ongesteld worden. "Ik denk dat patiënten bang zijn dat de baarmoeder vol raakt of zo, en dan explodeert als een waterballon," zegt dokter Jensen. "Dat is gelukkig totaal niet waar."

De anticonceptiepil zorgt ervoor dat de bekleding van de baarmoeder, die normaal verdunt tijdens je ongesteldheid, niet verder ontwikkelt. Dr. Jensen vergelijkt de baarmoeder daarom met een grasveld. "Het gras groeit, de bekleding van de baarmoeder wordt dus dikker, dus dan maai je het grasveld. Als je de pil gebruikt, maai je iedere dag het grasveld."

We hebben de baarmoeder inmiddels vergeleken met een fort, een kermisattractie, een waterballon en een grasveld. Maar dankzij anticonceptie is je baarmoeder in ieder geval één ding niet: een belemmering.

-

Vrouwen praten misschien veel, maar we horen ze te weinig. Daarom is Broadly Nederland er. Like onze pagina.